Wetenschappelijke discussiegroepen op internet zijn nuttig
Sociaal wetenschapper Uwe Matzat deed onderzoek naar de
maatschappelijke effecten van wetenschappelijke discussiegroepen op
het internet. Veel wetenschappers maken - passief danwel actief -
gebruik van discussiegroepen op internet (Internet Discussion Groups,
IDG), de zogenaamde mailinglijsten en newsgroups. Het is echter
onduidelijk welke opbrengsten het gebruik van IDG's voor de
individuele wetenschapper heeft - op microniveau - en wat de
consequenties voor de informele wetenschappelijke communicatie
structuur - op macroniveau- zijn. Ook lijken er verschillen tussen
disciplines te zijn wat betreft de populariteit van het gebruik van
bepaalde internetinstrumenten. Voor het voorspellen van de voorwaarden
voor succes van de introductie van een internetinstrument is het
nuttig te weten welke aspecten van het communicatiesysteem van een
discipline op welke manier het gebruik van een internetinstrument
bevorderen. Ten derde is het onduidelijk waarom sommige IDG's beter
geschikt zijn voor een 'nuttige' wetenschappelijke discussie dan
andere. Matzat concludeert uit zijn promotieonderzoek het volgende:
Wetenschappelijke Discussiegroepen op internet lijken voor de
wetenschapper vooral belangrijk te zijn vanwege de sociale voordelen
(contacten) die zij opleveren en minder vanwege hun informatieve
opbrengsten. IDG's verminderen echter niet de ongelijkheid in de
verdeling van informele contacten in het communicatiesysteem van de
wetenschappen. Matzat stelde ook vast dat IDG's vaker door
wetenschappers in de letteren en in de sociale wetenschappen worden
gebruikt dan in de natuurwetenschappen. Dit lijkt te maken te hebben
met de mate van 'zichtbaarheid' van de onderzoeksactiviteiten binnen
een onderzoeksgebied. Een geringe zichtbaarheid binnen het
onderzoeksgebied (met een groot aantal voor de onderzoeker relevante
tijdschriften) geeft een aanvullende stimulans om IDG's te gebruiken,
in de hoop overzicht te krijgen van actueel onderzoek en nieuwe
ontwikkelingen in een onderzoeksgebied dat moeilijk is te overzien.
Niet alle IDG's, ten slotte, blijken in dezelfde mate informatieve en
sociale opbrengsten op te leveren. Sommige actieve IDG's zijn meer
geschikt voor het bereiken van deze voordelen. IDG's met een hoge mate
van sociale inbedding in een 'real-life' wetenschappelijke gemeenschap
verschaffen bijkomende stimuli om e-mail bijdragen aan de
elektronische groepsdiscussie te leveren. Bij een hoge mate van
sociale inbedding woden de leden gestimuleerd om 'betere' informatie
en informatie die geschikt(er) is voor het discussieonderwerp van de
IDG in te zenden. Daarnaast profiteren onderzoekers in IDG's met een
hoge sociale inbedding gemiddeld sterker van de discussie, in de zin
dat de ontvangen berichten vaker professioneel interessant zijn.
Tegelijkertijd zijn er ook kosten verbonden aan actieve deelname door
een hoge mate van sociale inbedding. Onderzoekers in IDG's met een
hoge sociale inbedding schatten de hoeveelheid verstuurde berichten
over het algemeen vaker als te hoog in dan onderzoekers in IDG's met
een lage sociale inbedding. /FC
Uwe Matzat (Duisburg, Duitsland, 1966) studeerde Sociale wetenschappen
aan de Gerhard-Mercator-Universität in Duisburg. Hij verrichtte zijn
promotieonderzoek bij de vakgroep Sociologie, Interuniversity Center
for Social Science Theory and Methodology van de RUG. Hij blijft daar
werken, maar heeft daarnaast een baan als post-doc bij de
Heinrich-Heine-Universität in Düsseldorf.
Datum en tijd
donderdag 6 december 2001, 14.15 uur
Promovendus
U. Matzat, tel.(050)363 62 37, op ma en di +49 211 811 28 51, fax
(050)363 62 26, e-mail: u.matzat@ppsw.rug.nl (werk)
Proefschrift
Social networks and cooperation in electronic communities: a
theoretical-empirical analysis of academic communication: and internet
discussion groups
Promotor
prof.dr. T.A.B. Snijders
Faculteit
psychologische, pedagogische en sociologische wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen