Persbericht Nummer: 153
Datum: 16-11-2001
ELECTRABEL
Het lid van de Tweede Kamer, Crone (PvdA) heeft aan de minister van
Economische Zaken op 4 oktober 2001 de volgende schriftelijke vragen
gesteld.
1 Kent u het bericht over de 'Machtspositie van Electrabel' op de
Nederlandse elektriciteitsmarkt?1)
2 Bent u van mening dat het mogelijk is dat Electrabel in staat is de
prijzen op de APX sterk te beinvloeden door naar believen het aanbod van
elektriciteit te varieren? Zo ja, is dit geoorloofd? Welke instrumenten
zijn er om dit tegen te gaan? Zo nee, waarom niet?
3 Is het denkbaar dat producenten van elektriciteit er belang bij hebben
de prijsvorming op de APX te manipuleren? Zo ja, is dit ook mogelijk en
wat kan daar tegen worden ondernomen? Zo nee, waarom niet?
4 Is er sprake van 'voorkennis' bij Electrabel of een andere producent
van elektriciteit wanneer die het aanbod van elektriciteit op de APX voor
derden onverwachts verlaagt vanwege onderhoud of andere technische redenen?
5 Kunnen producenten die tevens handelen in elektriciteit op de APX op
enige manier in een voordeliger positie komen te staan ten opzichte van
handelaren die niet over een aan hen gelieerde elektriciteitsproducenten
beschikken? Zo ja, is er dan sprake van een level playing field, is dit
geoorloofd en welke instrumenten bestaan er om dit tegen te gaan? Zo nee,
waarom niet?
6 Is het in het genoemde artikel gesteld dat de Nederlandse stroomsector
'te star is opgezet' correct? Hoe verhoudt het vermogen van de Nederlandse
stroomsector om te voorzien in piekbehoeften zich tot dat vermogen in de
ons omringende landen?
7 Klopt het dat er op de APX geen mogelijkheid bestaat voor intraday? Zo
ja, waarop bestaat die mogelijkheid niet? Kan intraday-handel prijspieken
op de APX dempen?
8 Hoe oordeelt u over de uitspraak van de heer Van Loon, algemeen
directeur van Electrabel Nederland, dat het met de 'oneerlijke
concurrentie het dus wel mee '?
9 Heeft u reeds een analyse gemaakt van mogelijk strategisch gedrag bij
producenten die belangen hebben in zowel het buitenland als in Nederland,
waar ik in het Algemeen Overleg van 8 februari jl.2) al naar hebt
gevraagd? Zo ja, kan deze analyse dan spoedig aan de Kamer worden
toegezonden? Zo nee, waarom niet?
---
1) 'Machtsposities van Electrabel wekt wrevel op', In: het Financieele
Dagblad, 2 oktober 2001.
2) Kamerstuk 25 097 nr. 42
De Minister van Economische Zaken, mw. A. Jorritsma-Lebbink, heeft deze
vragen als volgt beantwoord.
1 Ja.
2 DTe en NMa werken momenteel aan een marktstudie waarbij getracht wordt
een verklaring te geven voor de recentelijk hoge prijzen voor
elektriciteit. Indien de noodzakelijke gegevens voor deze studie bij DTe
en NMa binnen zijn, kan wellicht ook antwoord gegeven worden op de vraag
in hoeverre producenten van stroom in Nederland de prijs (eenzijdig)
kunnen beinvloeden. Mochten de resultaten van het onderzoek hiertoe
aanleiding geven, dan zal ik de Tweede Kamer hierover informeren.
Indien producenten met opzet productie achterhouden (toename schaarste)
met als doel de prijs (ver) boven de kosten te brengen, dan is er sprake
van misbruik in de zin van artikel 24 Mededingingswet (Mw). Dit artikel
verbiedt het marktpartijen met een economische machtspositie (EMP) hiervan
misbruik te maken. Artikel 24 Mw stelt NMa/DTe instaat om producenten te
vervolgen indien ze daadwerkelijk hun EMP zouden misbruiken.
3 Ja, dat is mogelijk. Hoge prijzen kunnen (incidenteel) hoge kosten
representeren, maar hoge prijzen kunnen ook excessieve winsten betekenen
voor ondernemingen met een EMP. Indien misbruik van die EMP wordt
aangetoond, kan wederom artikel 24 Mw van toepassing zijn. Evenwel is ook
van belang te weten dat het niet zeer waarschijnlijk is dat partijen
structureel bezig zijn de prijsvorming op de APX te beinvloeden. Immers in
het spel van vraag en aanbod zijn er winnaars en verliezers en is het niet
van tevoren bekend wie de winnaar is. Manipulatie van de APX en het
daardoor vergroten van de zogenaamde onbalans in de systemen kan ook
leiden tot een grote financiele schade. Daarnaast is het zo dat bedrijven
bezig zijn met het opbouwen van een goede naam en faam. Een korte termijn
succes zou door manipulatie van de markt snel tot een lange termijn
verlies kunnen leiden.
4 Nee. Nederlandse producenten hebben niet de plicht om ongepland en
gepland onderhoud door te geven aan bijvoorbeeld TenneT of DTe. TenneT
neemt verminderde productie echter wel waar en is er vervolgens contact
met de desbetreffende producent. Echter, omdat productieonderbrekingen
niet in alle gevallen direct worden gerapporteerd, kunnen producenten in
Nederland een informatievoorsprong hebben op andere (markt)actoren. Maar
aangezien de individuele producent niet het overzicht heeft over het
totale aanbod en het geplande onderhoud op de markt, is deze informatie
slechts van marginaal belang.
In het kader van de voorzieningszekerheid in Nederland acht ik het
overigens wel van belang dat de transparantie op dit punt wordt verbeterd.
Ik zal hier, al dan niet samen met DTe op korte termijn initiatieven toe
nemen.
5 Nee, naar mijn oordeel niet. Er zijn momenteel immers voldoende
aanbieders en afnemers die handelen op de APX, waardoor er ook echt sprake
is van een marktplaats. De regels om te mogen handelen op de APX dienen
zodanig te zijn dat iedere deelnemer gelijke kansen heeft.
6 Nee. De hoeveelheid opgesteld productievermogen dat flexibel genoeg is
om tijdens piekuren adequate productie te realiseren, lijkt voldoende.
Over de verhouding van de Nederlandse stroomsector om te voorzien in
piekbehoeften in relatie tot de ons omringende landen kan ik het volgende
opmerken: Volgens gegevens van de organisatie van gezamenlijke
netbeheerders in Europa (UCTE) is zowel in Nederland als in de ons
omringende landen het opgestelde vermogen in relatie tot de verwachte
piekvraag ruimschoots voldoende. Voor exacte gegevens over ramingen voor
het jaar 2002 verwijs ik u naar de website van UCTE (www.ucte.org).
7 Nee, Intraday is wel mogelijk. De Nederlandse elektriciteitssector
bevindt zich in een transitie/rijpingfase. Gevolg is dat de markt op voor
dergelijke diensten nog te weinig liquide is, waardoor ook het effect op
de reguliere APX-prijs nog gering is.
8 Zie voor de beantwoording van deze vraag mijn antwoord op vraag 2.
9 Zie voor de beantwoording van deze vraag eveneens mijn antwoord op
vraag 2.