Reactie Citogroep op Volkskrantartikel:
Centrale examens geen loterij
Leerlingen moeten elk jaar een vergelijkbare prestatie leveren om te
slagen voor het centraal examen. Dat geldt niet alleen voor de talen,
maar voor alle vakken. De prestatie die een leerling moet leveren om
een voldoende voor een vak te halen is het ene jaar niet groter dan
het andere. Om dat te bereiken worden de examens buitengewoon
zorgvuldig samengesteld en worden de resultaten van jaar tot jaar met
elkaar vergeleken. En om uit te sluiten dat leerlingen bevoordeeld of
benadeeld worden, door een moeilijker of gemakkelijker examen, worden
de normen achteraf vastgesteld. Daarbij wordt rekening gehouden met de
moeilijkheidsgraad. Het examen is dus geen loterij.
De Volkskrant van 28 november meldt dat de examens te veel van elkaar
verschillen. Elk jaar zouden zeer uiteenlopende vaardigheden worden
getoetst en de moeilijkheidsgraad zou sterk uiteenlopen. Dat artikel
is overigens niet gebaseerd op onderzoek van het SCO Kohnstamm
instituut naar alle examens, maar betreft onderzoek uit 1999 naar
enkele centrale examens moderne vreemde talen.
Examens komen niet zo maar tot stand. Ze zijn gebaseerd op
examenprogramma's die opgesteld zijn door onafhankelijke deskundigen
en vastgesteld door de minister van OC&W. In een examenmodel per vak
wordt daarna precies aangegeven hoeveel vragen er over een bepaald
domein gesteld moeten worden. Vervolgens gaan vakdocenten met ervaring
in examenklassen aan de slag om de opgaven te maken. Met deze manier
van werken wordt beoogd dat de examens van jaar tot jaar inhoudelijk
en qua moeilijkheidsgraad vergelijkbaar zijn.
We erkennen dat er niettemin toch verschillen in moeilijkheidsgraad
kunnen optreden. Daarom wordt achteraf ook gekeken of de examens
feitelijk in overeenstemming zijn met de eisen. Dan pas worden de
normen vastgesteld zodat elk jaar dezelfde prestaties van de
leerlingen worden geeist om een voldoende te krijgen.
De Citogroep is van mening dat de centrale examens de toets der
kritiek zeker kunnen doorstaan.
Centrale examens kunnen zich altijd verheugen in een grote
belangstelling. En terecht. De conclusies over de moeilijkheidsgraad,
de normering, het aantal voldoendes enzovoort moeten dan ook
zorgvuldig geformuleerd worden. Dat doet de Citogroep dan ook altijd.
Al jaren. De randvoorwaarden die gelden bij getrokken conclusies
moeten dan zeer helder worden verwoord. We doen ook niet geheimzinnig
over onderzoeksresultaten. Zo wordt de betrouwbaarheid van de examens
van jaar tot jaar in het examenverslag gepubliceerd. Daarover kunnen
vervolgens maatschappij, onderwijs, politiek en vakdeskundigen zich
een oordeel vormen.
De Citogroep juicht onafhankelijk onderzoek overigens toe. Dat houdt
ons ook scherp.