PERSBERICHT
ZONDAG 9 DECEMBER 2001
FILMS UIT OUDE BEDRIJFSARCHIEVEN IN LIMBURGS MUSEUM
Afgelopen jaar kreeg het Limburgs Film en Video Archief belangrijke
collecties in langdurige bruikleen van het Sociaal Historisch Centrum voor
Limburg en van het Nederlands Audiovisueel Archief. Het betreft vooral films
die van origine afkomstig zijn uit de archieven van FNV en DSM. Drie van
deze aanwinsten staan op zondag 9 december op het programma: Mens en Mijn
(1963), De Zwarte Stroom (1952) en een reportage over de start van de
ontginning van de Grote Peel (1938). Het programma begint om 14.30 uur en
wordt ingeleid door Frank Holthuizen. De film Mens en Mijn (1963) van Bert
van Munster en Max Fisscher documenteert een belangrijke episode van de
industriële geschiedenis van Limburg: de rol van de Nederlandse Katholieke
Mijnwerkersbond in de nadagen van de steenkolenmijnen. De film is modern
vormgegeven wat betreft montage en muziek, en dat onderscheidt hem duidelijk
van andere documentaires over Limburg in die jaren. De film lijkt een
tweeslachtige kijk te bieden op de mijnwerkerscultuur in de jaren zestig.
Enerzijds is er het bekende beeld van het mijnwerkersbestaan binnen een
kerkelijk-sociale gemeenschap, met beelden van processies, de
mijnwerkerskolonies, het gezin van de mijnwerker, en het ruwe werk
ondergronds. Anderzijds wordt het beeld opgeroepen van de moderne
bondscultuur, onder meer blijkend uit strakke opnames van kantoorruimtes en
gebouwen, staatjes met voorzieningen die de bond voor zijn leden treft, het
zakelijke commentaar van Fred Emmer en het gebruik van een voor die tijd
avantgardistische muziek.
Peel en mijn
De officiële start van de ontginning van de Grote Peel vond plaats op 10
maart 1938 en dit historisch moment is gefilmd door de Maastrichtse cineast
Frans Lahaye. Vanuit Sevenum vertrekken belangstellenden per auto, fiets en
paard naar Evertsoord. Het korte filmpje is een sociaal-realistisch portret
van jewelste, met beelden van jonge boeren die "wachten op werk". Voor hen
komt door de ontginning meer landbouwgrond beschikbaar. De notabele gasten
zijn minister Romme van Sociale Zaken, burgemeester Everts van Sevenum, de
Commissaris der Koningin in de provincie Limburg Mr. van Sonsbeeck, en
vertegenwoordigers van de Limburgse Streekplannendienst en de LLTB. Minister
Romme steekt de eerste spade in de grond, en kapelaan J.A. Kessels stelt het
nieuwe land onder de schutse van Onze-Lieve-Vrouw Ter Peel. Uit 1952 komt de
documentaire De Zwarte Stroom (1952) van Umberto Bolzi over het Limburgs
Staatsmijnenbedrijf uit 1952. We zien beelden van wuivend koren, een molen,
een boerin die de was afhaalt en een jongen en meisje die elkaar liefkozen
tussen het koren. Daarbij klinkt het geluid van een tuba die een mars
oefent. Het platteland ten voeten uit, in krachtige beelden samengevat. Maar
de Limburgse bodem bevat ook delfstoffen die zo overvloedig oogsten, dat een
omschakeling heeft plaatsgevonden van een zuiver agrarische naar een steeds
meer industriële samenleving in Limburg. Diverse werkzaamheden en beroepen
die in de mijnbouw voorkomen, zowel ondergronds als bovengronds, passeren de
revue. Ook de geschiedenis van de mijnbouw en het ontstaan van steenkool
worden behandeld. Tenslotte komen de chemische bedrijven van de Staatsmijnen
aan bod, met een toelichting op de vele stoffen die uit steenkool gewonnen
kunnen worden. Aan het slot van de film keert opnieuw de mijn terug.
Inlichtingen:
Frank Holthuizen, telefoon (077) 352 21 12
Limburgs Museum
Keulsepoort 5
5911 BX VENLO
telefoon (077) 352 21 12
www.limburgsmuseum.nl