Voor revolutiën gebooren. Brieven van Johannes Bosscha aan Gerard Tjaard
Suringar, Parijs, 1788-1793
De Universiteitbibliotheek Groningen bezit, behalve miljoenen boeken
en talrijke digitale bestanden, duizenden brieven en handschriften,
geschreven vanaf de middeleeuwen tot aan de tegenwoordige tijd. Van
een aantal belangwekkende brieven die zich in de bibliotheek bevinden,
heeft de conservator van de UB, drs. Gerda Huisman, een uitgave
verzorgd. Het gaat om veertien brieven die in de tijd van de Franse
Revolutie vanuit Parijs door een Nederlander aan een vriend in
Leeuwarden zijn geschreven.
De briefschrijver was Johannes Bosscha (1767-1810), die uit Leeuwarden
afkomstig was en in Franeker had gestudeerd. In 1788 vertrok hij naar
Parijs om daar gouverneur - huisonderwijzer - te worden in het gezin
van de rijke Amsterdamse bankier B.E. Abbema. Als patriot en lid van
de vroedschap had Abbema in 1787 Amsterdam moeten verlaten. Daarna
vestigde hij zich met zijn gezin in Parijs, waar hij zijn financiële
en politieke werkzaamheden voortzette.
Bosscha onderhield vanuit Parijs correspondenties met familie en
vrienden. De talrijke brieven aan zijn broer Herman bevinden zich in
familiebezit. De Universiteitsbibliotheek bezit de brieven gericht aan
Gerard Tjaard Suringar, conrector van de Latijnse School te
Leeuwarden. Zij vormen levendig geschreven ooggetuigeverslagen,
waaruit Bosscha's belangstelling blijkt voor politiek, literatuur,
geschiedenis en het contemporaine leven. Hij vertelt aan Suringar hoe
hij de stad leert kennen, zijn opwachting maakt bij leden van de
Republiek der Letteren, schouwburgen, parken en bibliotheken bezoekt,
colleges volgt en politieke bijeenkomsten bijwoont. Nieuws en
nieuwtjes over actuele gebeurtenissen, recente boeken, interessante
ontmoetingen, vrienden en kennissen in Franeker en Leeuwarden worden
besproken; anekdotes en sterke verhalen worden afgewisseld met
filosofische en literaire bespiegelingen. De brieven geven zo een goed
beeld van het leven van een Friese Nederlander die zich in
revolutionair Parijs zowel in de kringen van aanzienlijke Nederlandse
patriotten als in het Franse geleerde en politieke milieu bewoog.
In de inleiding op de uitgave worden leven, loopbaan en vriendenkring
van Bosscha beschreven. Na de jaren in Parijs werkte hij enige tijd
als raadsheer in het Hof van Friesland. In 1798 werd Bosscha benoemd
tot secretaris van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag.
De opheffing van de Bataafse Republiek en de stichting van het
koninkrijk Holland in 1806 waren geen reden om zijn ambt te verlaten.
De inlijving bij Frankrijk in mei 1810 heeft hij echter niet meer
beleefd. Op 7 maart 1810 is Johannes Bosscha na een kort ziekbed te
Amsterdam overleden.
Titel
Voor revolutiën gebooren. Brieven van Johannes Bosscha aan Gerard
Tjaard Suringar,
Parijs, 1788-1793
Auteur
Gerda C. Huisman
Uitgave
Leeuwarden: Fryske Akademy, 2001 (Rige Stúdzjes en Boarnemateriaal nr.
21). 129 pp
Prijs
16 / f 15
,26
Informatie
mw. drs. G.C. Huisman, tel. (050)363 5063, e-mail:
G.C.huisman@ub.rug.nl (werk)