Wat wíl het TOEVAL?
"Het woord toeval bestaat alleen omdat onze hersens te klein zijn om alle
samenhangen te begrijpen." (Hillenius).
Het is de maar de vraag of de dichter Hillenius met deze boude bewering de
spijker op z'n kop slaat. Wellicht is zijn zijn hersens wel te klein om te
begrijpen dat het toeval zich niets aantrekt van de grootte van onze
hersenen.
Nobelprijswinnaar Manfred Eigen is het zeker niet eens met Hillenius. In het
boek Het Spel. Natuurwetten bepalen het toeval, beschouwt hij het spel als
natuurverschijnsel dat in zijn tweeledigheid van toeval en noodzaak de basis
vormt voor alles wat er gebeurt. Het ontstaan van de genetische code, de
ontwikkeling van de talen waarin we onze gedachten formuleren, het spelen
met ideeën in de fantasie van een kunstenaar, berusten volgens hem stuk voor
stuk op dezelfde fundamentele principes van de evolutie, ook al zijn de
spelresultaten in ieder afzonderlijk geval afhankelijk van de luim en de
bereidheid tot variëren van het toeval.
Studium Generale organiseert het toeval. Bestaat toeval werkelijk of is het
een camouflage voor wat we (nog) niet weten? Kan de wiskunde het toeval
temmen? Kunnen we het toeval een handje helpen? Laten natuurwetten het
toeval toe of bepalen zij het juistl? Of is er een Onzichtbare Hand die wat
met toeval strooit? Laat je opinie hierover niet meer aan het toeval over.
Grijp je kans om in vijf avonden je deskundigheid op het gebied van
willekeur en noodzaak exponentieel te vergroten.
De lezingen vinden plaats in het Centrum voor Religie, Wetenschap en Cultuur
(voormalige schuilkerk van de Remonstrantse Gemeente), Oude Delft 102, Delft
en vangen aan om 20.00 uur. Toegang gratis.
Donderdag 29 november
Kwantummechanica en toeval
Einstein kon het niet geloven. Maar intussen is het experimenteel
aangetoond. Kwantumsystemen zijn inherent willekeurig. Tot voor kort hadden
voorspellingen die met de kwantumtheorie werden gemaakt betrekking op zulke
grote hoeveelheden deeltjes, dat de wet van de grote aantallen er voor
zorgde dat ze deterministisch waren. Edoch, de snel voortschrijdende
technologie maakt het mogelijk om zeer kleine kwantumsystemen te manipuleren
en meten. De uitkomsten zijn onherroepelijk random. Toch is het noodzakelijk
om deze randomness onder controle te krijgen om toepassingen met kleine
kwantumsystemen in bijvoorbeeld kwantumcomputers te kunnen ontwikkelen. Is
zo'n modellering mogelijk of moeten we genoegen nemen met dobbelende
computers?
Lezing door prof.dr. Richard Gill, hoogleraar mathematische Statistiek en
Waarschijnlijkheidsleer aan de Universiteit Utrecht en coördinator van het
project Complex Statistical Models bij Eurandom, het Europese
Onderzoeksinstituut voor Stochastische Verschijnselen.
---
Donderdag 29 november
Kwantummechanica en toeval
Centrum voor Religie, Wetenschap en Cultuur (voormalige schuilkerk van de
Remonstrantse Gemeente),
Oude Delft 102,
Delft.
Aanvang 20.00 uur.
Toegang gratis.
Technische Universiteit Delft