http://www.minbuza.nl/content.asp?Key=423819
---
OVER DE HORIZON?
DE EUROPESE OMGEVING VAN HET NEDERLANDSE MIDDEN- EN KLEINBEDRIJF
Inleiding van Dick Benschop, staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, tijdens het ronde-tafeldebat "De Europese Unie: belang voor het MKB?"
Den Haag, 3 december 2001
Het gesproken woord geldt - tekst ook op www.minbuza.nl
1. Grenzen zijn er om overschreden te worden. En dat doen we steeds meer. We
reizen meer en verder, we assembleren overal ter wereld. Maar ook figuurlijk
vervagen de grenzen, treden we uit oude hokjes. De ontzuiling is vrijwel
voltooid. Werken doen we deels thuis.
2. Bestuurlijk zien we die trend ook. Op allerlei onderwerpen vullen
Gemeente, Provincie en Rijk elkaar aan. Grijpen ze in elkaar. Ook de
Europese Unie is niet zomaar de verweggelegen vierde bestuurslaag. Europa is
eerder onderdeel van de andere bestuursniveaus. Direct voelbaar. Een
wethouder die een bedrijventerrein wil aanwijzen, moet weten welke Europese
milieu-wet van belang is.
3. En wat geldt voor bestuurslagen, geldt evengoed voor het bedrijfsleven.
Voor een klein bedrijf is niet alleen maar de plaatselijke gemeenteambtenaar
belangrijk. Net zo min als voor een multinational alleen de Europese
Commissaris voor mededinging van belang is. Globalisering betekent niet
alleen maar schaalvergroting. Het betekent dat de muren lager worden, de
verbindingen talrijker, de afstanden korter. Dat groot voor klein belangrijk
is en klein voor groot.
4. Europa is voor het MKB heel relevant. En die relevantie neemt verder toe.
We begonnen met een Europa van kolen en staal, waardoor het opbouwen van een
oorlogsindustrie werd beteugeld. Later werden we het Europa van de boeren,
het Europa van de interne markt, en het Europa van de ene munt. Een enorme
stap. Nu zijn we in de fase van de politieke Unie beland. Een unie die
waarden als democratie en rechtsstaat, mensenrechten, goed bestuur,
diversiteit en duurzaamheid hoog in het vaandel heeft.
5. Europa is binnenland geworden. Alle beleid in Nederland is voor een deel
ook Europees beleid. Van milieu tot onderwijs. Van transport tot openbare
aanbestedingen. Van voedselveiligheid tot binnenlandse veiligheid.
6. Europa gaat dus veel verder dan het wegvallen van binnengrenzen of de
invoering van de euro. Ons ondernemersklimaat wordt voor een groot deel in
Europees verband vormgegeven. Maar wat betekent dit voor U? Wat voor kansen
liggen er in Europa voor het MKB? In hoeverre raakt dit Europa aan U?
7. Ik noem drie punten. Ten eerste is er de verdere ontwikkeling van de
interne markt. Ten tweede is er geld beschikbaar voor vernieuwend
ondernemerschap. En ten derde liggen er nog meer kansen voor het MKB in
Europa bij eenvoudiger regelgeving en minder red tape.
8. Eerst de Interne Markt. Over zo'n drie weken gaan we met gelijke euro
betalen. Daardoor worden kosten transparanter en gaan consumenten meer
vergelijken. De impact van de euro op uw bedrijven kan nauwelijks overschat
worden. Uw eigen euro-coördinator gaf laatst treffend aan dat de introductie
van de euro dwars door alle bedrijfsprocessen heengaat en dat de euro als
het ware ook psychisch moet worden geaccepteerd. De euro gaat zakendoen in
Europa echt veranderen.
9. Gelijke wetgeving is binnen de Interne Markt voor het bedrijfsleven een
groot goed. Een 'level playing field', dat wil zeggen: gelijke voorschriften
voor producten, gelijke milieu-voorschriften, maar ook gelijke minimumnormen
voor arbeid. Zakendoen wordt daardoor goedkoper.
10. En we zetten daarbij steeds een stap verder. Met de ministers voor de
interne markt hebben we zojuist lagere kosten voor grensoverschrijdende
betalingen bereikt, en zijn we bezig om een gemeenschappelijk EU-octrooi te
ontwerpen dat niet meer in alle talen hoeft te worden vertaald (en dus
goedkoper wordt dan steeds in elk land een nieuw octrooi aan te moeten
vragen).
11. Ook een concrete maatregel is de afspraak over late betalingen. Daardoor
zijn alle afnemers in Europa verplicht hun rekening binnen 30 dagen te
voldoen. Voor deze regeling hebben MKB-NL en de Europese overkoepelende
MKB-organisatie UEAPME zich terecht sterk ingespannen. Het zal de cash-flow
van veel kleine ondernemingen ten goede komen.
12. Daarnaast zijn we bezig om de interne markt meer te laten sporen met de
digitale wereld. Daarbij denken we aan meer gebruik van internet bij het
aanbesteden van overheidsopdrachten, wat ook juist voor het MKB
kostendrukkend werkt. En - uiteraard - aan e-commerce.
13. Er zijn nog obstakels bij het electronisch zakendoen. Een daarvan is dat
er nog een onvolkomen Europees juridisch kader is. Over de bescherming van
auteursrechten bij e-commerce hebben we al goede Europese afspraken gemaakt.
Daarnaast neemt de EU nu ook versneld initiatief op het gebied van de
geldigheid van electronische handtekening, van handel en dataprotectie. Want
het moet nog beter.
14. Als u vragen of kritiek hebt op het functioneren van die interne markt,
kunt u in elke lidstaat terecht bij het klachtenloket voor bedrijven. Dat
valt in Nederland onder het ministerie van Economische Zaken. Daar kan een
ondernemer terecht die bijvoorbeeld zijn product niet naar een andere
lidstaat kan uitvoeren, vanwege nationale producteisen aldaar. Het
klachtenloket neemt dan contact op met de collega's uit de andere lidstaat
om het probleem rechtstreeks aan te pakken.
15. Daarnaast is er nog een netwerk van 'Euro Info Centres', met informatie
en advies voor bedrijven over Europese regelgeving en een
feedback-mechanisme. Zodat niemand de weg hoeft kwijt te raken in de
Brusselse regels.
16. Maar misschien is het mogelijk dat het MKB ook zelf zich meer oriënteert
op de Europese dimensie voor het MKB. Het valt misschien te overwegen een
'kenniscentrum Europa en MKB' op te zetten. Of om op uw website structureel
aandacht te besteden aan de MKB-aspecten van de EU.
17. Mijn tweede punt: Europa maakt geld vrij voor ondernemerschap. Europa
faciliteert een betere toegang tot kapitaal. Cruciaal voor een ondernemer
met visie, met toekomstplannen.
18. Daarom heeft de EU zijn mogelijkheden voor financiering van
ondernemingsplannen van het MKB versterkt. Het gaat daarbij met name om het
verstrekken van risicokapitaal en garanties aan het MKB.
19. Zo is er de financiële regeling voor de Europese Technologie Faciliteit
(ETF). In de afgelopen 3 jaar is hier 420 miljoen euro in gestoken.
Daarbinnen is een startersregeling voor het MKB. Die biedt beginnende
ondernemers een steuntje in de rug. Ten tweede is er daarbij een
garantiefaciliteit voor het MKB. Dit is een systeem waarbij financiële
risico's gedeeld worden door de private en de publieke sector zodat het MKB
makkelijker aan financiering kan komen. Ten derde is er binnen het ETF een
'Joint European Venture' faciliteit.
20. Naast deze Europese Technologie Faciliteit is er een initiatief dat zich
richt op het stimuleren van starktkapitaal (CREA), en is er Europese steun
voor het samenbrengen in een netwerk van 'informele investeerders', de
zogenaamde 'business angels'.
21. Ook is er steun van de Europese Commissie bij het opzetten van goede
beroepsopleidingen, via het programma Leonardo en het Europees Sociaal
Fonds. Die kunnen heel specifiek zijn toegesneden. Denk aan de overdracht
van kleine ondernemingen aan de volgende generatie. Of erkende opleidingen
voor meewerkende echtgenoten. Of organisatiemethoden voor hele kleine,
'micro'-ondernemingen.
22. Het MKB profiteert in steeds grotere mate van het Europese programma
voor onderzoek en technologische ontwikkeling. Bij het opstellen van dit
programma (ongeveer 15 miljard euro voor vier jaar) gingen we ervan uit dat
ongeveer 10% daarvan bij het MKB terecht zou komen, maar in 2001 was dat al
17%. In Nederland hebben we het dan over een bedrag van ongeveer 33 miljoen
euro dit jaar (2001).
23. Tot slot is er kapitaal te halen voor het MKB uit de zogenaamde
Structuurfondsen, met name die besteed worden in de grote steden. Zo is dit
jaar vanuit Brussel 200 miljoen euro beschikbaar gesteld voor Nederlandse
grote steden (tot 2006). Daardoor worden 500 Nederlandse MKB-ondernemingen
financieel ondersteund.
24. Mijn derde, en misschien wel belangrijkste punt, is administratieve
vereenvoudiging. Heel belangrijk, omdat kleine ondernemingen de eerste zijn
die lijden onder een te zware bureaucratische last. Maar zij zijn ook de
eerste die de vruchten ervan plukken als het ons lukt die papierwinkel te
vereenvoudigen.
25. Het dringt langzaam tot de Europese Unie door, dat we veel te winnen
hebben bij vereenvoudiging van de Europese business-omgeving. Te langzaam.
Daarom is vooral dit een punt waar ik de komende tijd veel aandacht aan wil
besteden. We moeten nu werk maken van de initiatieven die weliswaar zijn
bedacht, maar die nog effectief moeten worden uitgevoerd.
26. Meer aandacht voor zelfregulering, co-regulering en alternatieve
geschillenbeslechting. Voor programma's voor verbetering en vereenvoudiging
van het ondernemersklimaat .
27. Maar ook exercities waarbij Europese regelgeving nu eens van de andere
kant bekeken wordt. Namelijk vanuit de administratieve lasten en kosten die
regelgeving voor het bedrijfsleven kan hebben. Waarna teams van nationale
experts aan de slag gaan met de resultaten van die doorlichting, om tot
vereenvoudiging te komen .
28. Eenvoudiger regels zijn cruciaal voor een begrijpelijke en werkbare
Europese Unie. Daarom zet ik mij hier met volle overtuiging voor in.
29. Ik vind dat dit moet resulteren in een nieuwe visie op het proces van
regelgeving. Ik ben daarom heel blij dat de Europese Commissie daarmee deze
zomer begonnen is. De Commissie wil regelgeving minder zien als een lineair
proces - de (Europese) overheid stelt dwingende regels op -, maar kiest voor
een meer 'circulaire benadering'. Dat betekent dus: niet Europese regels
maken, ze vervolgens dwingend opleggen, en dan maar zien of ze in de
praktijk hun werk doen; maar juist voordat de regels worden opgesteld, de
relevante partijen erbij betrekken. Ook maatschappelijke organisaties. Dus
wetgeving met u en voor u, in plaats van over u.
30. Dat komt heel concreet aan de orde in het voorjaar, bij de Europese Top
van Barcelona. Ieder voorjaar komen de Europese leiders bijeenkomen om te
spreken over een innovatief en sociaal Europa. We hebben in de EU de ambitie
dat de EU in 2010 de meest concurrerende en dynamische economie ter wereld
moet zijn. Daarbij kiezen we voor een flexibele werkwijze. Geen regelgeving,
maar de afspraak dat de lidstaten elkaar de maat nemen. Wie doet het het
beste? Zo creëren we onderling competitie om beter te presteren, om bovenaan
de ranglijst te komen. Tot nu toe heeft een dergelijke voorjaars-top twee
keer plaatsgevonden, in Lissabon en in Stockholm.
31. Ik wil hierbij het MKB uitnodigen voor een 'voorjaarsoverleg' om de
komende top (in Barcelona) voor te bereiden, samen met andere sociale
partners en milieu-organisaties. Zodat onze Nederlandse inzet voor deze top
gestoeld is op uw directe ervaring met Europa. Dat overleg wil ik jaarlijks
gaan houden.
32. De ambitie is immers, als onderdeel van het streven naar een innovatief
Europa, een gunstig klimaat te bereiken voor de ontwikkeling van nieuwe
ondernemingen, en met name van het MKB.
33. De Europese Raad heeft al een Europees Handvest voor kleine
ondernemingen opgesteld. Dat stelt bijvoorbeeld dat onderwijs en opleiding
van ondernemers beter moet, dat het starten van een onderneming goedkoper en
sneller moet kunnen, dat er meer on-line toegang moet komen en betere
modellen beschikbaar moeten komen voor electronische handel; en het wijst op
belastingaspecten.
34. In het kort zegt dat handvest in mooie bewoordingen hoe belangrijk
kleine ondernemingen zijn voor Europa. U moet dat zien als een politieke
aansporing en erkenning. De belangen van het MKB worden nu als
vanzelfsprekend meegenomen in onze beleidsbeslissingen. Dat is winst. Maar
in termen van concrete resultaten moeten we nog beter presteren.
35. Ik heb geschetst wat er zich in de EU afspeelt vanuit het perspectief
van het MKB. Dat is vaak taaie materie, maar wel belangrijke. Want inspelen
op de mogelijkheden die Europa biedt, is heel belangrijk voor het
concurrentievermogen van het Nederlandse MKB.
36. Ik ben mij er van bewust, dat de uitvoering in de praktijk nog steeds te
wensen over laat. Maar op een aantal gebieden is er vooruitgang.
37. Betere informatievoorziening. Veel grotere deelname van het MKB in
programma's voor technologie en ontwikkeling. Behoorlijk succesvolle
initiatieven als CRAFT, de Europese onderzoeks-actie voor het MKB. Een snel
groeiende bewustwording dat we degenen die met regelgeving te maken krijgen,
zo vroeg mogelijk moeten betrekken bij de opstelling daarvan. En sowieso
regelgeving vereenvoudigen waar mogelijk.
38. Ook aan de kant van MKB Nederland zal Europa denk ik meer deel gaan
uitmaken van de dagelijkse werkprocessen. U wilt wat gedaan krijgen en zal
dus invloed moeten uitoefenen. Via uw Europese koepelorganisatie met de
onuitspreekbare naam UEAPME. En het is goed nieuws dat uw vice-voorzitter
lid is geworden van de kersverse Enterprise Policy Group, een adviescollege
dat EU-commissaris Liikanen heeft ingesteld.
39. Maar ook invloed uitoefenen via de Nederlandse regering. En daarvoor is
het noodzakelijk om uitstekend over het onderwerp geïnformeerd te zijn.
40. Europa is niet een andere tak van sport. Maar een onderdeel van
succesvol zakendoen in Nederland. Voor bedrijven van ieder formaat.
41. Het kabinet heeft in ieder geval de ambitie om het niet bij woorden
alleen te laten. Ik nodig MKB-Nederland daarom dus ook uit voor het overleg
over de Europese top in Barcelona. En ik hoop dat uw organisatie uitgroeit
tot een expertisecentrum dat het Nederlandse midden- en kleinbedrijf de weg
kan wijzen naar alles wat Europa te bieden heeft.
===