IP/01/1742
Brussel, 5 december 2001
Commissie wenst ruim mandaat voor de conventie over de toekomst van
Europa
De Commissie heeft vandaag een mededeling goedgekeurd over de toekomst
van de Europese Unie. Daarin stelt zij dat de Europese Raad van Laken
de komende conventie over de institutionele hervorming een ruim
mandaat zou moeten verlenen. De conventie moet een oplossing zien te
vinden voor twee belangrijke vraagstukken: Wat moeten de lidstaten in
de toekomstige Unie samendoen? Hoe kunnen de democratische
legitimiteit en de doeltreffendheid van de Unie worden verbeterd? Het
document van de Commissie benadrukt het belang van de "communautaire
methode" voor de Europese beleidsvorming. Deze methode, gebaseerd op
het beproefde evenwicht tussen de belangrijkste Europese instellingen
Commissie, Raad en Parlement, zal onmisbaar blijken om in een
uitgebreide Unie meer democratie en een grotere doeltreffendheid te
bereiken.
Het vandaag goedgekeurde document beperkt zich tot een uiteenzetting
van de strategie van de Commissie met het oog op de Europese Raad van
Laken. Commissievoorzitter Romano Prodi verklaarde: "De uitbreiding
van de Unie mag niet tot verlamming leiden. Het doel van de conventie
is institutionele hervormingen voor te stellen die tot politieke,
economische en sociale integratie kunnen leiden. Om dit doel te
bereiken, zou de verklaring van Laken de conventie een ruim mandaat
moeten verlenen".
Deze brede benadering is nodig om de vier onderwerpen in de verklaring
van Nice aan te kunnen pakken (bevoegdheden van de Unie;
vereenvoudiging van de verdragen; rol van de nationale parlementen;
status van het Handvest van grondrechten).
Commissaris Michel Barnier onderstreepte dat de Commissie door
gerichte bijdragen een actieve rol in de conventie zal spelen. Hij
voegde daaraan toe: "De conventie heeft tot taak te laten zien dat de
Europese Unie zichzelf kan moderniseren. Hoewel het de moeite loont
naar een consensus te streven, moet de conventie ook de aandacht
vestigen op de voornaamste stromingen en meer geïsoleerde standpunten.
Aan een verwaterde consensus hebben we geen behoefte".
Volgens de Commissie moet de verklaring van Laken een werkbaar verband
leggen tussen de conventie en de bredere maatschappelijke discussie
over de toekomst van Europa. De conventie moet een sterke voorzitter
krijgen, iemand met onbetwist gezag in Europa, die regelmatig verslag
moet uitbrengen aan de Europese Raad. De voorzitter moet ter zijde
worden gestaan door een klein presidium en een operationeel
secretariaat.
Consolidatie van het Europese project
De conventie moet bestuderen hoe de verschillende manieren waarop de
verdragen de Unie bevoegdheden verlenen, kunnen worden
gerationaliseerd.
De Intergouvernementele Conferentie zou dan een aantal modellen voor
de verlening van bevoegdheden kunnen bespreken. Maar zij moet een
rigide aanpak vermijden, zoals het werken met lijsten van
bevoegdheden, die de verdere ontwikkeling van de Unie zouden
belemmeren.
De conventie zou ook de instrumenten, methoden en organisatie van het
huidige beleid kunnen beoordelen in het licht van de doelstellingen
van het Verdrag. Beschikt de Unie over alle passende instrumenten,
bijvoorbeeld om bij de internationale monetaire en financiële
besprekingen een coherent standpunt in te nemen of met één stem te
spreken in het buitenlands beleid? Beschikt zij over de passende
instrumenten voor de organisatie van politiële en justitiële
samenwerking?
De verworvenheden van vijftig jaar Europese integratie mogen niet op
losse schroeven worden gezet. De manier waarop bevoegdheden worden
uitgeoefend, is echter voor verbetering vatbaar en de conventie zou
speciale aandacht moeten besteden aan mechanismen om te voldoen aan
het subsidiariteits- en evenredigheidsbeginsel. De Europese wetgeving
zou zich meer moeten bepalen tot de vaststelling van algemene normen
zonder de uitvoering in detail te willen regelen.
De verdragen moeten vereenvoudigd worden. De conventie zou de
fundamentele bepalingen van de verdragen moeten vaststellen, die
vervolgens in een basisverdrag zou kunnen worden neergelegd. Een
tweede document zou alle overige bepalingen moeten bevatten. Een
dergelijk systeem zou het mogelijk maken in een Unie met 30 lidstaten
gedifferentieerde procedures te volgen voor de herziening van het
Verdrag. Het Handvest van de grondrechten zou deel moeten uitmaken van
zo'n vereenvoudigd verdrag.
Romano Prodi heeft gezegd: "Met deze bezinning op een basisverdrag, de
verduidelijking van de bevoegdheden en de opneming van de grondrechten
begeeft de Unie zich in een constitutioneel proces".
Versterking van de democratische legitimiteit en doeltreffendheid
De conventie zou naar wegen moeten zoeken om de democratische
legitimiteit en doeltreffendheid van de Unie te verbeteren. De
wetgevende rol van het Europees Parlement moet worden geconsolideerd
en de rol van de Europese politieke partijen versterkt. De wetgevende
rol van de Raad moet duidelijker worden afgebakend en worden
gescheiden van zijn uitvoerende taken. De wetgevende vergaderingen van
de Raad zouden openbaar moeten zijn. Een nieuwe wetgevende kamer,
bestaande uit nationale parlementsleden, is niet nodig. Er moeten
alternatieve mechanismen gevonden worden om de nationale parlementen
bij de Europese besluitvorming te betrekken.
De communautaire methode, die gebaseerd is op de institutionele
driehoek Raad, Europees Parlement en Europese Commissie, is van
fundamenteel belang geweest voor het welslagen van de Europese
integratie. De communautaire methode weerspiegelt het unieke karakter
van de Europese Unie, die staten en volkeren samenbrengt. Zij is
gebaseerd op de rechtsstaat, garandeert besluiten die voor iedereen
bindend zijn, en is in staat het algemeen belang vast te stellen.
Daarnaast respecteert zij de verscheidenheid van nationale,
constitutionele tradities en produceert tegelijkertijd effectief
Europees beleid.
Vernieuwing van de communautaire methode vormt derhalve het algemene
doel van de bijdragen van de Commissie aan de conventie.
Voor meer informatie
Website: http://europa.eu.int/comm/laeken_council/index_en.htm.