Zelfstandigheidsverklaring verslechtering freelancers
De Tweede Kamer heeft op 18 oktober het wetsvoorstel met betrekking
tot de nieuwe zelfstandigheidsverklaring en diverse amendementen
aangenomen. Vanaf 2002 geeft de belastingdienst
zelfstandigheidsverklaringen uit die zowel voor de belasting?, als de
sociale verzekeringsplicht van toepassing zijn. Het Gak - of beter de
opvolger het UWV (in oprichting) - heeft dus met de uitgifte niet van
doen: de fiscus beslist voor beide terreinen. Het UWV kan wel achteraf
ingrijpen: als bij een looncontrole bij de opdrachtgever geconcludeerd
wordt dat de zelfstandigheidsverklaring ten onrechte gebruikt is -
omdat de arbeidsrelatie een dienstbetrekking was -, volgt
premienaheffing. Dit gebeurt bij de opdrachtnemer, die dan dus als
werknemer wordt bestempeld. Zowel het werkgevers- als werknemersdeel
van de premie kunnen op de opdrachtnemer worden verhaald. Anders is
het als het de opdrachtgever/werkgever redelijkerwijs duidelijk moest
zijn dat het een dienstbetrekking betrof. In dat geval moet deze de
navordering betalen. De bewijslast hiervoor ligt bij het UWV.
De nieuwe zelfstandigheidsverklaring moet zekerheid vooraf geven over
de status van de opdrachtnemer. Dit uitgangspunt wordt echter niet
gerealiseerd, vindt de NVJ. De nieuwe regeling is daarom een
verslechtering voor freelancers. NVJ-secretaris Irene Konings: 'De
mogelijkheid tot herziening achteraf komt weer terug, maar anders dan
vroeger komt de naheffing nu ten laste van de werknemer. Hij zal
uiteraard ook met terugwerkende kracht sociaal verzekerd raken, maar
zal er voor ww en zw weinig baat bij hebben.'
Afschaffing OVAV
De bestaande zelfstandigheidsverklaringen, zoals de OVAV, zullen
verdwijnen. Lopende verklaringen blijven geldig tot hun
expiratiedatum. Omdat de OVAV per kalenderjaar wordt verstrekt,
eindigt de geldigheid in alle gevallen per 31 december 2001.
Audiovisuele zelfstandigen moeten dus per 1 januari 2002 een nieuwe
verklaring aanvragen bij de belastingdienst (de 'Eenheid
zelfstandigen' in Winterswijk). De NVJ raadt aan dit nu al te doen. De
nu verstrekte VAR wordt dan per 1 januari omgezet in een VAR-nieuwe
stijl. De reeds afgegeven VAR die zegt dat de houder winst uit
onderneming geniet en zijn geldigheid (twee jaar na afgifte) behoudt,
geldt vanaf 1 januari as. ook voor de Sociale Verzekeringen, zo is
door betrouwbare bron bevestigd.
De Eerste Kamer behandelt het wetsvoorstel vermoedelijk in december.
Het Landelijk instituut sociale verzekeringen (Lisv) komt eind dit
jaar nog met een circulaire over een overgangsregeling. Niettemin
vindt de NVJ dat de voorlichting aan het publiek zeer laat op gang
komt.