Kromgetrokken sterrenstelsels
Sterrenstelsels zijn te verdelen in twee typen. De eerste heeft de
vorm van een afgeplatte bol, de tweede soort is schijfvormig. Bij de
laatste soort maakt de hoek van waaruit we het stelsel zien uiteraard
veel uit. Recht van boven ziet een schijfvormig stelsels eruit als een
cirkel met spiraalarmen, van opzij gezien zijn deze stelsels plat met
een verdikking in het midden. Het eerste perspectief wordt face-on
genoemd, het tweede edge-on. De meeste edge-on stelsels zijn volledig
vlak en plat, maar een aantal laat aan de rand een afbuiging zien,
waardoor ze een beetje op een wiskundig integraalteken gaan lijken.
Die afbuiging wordt een warp, een kromtrekking, genoemd. Iñigo García
Ruiz heeft in zijn onderzoek gezocht naar een mogelijke verklaring van
dit fenomeen. De warps zijn alleen zichtbaar op opnamen die gemaakt
zijn met radiotelescopen die het neutrale waterstof (HI) in de
stelsels weergeven. García Ruiz ontdekte dat alle stelsels waarvan het
HI-profiel groter is dan het optische zichtbare gedeelte, een warp
vertonen. Edge-on stelsels met een warp hebben dus veel HI-gas in het
buitengebied. Ook de omgeving lijkt van invloed. Als er andere
stelsels in de buurt zijn is de warp groter en meer asymmetrisch dan
in een rustige omgeving. Waar het extra gas vandaan komt, blijft
echter nog onduidelijk. Het kan van binnenuit de schijf komen, maar
het kan ook afkomstig zijn van buiten het stelsel. /JS
Iñigo García Ruiz (San Sebastian, 1973) studeerde aan de Universidad de la Lagunda (Spanje). Het onderzoek werd uitgevoerd op het Kapteyn Astronomical Institute van de RUG en gefinancierd door NWO.
Datum en tijd
maandag 26 november 2001, 10.30 uur
Promovendus
I. García Ruiz, tel. (050)312 67 56, fax (050)363 61 00, e-mail:
iruiz@astro.rug.nl (werk)
Proefschrift
Warps in disk galaxies
Promotores
prof.dr. K.H. Kuijken en prof.dr. R. Sancisi
Faculteit
wiskunde en natuurwetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Promotie