MINISTERIE VWS http://minvws.nl
MIN VWS: Speech Margo Vliegenthart - Vrouw en Sport
Onderstaande speech is hedenmiddag uitgesproken door Margo Vliegenthart, Staatssecretaris van Welzijn & Sport ter gelegenheid van het de afsluiting van het landelijk congres 'Vrouw & Sport'in het Olympisch Stadion te Amsterdam.
'Vrouw in een mannenwereld'. Zo kopte het Algemeen Dagblad enkele weken geleden boven een verslag van Go Ahead Eagles tegen VVV. Een voetbalwedstrijd waar kranten doorgaans nog geen vijf regels aan besteden. Maar in dit geval stuurde de krant er een journalist op af voor een vierkolommer. Want wat wilde het geval: voor het eerst in de geschiedenis van het Nederlands betaald voetbal mocht een vrouw grensrechteren. Of in officiële termen: Sjoukje de Jong was de eerste vrouwelijke assistent scheidsrechter van Nederland.
Op zich een uniek feit. Want een mannenbolwerk vertoont scheuren. En dat is geen overbodige luxe in een geëmancipeerde samenleving anno 2001. Al is niet iedereen even geëmancipeerd, zo blijkt uit hetzelfde verslag. Dick Schneider, de technisch-directeur van Go Ahead, vindt 'het drie keer niets', een vrouw op het voetbalveld. Ze is thuis al de baas, en hoeft dat niet óók nog te zijn op het sportveld. Zijn aanvoerder is meer van deze tijd. 'In alle bedrijfstakken bekleden vrouwen hoge functies. Waarom dan niet in het voetbal?', aldus de aanvoerder.
Wat moet je nu met zo krantenbericht? Moet je blij zijn omdat er weer een mannenbastion op instorten staat? Of krijg je er het schaamrood van op je kaken, omdat het kennelijk nog zo apart is dat een vrouw op een voetbalveld staat? Beide reacties zijn begrijpelijk.
Koude kermis Ik moet eerlijk bekennen dat ik niet snel meer ergens van op kijk, als het gaat over de positie die vrouwen op dit moment nog binnen de sport hebben. Toen ik aantrad als staatssecretaris kwam ik van een koude kermis thuis, hoewel ik erbij moet zeggen dat het wel een gezellige kermis was. Ik weet nog goed dat tijdens mijn eerste kennismakingsbijeenkomst van sportbonden en NOCNSF er slechts drie vrouwen aanwezig waren tegenover ruim 100 mannen. Tja, dan weet je gelijk hoe het er voorstaat in de sport.
Momenteel is de man/vrouw verhouding in de landelijke sportbesturen extreem scheef. Slechts 11,6 procent is vrouw, terwijl de sportdeelname van vrouwen redelijk evenwichtig is, een sport als voetbal buiten beschouwing gelaten. Maar neem de gymnastiek unie: 83 procent van het aantal leden is vrouw, terwijl er van de tien bestuursleden maar één vrouw is. Dat moet dus anders kunnen. Die achterstand van vrouwen zie je ook op andere terreinen binnen de sport. Vrouwen krijgen minder media-aandacht, minder beloning voor prestaties, ze vinden minder snel een sponsor, hoewel de damestennissers met alles wat ze in huis hebben daar wel wat aan proberen te doen. Kortom: met die uitzondering die de regel bevestigt lopen vrouwen op alle fronten achter. En hoewel ik vorige week in de krant moest lezen, dat uit een onderzoek blijkt dat vrouwen het in veel sectoren niet 'redden daar bovenin', kan het wel degelijk anders. Kijk maar naar de politiek. In het kabinet is 31 procent vrouw, in de Tweede Kamer 36 procent en in het Europarlement is eveneens 36 procent vrouw. Dat zijn hoopgevende cijfers. Want tien, twintig jaar geleden was het ook daar anders. Vrouwen willen wél Wat in de politiek kan, moet toch ook in de sport kunnen. Maar tot nog toe lukt het te weinig. Je ziet dat mannen na hun sportcarrière vaak een functie binnen de sport verwerven. Neem Peter Blangé. Hij is nog niet uitgevolleybald of hij wordt gevraagd voor tal van functies binnen de sport. Hartstikke mooi natuurlijk, het is hem met al zijn kwaliteiten gegund. Maar waarom overkomt dat bijna nooit een vrouw? En dan wordt er vaak gezegd: 'Er zijn geen vrouwen die dat willen.' Dat is onzin! Ze worden alleen niet gevraagd. En zichzelf aanmelden , dat ligt vrouwen kennelijk niet zo goed. Dat weet ik van mijzelf. Als ik vroeger niet gevraagd was voorzitter van de jongerenorganisatie van de PvdA te worden (ik ben overigens toen door Rob van Gijzel gevraagd) , of om me kandidaat te stellen voor het kamerlidmaatschap dan was ik dat ook nooit geworden. Ik zou mezelf niet opgeworpen hebben. Dat mechanisme geldt voor heel veel vrouwen. Bij de sportorganisaties worden vrouwen blijkbaar nog weer minder gevraagd dan in de politiek. Neem het team de mission. Mensen met kwaliteiten, maar alleen mannen. Vrouwen zijn niet gevraagd. En er lopen er toch voldoende rond, die voldoende kwaliteit hebben. Ze zullen zich waarschijnlijk niet hebben aangemeld voor een functie, maar dat wil niet zeggen dat ze dat niet willen!
Dit soort zaken wil er bij mij niet in, zeker niet als tegelijkertijd geklaagd wordt over een gebrek aan bestuurskader. Daarom heb ik vorig jaar, tijdens de IOC-conferentie in Parijs over Vrouw en Sport, de deelname bepleit van meer vrouwen in bestuursfuncties binnen de sport. En als uitvloeisel ervan heeft de Directie Sport van mijn ministerie samen met NOCNSF, het NISB en het Landelijk Netwerk Vrouwen in de Sport het plan van aanpak 'Vrouwen in besturen in de sport' gemaakt.
Vrouwen moeten het zelf doen U heeft hier vandaag al één en ander kunnen horen over de plannen en voorgenomen actiepunten van NOCNSF, van het NISB, en van het LNVS, ik wil graag even stilstaan bij de bijdrage van de overheid.
35) Allereerst wil ik nog eens benadrukken dat ik vind dat de vrouwen in de eerste plaats zélf moeten proberen hun positie binnen de sport te verbeteren. Dat vinden ze zelf trouwens ook, zo blijkt uit gesprekken met een aantal vrouwen in de sport over dit thema. Zelf doen dus. Maar wel met een steuntje in de rug. En dat steuntje kan de overheid geven. Daar kom ik zo nog op terug. Eerst wil ik benadrukken dat we een doel moeten stellen. De deelname van vrouwen in de politiek is echt beter geworden vanaf het moment dat partijen streefdoelen zijn gaan formuleren op weg naar een gelijke vertegenwoordiging. In de sport kan dat ook. Ik vind dat we ernaar moeten streven dat in 2005 minimaal 25 procent van de landelijke bestuursleden in de sport vrouw is. Dat is iets hoger gegrepen dan het IOC, dat streeft naar 20 procent, mondiaal gezien. En ik zeg het erbij, dat is nog niet helemaal een volledige afspiegeling, dat moeten we in 2008 bereiken. En op weg naar die representatieve afspiegeling moeten we natuurlijk gekwalificeerde vrouwen die zich kandidaat stellen alle steun geven. Zo is via een sterke campagne Els van Breda Vriesman tot FIH-praeses gekozen en daarom steunen wij nu Erica Terpstra in haar strijd om het vice-voorzitterschap van het EOC. Ik ben reuzenbenieuwd hoe de verkiezing morgen uitpakt.
Het steuntje in de rug Ik zei zojuist al dat mijn ministerie de vrouwen een zetje in de rug wil geven. Het zal vooral neerkomen op faciliteren. Tijdens een bijeenkomst dit voorjaar met bonden, sportorganisaties, sporters, ex-sporters en emancipatie-experts zijn er wat wensen op tafel gekomen. Zo bestaat er behoefte aan een databank, met namen en cv's van deskundige vrouwen die in zijn voor een bestuursfunctie. Het excuus dat die vrouwen er niet zijn kan zo bestreden worden. Ook is er de roep om een hulpmiddel waarmee bonden snel kunnen kijken wat hun sterke en zwakke punten zijn op het punt van diversiteit en welke strategie nodig is om een meer uitgebalanceerde organisatie te krijgen. Dit gaat trouwens verder dan het onderscheid tussen mannen en vrouwen. Ook moet er een evenwicht bestaan tussen oude en jonge mensen en allochtonen en autochtonen. We streven ernaar het instrument dat verenigingen kan ondersteunen, medio volgend jaar te introduceren. Misschien is het wel mooi om het te dopen als de M/V-score, of beter de V/M-score. Verder bleek behoefte aan advies en ondersteuning op maat. De Directie Sport bekijkt momenteel hoe we het één en ander vorm kunnen geven. Dat valt te koppelen aan de resultaten van vandaag. Zodra daar meer over te vertellen valt, komen we er uiteraard mee naar buiten. Wél vast staat dat een groep mensen zich de komende periode hard gaat maken voor méér vrouwen in bestuursfuncties. Om in termen van de sport te blijven: een team dat de basis vormt van een grotere beweging. Het is mooi dat nu al een aantal mensen uit de sport samen de voorhoede willen vormen: Peter Blangé, Maaike Smit, Elsemieke Havenga, Peter Vogelenzang, Carin Biesterbosch, André Bolhuis en Heleen Crielaard. En ik heb Jeltje van Nieuwenhoven, voorziter van de Tweede Kamer, bereid gevonden als playing captain van dit team op te treden.
Ze komt weliswaar niet uit de sport, maar als er iemand is die in het recente verleden veel gedaan heeft om de maatschappelijke positie van vrouwen te versterken, is Jeltje dat wel. Overigens heeft ze wel wat met sport: ooit heeft ze in haar dorp een tennisvereniging opgericht! Ik verwacht dat de leden van dit promotieteam vanuit hun eigen professie, ervaring en omgeving een rol kunnen spelen om de aandacht voor dit thema te krijgen. Actief de boer op gaan, voorbeelden van hoe het wel kan met vrouwen op belangrijke posities verspreiden, maar ook bijeenkomsten over dit thema organiseren en de organisaties en besturen aanspreken. En natuurlijk hoop ik dat deze mensen die zo vaak in de schijnwerpers staan, ook de boodschap uitdragen tijdens interviews en optredens en zo bijdragen aan een verbetering van de deelname van vrouwen aan bestuurlijke functies in de sport.
Dames en heren, Vandaag heeft u kunnen horen welke voordelen het oplevert als vrouwen binnen de sport bestuursfuncties vervullen. Ook heeft u kunnen horen dat er genoeg vrouwen zijn die dat willen en ook over de capaciteiten beschikken. Dat, in combinatie met de al jarenoude roep vanuit de sport dat er te weinig kader te vinden is, kan leiden tot slechts één conclusie: De sport moet aan de vrouw. Ik ben benieuwd naar de vorderingen de komende tijd. Het zou goed zijn om jaarlijks te rapporteren over de stand van zaken. Zodat we kunnen zien welke aanpak tot resultaat leidt en welke bonden een extra stapje moeten doen om hun vrouwen-quotum te halen. Het lijkt me een goed idee om ieder jaar een top 5 te publiceren van bonden die vrouwvriendelijk bezig zijn en de top 5 van bonden die op dat vlak achterblijven.
Dan wil ik nu Carin en Maaike van de voorhoede naar voren vragen om een fakkel te overhandigen. Als symbool voor het verder verspreiden van de boodschap dat er meer vrouwen in bestuursfuncties moeten komen, vraag ik jullie de fakkel door te geven.
29 nov 01 16:39