Return-Path: redactie@nieuwsbank.nl
Alle promoties, intree- en afscheidsredes worden gehouden in de Aula van de TU Delft, Mekelweg 5, Delft
Productgebruik
11 december 2001 | 10.30 uur
hr. G.J. Gelderblom | doctorandus in de psychologie Promotoren | Prof. W.S. Green (fac OCP) en Prof.dr. W.A. Wagenaar (U-Leiden)
User cognition in product operation
Dagelijks wordt een enorme hoeveelheid alledaagse consumentenproducten
gebruikt. Helaas verloopt een deel van dit gebruik niet succesvol. Eén van
de redenen voor dit mislukken is gelegen in de cognitieve aspecten van
productgebruik, gebruikers weten niet hoe het product gebruikt moet worden
of proberen het product te gebruiken op een manier die niet tot succes
leidt. Idealiter zou de ontwerper van een product door middel van het
ontwerp de nodige informatie moeten over dragen die de beoogde gebruiker in
staat stelt om het product succesvol te gebruiken. De theoretische inzichten
die hiervoor als basis zouden dienen ontbreken echter. De inzichten die
bijvoorbeeld de psychologie biedt in (gebruiks)gedrag geven nauwelijks
aanknopingspunten voor een ontwerper. Deze studie maakt het belang van
cognitieve aspecten voor het gebruik van alledaagse producten duidelijk en
onderzoekt de invloed van een aantal factoren. In een reeks van zes
experimenten is onderzocht hoe de combinatie van menselijke cognitie
enerzijds (kennis, ervaring en verwachting) en productkenmerken anderzijds
kan leiden tot problemen bij het gebruik van onbekende modellen of functies
van bekende producten zoals de waterkraan, blikopener, kurkentrekker en
telefoon. Voor het ontstaan van deze gebruiksproblemen bij onbekende
productmodellen zijn twee oorzaken gevonden, Lage raadbaarheid, het
tekortschieten van aanwijzingen voor het gebruik in het ontwerp van het
product en fixatie, de neiging van gebruikers om bekende bedieningswijzen
toe te passen zonder te overwegen of die tot succes zullen leiden. Op basis
van de resultaten van de eerste vier experimenten worden twee relaties
geformuleerd over het ontstaan van gebruiksproblemen als gevolg van
enerzijds het niet corresponderen van uiterlijk en bedieningswijze van een
product en anderzijds de bestaande ervaring van de gebruiker. Het toetsen
van die twee relaties in de laatste twee experimenten leidt tot een
aanbeveling over de aard van de relatie tussen uiterlijk en bedieningswijze
van een ontwerp. Voor de veronderstelde relatie tussen type ervaring en het
voorkomen van gebruiksproblemen wordt minder duidelijke bevestiging
verkregen.
Voor verder lezen:
1. Human-computer interaction in the new millenium ed. by John
M. Carroll, 2002
2. Advanced process control and information systems for the
process industries ed. by Les A. Kane, 1999