IP/01/1797
Brussel, 11 december 2001
Commissie legt geldboeten op aan zes ondernemingen in
zinkfosfaatkartel
De Europese Commissie heeft vandaag besloten geldboeten op te leggen
aan Britannia Alloys & Chemicals Ltd, Heubach GmbH & Co. KG, James
Brown Ltd, Société Nouvelle des Couleurs Zinciques S.A., Trident
Alloys Ltd en Waardals Kjemiske Fabrikker A/S voor in totaal 11,95
miljoen EUR wegens hun deelname aan een prijs- en
marktverdelingskartel voor zinkfosfaat, een corrosiewerend mineraal
pigment dat zeer frequent wordt gebruikt bij het vervaardigen van
industriële verven. Commissaris Monti, verantwoordelijk voor
concurrentie, heeft verklaard: "Het gaat weliswaar niet om hoge
geldboeten, maar deze vertegenwoordigen een aanzienlijk percentage van
de totale omzet van elke onderneming en zijn bedoeld om alle
ondernemingen, groot of klein, af te schrikken zich te laten verleiden
onrechtmatige winst te maken ten koste van afnemers en consumenten."
Commissaris Monti voegde hieraan toe: "Jammergenoeg blijkt uit de
beschikking van vandaag dat kartels niet het voorrecht zijn van grote,
multinationale ondernemingen". Kleine en middelgrote ondernemingen
hoeven zich geen illusies maken door te denken dat zij wegens hun
omvang aanspraak kunnen maken op enigerlei voorkeursbehandeling
wanneer zij worden betrapt op kartelvorming."
Naar aanleiding van een onderzoek dat werd ingesteld in mei 1998, toen
huiszoeking werd verricht in de vestigingen van verscheidene van de
ondernemingen tot wie de vandaag gegeven beschikking gericht is, kwam
de Europese Commissie tot de slotsom dat de Britse ondernemingen
Britannia Alloys & Chemicals Ltd, James M. Brown Ltd en Trident Alloys
Ltd, het Duitse bedrijf Dr Hans Heubach GmbH & Co. KG, het Franse
bedrijf Société Nouvelle des Couleurs Zinciques S.A (SNCZ) en het
Noorse Waardals Kjemiske Fabrikker A/S van 1994 tot 1998 hebben
deelgenomen aan een Europees kartel. In het kader van dat kartel
werden afspraken gemaakt over prijzen en de verdeling van de markt
voor zinkfosfaat.
In maart 1997 kreeg het bedrijfsonderdeel van Britannia Alloys dat
actief was op het gebied van zinkfosfaat na een management buy out de
naam Trident Alloys Ltd. De nieuwe onderneming zette de onrechtmatige
praktijken voort. Aangezien Britannia Alloys nog steeds bestaat, als
een volledige dochteronderneming van M.I.M. Holdings, is de
beschikking zowel gericht tot haar als tot Trident Alloys.
Zinkfosfaat wordt zeer frequent gebruikt als een corrosiewerend mineraal pigment in beschermende coatings. Verffabrikanten gebruiken het bij de vervaardiging van corrosiewerende industriële verven voor de automobielindustrie, de ruimtevaart en de zeevaart. Tijdens de periode gedurende welke de inbreuk plaatsvond bedroeg de omvang van de markt circa 16 miljoen EUR in de Europese Economische Ruimte; de 15 EU-lidstaten plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein. De ondernemingen zijn weliswaar van bescheiden omvang, maar bedienen niettemin meer dan 90% van de EER-markt voor zinkfosfaat.
Het kartel ontstond op 24 maart 1994 in Londen, in het Holiday Inn
Heathrow Airport Hotel. Daar werd, naar aanleiding van eerdere
informele contacten, afgesproken door Britannia Alloys, James Brown,
Heubach, SNCZ en Waardals een "status quo" te handhaven met betrekking
tot de hoeveelheden in Europa geleverde zinkfosfaat. Besloten werd aan
elk lid van "de Club" (zoals zij zichzelf noemden) een
referentiemarktaandeel toe te wijzen waaraan zij zich dienden te
houden. De marktaandelen werden vastgesteld op basis van de
verkoopcijfers over de periode 1991-1993 in Frankrijk, Duitsland, het
Verenigd Koninkrijk en Scandinavië.
Op latere kartelbijeenkomsten deden de leden van het kartel lijsten
van "aanbevolen" minimumprijzen rondgaan en verdeelden zij onderling
specifieke afnemers. Om toe te zien op de naleving van de
marktaandelen werd voorts een controlesysteem opgezet.
Van maart 1994 tot mei 1998 hield "de Club" regelmatige
kartelbijeenkomsten, waarvan er zestien door de Commissie
ondubbelzinnig zijn bewezen.
Tijdens de huiszoekingen in mei 1998 werden talrijke handgeschreven
aantekeningen en tabellen van de kartelbijeenkomsten verzameld. Voor
de volgende kartelbijeenkomst w as op 22 juli reeds een vergaderzaal
gereserveerd op de luchthaven Schiphol te Amsterdam, maar deze
bijeenkomst moest worden geannuleerd tengevolge van het ingrijpen van
de Commissie.
De gedragingen van de ondernemingen vormen een zeer zware inbreuk op
de mededingingsregels overeenkomstig artikel 81 van het Verdrag tot
oprichting van de Europese Unie en artikel 53 van de EER-Overeenkomst.
Het onderstaande is een lijst van afzonderlijke geldboeten (in miljoen
EUR):
* Britannia Alloys & Chemicals Limited : 3,37
* Dr Hans Heubach GmbH & Co. KG : 3,78
* James M. Brown Limited : 0,94
* Société Nouvelle des Couleurs Zinciques S.A. : 1,53
* Trident Alloys Limited : 1,98
* Waardals Kjemiske Fabrikker A/S: 0,35
Achtergrond
In mei 1998 deed de Commissie huiszoeking in de vestigingen van
Heubach, SNCZ, Trident en Waardals. Het onderzoek bij Waardals, dat
bijzonder succesvol was, werd namens de Commissie uitgevoerd in
Noorwegen door de Toezichthoudende autoriteit van de EVA.
Berekening van de geldboeten
Bij de berekening van de geldboeten voor kartelvorming houdt de
Commissie rekening met de zwaarte van de inbreuk, de duur ervan en het
eventuele bestaan van verzwarende of verzachtende omstandigheden.
Voorts houdt zij rekening met het aandeel dat de onderneming heeft in
de betrokken markt en met haar totale omvang, teneinde ervoor te
zorgen dat de strafmaatregel naar proportie is en een voldoende
afschrikwekkende werking heeft. De omzet van de onderneming is dus
niet het enige waarop wordt gelet bij de berekening van een geldboete,
ofschoon deze nooit hoger mag zijn dan 10% van de totale jaaromzet van
een onderneming, zoals bepaald in Verordening 17/62.
Het zinkforfaatkartel was een zeer zware inbreuk op de
mededingingsregels van de EU. Niettemin heeft de Commissie rekening
gehouden met de beperkte omvang van de betrokken markt in Europa.
Voorts bestond het kartel gedurende een middellange periode (tussen
één en vijf jaar). De Commissie heeft geen van de ondernemingen als
leider aangewezen, aangezien de vorming van het kartel, naar
aanleiding van verschillende voorbereidende informele contacten, een
gezamenlijk initiatief was.
Toepassing van de clementieregeling
De bewijzen voor het bestaan van het kartel werden gedeeltelijk aan de
Commissie verstrekt door de betrokken ondernemingen overeenkomstig de
EU-voorschriften die voorzien in gehele of gehele vrijstelling van
geldboeten voor ondernemingen die de Commissie hun medewerking
verlenen in kartelzaken. Zie de Bekendmaking inzake de vermindering
van geldboeten op
http://europa.eu.int/comm/competition/antitrust/legislation/96c207_en.
html.
Waardals benaderde de Commissie kort nadat de onaangekondigde
huiszoekingen werden verricht en verleende haar volledige medewerking
aan de Commissie, door een beschrijving van het kartel te verstrekken
met, onder andere, een lijst van de kartelbijeenkomsten die werden
gehouden tussen 1994 en 1998. Dit verschafte de Commissie een
duidelijker beeld van de geschiedenis en de mechanismen van het
kartel, en stelde haar in staat de documenten in haar bezit beter te
interpreteren.
De uitleg van Waardals stelde de Commissie in staat zeer
gedetailleerde verzoeken om informatie te zenden aan de andere leden
van het kartel. Op basis hiervan besloot de Commissie de aan Waardals
op te leggen geldboete met 50% te verminderen.
Trident begon pas haar medewerking te verlenen nadat de onderneming
het verzoek om informatie van de Commissie had ontvangen. De
onderneming verstrekte de Commissie een schriftelijke verklaring met
een gedetailleerde beschrijving van het kartel, evenals een aantal
voor de zaak relevante documenten. Op grond hiervan werd besloten de
geldboeten van Trident met 40% te verlagen.
Britannia, Heubach en SNCZ hebben de feiten zoals beschreven in de
Verklaring van punten van bezwaar die zij ontvingen in augustus 2000
niet op wezenlijke punten betwist. Om die reden werden de aan hen
opgelegde geldboeten verlaagd met 10%.
Ook de geldboete van James Brown werd verlaagd met 10%.
10 largest cartel fines: Total amount per case
*fines reduced by Court judgments
Year Case Total amount ( million)
2001 Vitamins 855.23
1998 TACA 272.940
2001 Graphite Electrodes 218.8
2001 Citric Acid 135.22
1994 Cartonboard* 117.08
2000 Amino acids 109.990
1994 Cement* 109.335
2001 German Banks 100.8
1999 Seamless steel tubes 99.000
1998 Pre-insulated pipes 92.210