---
Brieven aan de Kamer
---
Recente ontwikkelingen in Afghanistan
15-11-2001
Zeer geachte Voorzitter,
Ingevolge het verzoek van de vaste commissies voor Buitenlandse Zaken en voor Defensie (brief van de wnd. griffier van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken van 13 november jl.) om de Kamer in te lichten over de uitkomsten van onze gesprekken in de VS en over de recente ontwikkelingen in Afghanistan, treft u bijgaand een notitie aan. Bij gelegenheid van het debat op 15 november a.s. zullen wij mondeling verslag doen van de uitkomst van onze gesprekken in New York, respectievelijk Tampa en Washington.
Als bijlage zijn bijgevoegd de redevoering voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, alsmede de interventie tijdens het open debat in de Veiligheidsraad van 13 november.
DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
J.J. van Aartsen
DE MINISTER VAN DEFENSIE
mr. F.H.G. de Grave
Notitie over de recente ontwikkelingen in en met betrekking tot Afghanistan
Politiek
Wat betreft het politieke proces is de aandacht de afgelopen dagen met name gericht geweest op New York, waar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties plaatsvindt.
Vertegenwoordigers van de '6 + 2' (de 6 buurlanden, Rusland en de VS) hebben in een verklaring op 12 november jl. hun volledige steun aan de soevereiniteit, de politieke onafhankelijkheid en de territoriale integriteit van Afghanistan toegezegd. Ze zijn het daarnaast eens over een breed, multi-etnisch, politiek evenwichtig en vrij verkozen Afghaans bestuur dat representatief is voor het Afghaanse volk en in vrede leeft met zijn buurlanden.
Op 13 november vond een open debat van de Veiligheidsraad plaats in aanwezigheid van de Secretaris-Generaal en de speciale vertegenwoordiger van de Secretaris-Generaal voor Afghanistan, Lakhdar Brahimi. Hierbij deed Brahimi verslag van zijn recente missie naar de regio, de lopende diplomatieke inspanningen, de humanitaire actie en zijn visie op de toekomst.
Hij presenteerde een plan van aanpak, waarbij de VN allereerst een bijeenkomst zal organiseren met vertegenwoordigers van de Noordelijke Alliantie en vertegenwoordigers van oppositiegroepen buiten Afghanistan (zoals het Rome- en Cyprus-proces en de Peshawar-bijeenkomst) teneinde overeenstemming te bereiken over een raamwerk voor het toekomstige bestuur van Afghanistan. Tijdens deze bijeenkomst, die op korte termijn moet plaatsvinden, zal worden besloten een Voorlopige Raad bijeen te doen komen, bestaande uit een representatieve groep Afghanen uit alle etnische en regionale gemeenschappen. Deze Voorlopige Raad kan vervolgens de samenstelling van een overgangsbestuur en een actieprogramma voor de periode van politieke transitie voorstellen, alsmede veiligheidsarrangementen. Een zgn. Loya Jirga zal vervolgens bijeen worden groepen om dit goed te keuren en om de overgangsregering het mandaat te geven een grondwet voor te bereiden. De overgangsperiode zou moeten worden afgesloten met het bijeenroepen van een tweede Loya Jirga, die de grondwet zou moeten goedkeuren en een regering vormen.
Brahimi benadrukte in het algemeen dat de oplossing voor Afghanistan van binnenuit moet komen en breed moet worden gedragen door de Afghaanse bevolking. Een oplossing die van buitenaf wordt opgelegd zal niet werken.
Brahimi schetste verder drie opties voor het veiligheidsarrangement: een geheel Afghaanse vredesmacht, een multinationale danwel een VN vredesmacht. Een geheel Afghaanse macht heeft de voorkeur, maar is voor de kortere termijn onhaalbaar. Een VN-vredesmacht is niet aan te raden aldus Brahimi, gelet op de lange voorbereidingstijd en de afwezigheid van een staakt-het-vuren, waardoor de blauwhelmen het risico lopen betrokken te raken bij eventuele gevechten. Dat laat de mogelijkheid van een multinationale vredesmacht als de meest wenselijke optie voor de nabije toekomst over.
In dit verband verdient vermelding dat gisteravond, 14 november, de Veiligheidsraad unaniem resolutie 1378 aanvaardde, waarin de inspanningen van het Afghaanse volk om op korte termijn een overgangsregering in te stellen, worden ondersteund en de centrale rol die de VN daarbij zal spelen wordt benadrukt. Resolutie 1378 is bijgevoegd.
Militaire ontwikkelingen in Afghanistan
Vooraf dient te worden benadrukt dat de militaire situatie op de grond in Afghanistan zich in snel tempo wijzigt en dat veel informatie nog geverifieerd moet worden. Bij het nu volgende dient daarmee rekening te worden gehouden.
Ondersteund door de intensivering van het luchtoffensief van de Verenigde Staten tegen de frontlinies van de Taliban in de afgelopen weken, is de Noordelijke Alliantie nog voor het invallen van de winter met een offensief begonnen. De afgelopen zes dagen hebben een opmars gezien die onder andere is uitgemond in de inname van de Afghaanse hoofdstad Kabul op 13 november. Jalalabad zou inmiddels zijn ingenomen, om de stad Kandahar wordt gevochten.
De inname van de noordelijke stad Mazar-i-Sharif op 9 november was het begin van de opeenvolging van aanvallen van de Afghaanse oppositie. De inname van Mazar-i-Sharif stelde de Noordelijke Alliantie in staat om directe communicatielijnen te bewerkstelligen tussen hun strijdkrachten in het noordwesten en noordoosten van Afghanistan. De aanval op Mazar-i-Sharif werd uiteindelijk een paar dagen later gevolgd door de inname van de hoofdstad Kabul. Met de gelijktijdige inname van andere steden in het noordoosten, midden en westen van Afghanistan dreigde de Taliban in het noordwesten en noordoosten van het land in een isolement te geraken. Behoudens enkele elementen in het noordoosten rond Taloqan-Konduz wist de Taliban haar eenheden tactisch terug te trekken. De ingesloten eenheden leveren nog steeds verbitterde weerstand. Ook vanuit Kabul zijn de eenheden van de Taliban teruggetrokken.
Er moet rekening worden gehouden met het verplaatsen van Taliban elementen naar meer bergachtige en geïsoleerde gebieden. Er moet bovendien niet worden uitgesloten dat geïsoleerde elementen hun toevlucht zullen zoeken onder meer Pakistan. Onduidelijk is op dit moment het gevechtspotentieel van de islamitische vrijwilligers en de strijders van al-Qaida in Afghanistan. Hoewel al-Qaida en met name de ondergrondse bases en gangenstelsels van de organisatie de laatste weken hevig zijn gebombardeerd, is er momenteel geen zicht op hun sterkte.
De successen van de Noordelijke Alliantie betekenen niet dat het doel van het militair optreden in Afghanistan is bereikt. Dat is immers de eliminatie van het netwerk van al-Qaida en de aanhouding/ eliminatie van Osama Bin Laden. Het netwerk en de leiders zijn door de ontwikkelingen wel verder in het nauw gebracht. Tevens heeft thans het verbeteren van de directe toegang tot Afghanistan vanuit Uzbekistan, alsmede het heropenen van een aantal vliegvelden ten behoeve van de aanvoer van humanitaire hulp, voor de VS prioriteit.
De Nederlandse militaire bijdrage
Op het Central Command in Tampa werken Amerikaanse en Nederlandse militairen met voortvarendheid aan het plannen van de inzet van de ons land aangeboden eenheden. Het gaat daarbij onder meer om de militair-operationele en logistieke aspecten van de inzet. Door de elkaar in hoog tempo opvolgende militaire en diplomatieke ontwikkelingen komen de accenten in de planning vanzelfsprekend anders te liggen. Zo wordt thans hoge prioriteit gegeven aan de ondersteuning van humanitaire hulpverlening. Daarbij zouden het Nederlandse KDC10 transportvliegtuig en de C130 Hercules op relatief korte termijn kunnen worden ingezet. Ook beziet men hoe de verkenningsvliegtuigen kunnen worden gebruikt.
Daarnaast worden plannen uitgewerkt voor maritieme operaties in het gebied van de Arabische Zee en de Perzische Golf. Die beogen onder meer de eventuele verplaatsing van de in Afghanistan opererende terroristische groeperingen naar elders te signaleren en te verhinderen. Een ander deel van de maritieme component van de Nederlandse bijdrage zal wellicht worden ingezet in het Caribisch gebied. De VS hebben hun militaire presentie ten behoeve van de bestrijding van de drugssmokkel tijdens de operatie Enduring Freedom in dat gebied sterk verminderd. De desbetreffende Amerikaanse schepen en maritieme patrouillevliegtuigen worden thans ingezet ter versterking van de homeland defence. Nederland levert al een bijdrage aan de strijd tegen het drugsverkeer in het Caribisch gebied. Die kan worden versterkt met een extra fregat, een onderzeeboot voor waarneming vanuit zee en een of twee maritieme patrouillevliegtuigen. Zodra de hier beschreven plannen leiden tot een besluit tot uitzending, wordt de Kamer daarover nader geïnformeerd.
CHECK AGAINST DELIVERY EMBARGO AGAINST DELIVERY
Line in the sand
ADDRESS BY
Mr. J.J. VAN AARTSEN,
MINISTER FOR FOREIGN AFFAIRS
OF THE KINGDOM OF THE NETHERLANDS
TO THE 56TH SESSION OF THE GENERAL ASSEMBLY
NEW YORK, 13 NOVEMBER 2001
Mr. President, distinguished delegates,
How can anyone stand on the smoking ashes of ground zero and not be awash in disbelief, anger, and frustration? How can anyone escape the enormity of what happened in September - or not feel compassion for all those who have lost someone dear to them? At ground zero we not only witness death and destruction, but also see how American values have come under siege. Shared values. That is why the people I represent, now stand squarely behind the United States.
No matter how deeply moved, we must look beyond our anger and frustration. Through our tears we should discover opportunity. Through our bitterness, necessity. We must turn compassion into solidarity - turn solidarity into common action. We need a plan. In sum, we must turn to the United Nations!
The reaction by the UN from the beginning of this crisis has been prompt and responsible. As we meet this week, we must try and keep the momentum. And that is precisely what we are doing. There is something I have sensed in the first few days of this general debate - determination! Determination to use the UN to the fullest, on many different fronts, as a centre of gravity for our common actions. Common action for confronting a global threat. Common action to maintain the international order.
The law first
Mr. President, on that common action, what have we learned so far?
Three lessons.
One. That the law must be firmly in place.
There is a wealth of legal rules to guide us in these difficult times, and more of them are on the way. A striking example of innovative rule-making was presented by the Security Council. Binding under Chapter VII, resolution 1373 takes action not in regard to a specific threat or breach of the peace, not against a particular Member State, but action to confront a phenomenon, a threat to our human values and economic interests, action against unidentified enemies. By writing new law, the Council has broken new ground. Even more so, as it has set up the Counter Terrorism Committee to monitor the implementation of its decision.
Jointly with our partners in the European Union we are taking the implementation of 1373 very seriously. One aspect is especially important to us: promoting ratification of all of the various anti-terrorism conventions and monitoring compliance. My country has some expertise to offer, and will gladly share it. Meanwhile, an overarching convention against terrorism is in the works. Thats good. But we are getting bogged down over a definition of terrorism. Thats bad. Dont forget it took us twenty years to produce a fairly useless definition of aggression. The world cant wait that long. Besides: when terrorism stares you in the face, youll know it.
In addition to rule-making, the real challenge lies in implementation. There, we should try harder. One example. Just before the summer we lost the momentum in fighting biological warfare, and therefore bio-terrorism as well. The world is a scary place. Anthrax is only one motive for retrieving that momentum. Let us resume our efforts to turn the Biological Weapons Convention into an instrument that can really make a difference.
Mr. President, the need for stepping up security is immediate, comprehensive and self-evident. In the aftermath of September 11 nobody would deny it. But we need to be concerned with the down-side of security as well. Parts of our value system may come under pressure when governments seek to bolster public safety: human rights and fundamental freedoms.
As private citizens we must be ready to make concessions and, yes, well be forced to relinquish some freedom from intrusion in our private lives, and from disruption of our public lives. But we cannot be expected either to live in a never-ending state of siege. Wherever we have to strike a balance, we have to do so wisely. Already long ago, weve drawn a line we cannot step beyond: we cannot detract from basic principles of human rights. They are the true measures of our evolution and our civilisation. We look the other way, we lose the moral high-ground. We compromise, we lose out to those who besiege us.
Whats being put to the test here is our own value system. Core notion of that system is tolerance. Tolerance, however, must come from all sides. Tolerance is not the equivalent of giving in to intolerance. It doesnt imply you bend at the slightest pressure. Tolerance also means you stand up and are counted. That you draw a line in the sand when your basic values are challenged.
Black holes
Mr. President, thats lesson number one.
Lesson number two. There are black holes in the international order. Failing states. We knew they were there all along, but weve never been quite sure how to deal with them.
Why should we care about failing states? For several reasons. Look at the avalanche of drugs, drug-money, weapons, and war-lords spilling out of Afghanistan. Look at the blood diamonds streaming out of Africa. Think of how failing states attract parasites; how they turn into breeding grounds for terrorism, a haven for international crime. Think of peace and security, too; how faltering countries become a liability to their own people; how they flaunt the rules of the game and become a liability to the whole neighbourhood.
How do we deal with failing states? That question has never been answered in a systematic manner. Any answer begins by recognising among the Member States of this Organisation that failing states are a problem. Indeed, it may turn out to be the most pernicious problem of the new century. From there we need to build a strategy, and do so together, in the framework of this Organisation.
What are we aiming at? How ambitious are we? Can we get in early to prevent failing states from failing? Are there any early warning signals to look out for? If we do see those signals, do we have the means to act? And the political will? Once states are failing, do we try and fix them? Do we settle for ending the fighting, wherever fighting is going on? Or do we limit ourselves to humanitarian aid? These are all good questions.
My belief is that outside intervention only goes so far. I dont believe that massive injections of aid are the right answer to failing states. For one thing, donors are reluctant to poor money down a black hole. But more importantly: the solution should not come from the outside, but from the inside. Even in the poorest country we will find well-educated citizens just as committed to building better lives for their children as in the rest of the world. They need a helping hand; a helping hand in building good governance, a viable civil society. Yet, ownership is paramount. Failing states, too, have the capacity to fix themselves indeed, only if they do fix themselves will they no longer be failing. Our role should be to help galvanise and enable those capacities.
Post-Taliban
Mr. President, lesson number three. The UN should be doing the right things.
Consensus is growing that in post-Taliban Afghanistan, the UN should play a central role. I rush to underscore that. But a central role in what?
For make no mistake: once the bombing stops, the odds are still overwhelming. The country is not only rugged and ruined, but also the size of Central-Europe, packed with landmines. Factional fighting is bound to continue. The UN can do a lot, but we need to take care against sending the UN on a mission impossible. Instead of calling on the UN where it is weak, let us call on the UN where it is strong.
Take governance, a major worry to all of us. Much as we seek to avoid it, a political vacuum is a realistic prospect, given that tribal conflict in Afghanistan is as old as the countrys history. Afghans are a proud people. Hostility to outside intervention is strong. The country needs to be governed from within. We may be looking both for a broad-based interim government and a stable permanent structure. Without rushing to elections, we need to be satisfied that such a political settlement is being supported by the population. In the process, the UN might play a central role as a catalyst and as an adviser, but not as a governor. Afghanistan is not East Timor. It is important, too, that any settlement is supported also by the neighbouring states, and carried by a Security Council resolution.
Security. In the absence of a functional national army, transitional military arrangements are essential. They are essential to help create a secure environment enabling reconstruction to begin and refugees to return home. Choosing the right format is critical. A classical UN peacekeeping operation may not be a good idea, certainly not for the country as a whole. Supplying peacekeepers is still voluntary. Realistically, troop levels needed for a country this size would almost certainly not be attained. Bosnia has taught us the hard lesson of what price we pay when we send in a UN force below par. We should be careful to avoid another Somalia. Different formats for security arrangements are possible, and we should reflect on them at large. In a previous incarnation, Ambassador Brahimi has offered us a wide spectrum of lessons learned on UN peacekeeping. We should take them to heart. Now, as the Special Representative, we should give him all the support he needs.
Mine clearance. Afghanistan has more landmines than any other country in the world. Literally, the country cannot possibly get back on its feet as long as those mines are there. We have got to get rid of them. The UN can help us do that. We must pay the bills.
Reconstruction. We should capitalise on where the United Nations is uniquely positioned either to deploy operations in the field or to co-ordinate those of others. Let us not limit our view to the part of the UN here in New York, but broaden it to the entire UN system - Dumbarton Oaks and Bretton Woods. We need to bring the full weight of that system to bear on the future of Afghanistan. I am talking of WHO and UNHCR, of FAO and the Drug Programme, of ILO and the World Food Programme, of UNDP and the World Bank. No need to set up a whole new mechanism. The Afghanistan Support Group is fully entrenched and we should use it.
Especially now, caught at a cross-fire, the Afghan people are not to be envied. Their plight will not be over once the guns are silent. Food stocks, health care, housing, utilities, schooling, agriculture - the list is a long one. But all of us need to push it. We may not be part of the problem of Afghanistan, but we must be part of the solution.
Yet, again: reconstruction cannot be imposed upon a nation. Here, too, a sustainable recovery needs to come from within. All the men, and especially the women of Afghanistan must once again become the makers of their own fate and future. The answer lies with them.
Mr. President, distinguished delegates,
The UN is not an ineffective acronym, as a misguided message on the Internet will have you believe. To global issues, multilateral co-operation is the only answer. Multilateralism is solidarity, worked into a plan. As I said, the reaction by the UN system, in the aftermath of September 11, has been prompt and responsible. In order to maintain that level of performance, we the Member States will have to show the stamina, support and commitment to make it happen. Our track record is not impeccable. The UN can go not faster than we will let it. Which means we have to make it work. Which means we have to provide it with all the resources, and the political will, to give it the push and punch we need.
Thank you, Mr. President.
Check on delivery Embargo on delivery
STATEMENT By THE MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS OF THE KINGDOM OF THE NETHERLANDS
H.E. MR JOZIAS VAN AARTSEN IN THE SECURITY COUNCIL ON AFGHANISTAN
NEW YORK, 13 NOVEMBER 2001
Mr President,
The Netherlands fully associates itself with the statement of Belgium, currently holding the presidency of the European Union. Therefore, I will limit myself to three specific, but interrelated points - political, security and reconstruction - to convey a message of urgency.
First, political. As the military campaign proceeds, realities on the ground in Afghanistan are changing quickly. This has direct consequences for the political weight every segment of the Afghan population carries in negotiations on the future government. It is urgent that Ambassador Brahimi starts bringing parties together as part of the comprehensive proposals, presented by him this morning. A new political structure should be founded on Afghan ownership and should not be imposed from outside. A central role for the UN as a catalyst and adviser not as a (future) governor- is a necessity. The Security Council resolution must encourage Ambassador Brahimi to act expeditiously.
Secondly, security. The success of the military campaign against terrorism should not result in predominance of a particular party or faction. More specifically, the possession of towns should not determine exclusively the outcome of the political process. The Security Council resolution must enable swift action to ensure as soon as possible some international, preferably UN, presence in the towns that changed hands in recent days. Very soon after that, transitional military arrangements will be essential to create a secure environment. It is therefore important that the Security Council resolution decides on possible and achievable options on that.
Thirdly, reconstruction. The UN should take the lead in coordinating and organising reconstruction and rehabilitation. Quick impact project in areas like food, housing and water supply should be implemented without delay to support economic recovery.
There is no need to set up new channels or structures for international aid. The Afghanistan Support Group can continue to act as the platform for donor co-ordination, supporting the UN. A humanitarian donor conference must be co-ordinated by the UN. The Security Council resolution must underpin the rol of the UN and the Afghanistan Support Group.
I fully agree with Ambassador Lavrov that Afghanistan is not the prerogative of the 6+2. For the UN effort to succeed, it is important that not only the wider membership stays involved, but that those counties, providing the bulk of resources, are a participant in the policy making process. Their level of commitment must be reflected by, for example, setting up a Group of Friends to support the work of the Secretary-General on Afghanistan.
To conclude: I am grateful for Mr Brahimis briefing this morning; he deserves our full support. The Security Council resolution has to provide him with the right tools to act promptly:
1. encouragement to bring the parties together speedily 2. some international presence in the cities in the very short term 3. a quick decision on achievable options for security arrangements and 4. swift action in area of early reconstruction and an unequivocal choice in favour of the Afghanistan Support Group.
This way, Mr President, the Council will have set up a coherent strategy that will allow the United Nations to move forward.
Thank you.
Nieuws
Ministerie van Defensie