NEDERLANDS AUSCHWITZ COMITE
Oud voorzitter van Nederlands Auschwitz Comité overleden
Annetje Fels-Kupferschmidt 1914-2001
Op 11 december overleed de oud-voorzitter en ere-voorzitter van het
Nederlands Auschwitz Comité Annetje Fels-Kupferschmidt op 87-jarige
leeftijd. Toen zij in 1994 afscheid nam als voorzitter van het comité,
vertelde zij in haar toespraak tijdens de herdenking van de bevrijding
van Auschwitz wat haar al die tijd heeft gedreven: 'Onze hartekreet
'Nooit meer Auschwitz' zal moeten blijven klinken zolang er, waar ook
ter wereld, mensen vervolgd worden om hun ras of geloof, uit naam van
al die miljoenen onschuldige mannen, vrouwen en kinderen die in
Auschwitz verdwenen zijn, enkel en alleen omdat ze joden waren.'
Annetje Fels-Kupferschmidt werd in 1914 als Channah Sarah
Kupferschmidt in Keulen geboren als dochter van Pools-joodse ouders
die kort daarna naar Nederland verhuisden. Al vóór de Tweede
Wereldoorlog waren zij en haar eerste man Hans Polak actief in
zionistische, linkse en antifascistische organisaties. Samen waren zij
tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken bij het verzet tegen de
Duitse bezetter. Tenslotte werden ze verraden en in april 1944 werden
zij samen op hun onderduikadres gearresteerd. Annetje werd in mei
1944naar Auschwitz-Birkenau gedeporteerd. Zij overleefde de
verschrikkingen van het kamp, gesterkt door haar wil te blijven leven
voor haar dochtertje dat in Nederland was ondergedoken. Haar man
overleefde de oorlog niet.
Na de oorlog heeft zij samen met oud-verzetsman Cor Fels een nieuw
leven opgebouwd en nog twee kinderen gekregen. In 1956 was zij
mede-oprichtster van het Nederlands Auschwitz Comité waar zij in 1974
voorzitter van werd. Zij heeft daar zelf over gezegd: 'Wij,
overlevenden van Auschwitz zagen het als onze plicht te vertellen wat
we hadden meegemaakt, een verplichting tegenover de miljoenen die het
niet hadden overleefd. In die tijd hebben wij, vanuit ditzelfde
plichtsbesef, intensief meegewerkt aan het opsporen van
oorlogsmisdadigers. En wij hebben met onze getuigenissen de processen
tegen hen ondersteund.'
Het comité heeft onder meer actie gevoerd tegen het vrijlaten van
oorlogsmisdadigers en voor uitkeringen voor vervolgingsslachtoffers.
In 1972 werden deze inspanningen beloond met de totstandkoming van de
wet Uitkering Vervolgingsslachtoffers (WUV). Maar ook in het algemeen
zette het comité zich in voor de wereldvrede, tegen de kernbewapening
en tegen neo-fascisme, racisme en antisemitisme.
Annetje Fels wist met haar charmante persoonlijkheid en vriendelijke
vasthoudendheid iedereen voor zich te winnen en alle deuren te openen.
Omdat zij van mening was dat het werk van het comité ook voortgang
moest vinden als de laatste overlevenden er niet meer zouden zijn, nam
zij al vroeg het initiatief ook jongere betrokkenen bij het werk van
het comité in te schakelen. Zo kon zij in het jaar dat zij tachtig
werd met een gerust hart afscheid nemen als voorzitter en werd zij tot
ere-voorzitter van het comité benoemd. Zij heeft echter tot op het
allerlaatst haar interesse in het werk van het comité en in wat er in
de wereld gebeurde niet verloren. Voor haar betekende de leuze 'nooit
meer Auschwitz' vooral, 'dat je nooit het lef moet hebben om te denken
dat jij de enige bent die mag leven'.
Annetje Fels was ook vele jaren lang lid van het dagelijks bestuur van
het Internationale Auschwitz Comité. Zij werd vanwege haar verdiensten
onderscheiden tot officier in de Orde van Oranje Nassau en zij kreeg
de zilveren penning van de Stad Amsterdam. In 1994 werd in de
Hollandsche Schouwburg in Amsterdam een bronzen portret van haar
onthuld, gemaakt door de beeldhouwer Geurt Brinkgreve, dat de
overlevingskracht symboliseert van degenen die na de Tweede
Wereldoorlog de joodse gemeenschap in Nederland weer hebben opgebouwd
en de herinnering aan datgene wat er is gebeurd hebben levend
gehouden.
Dinsdagavond 11 december is zij in het Ziekenhuis Amstelveen
overleden. Haar dood kwam niet geheel onverwacht. Maar ondanks haar
afnemende vermogens bleef zij haar moedige optimisme en troostende
levenskracht uitstralen.
Nadere informatie bij de huidige voorzitter van het Nederlands
Auschwitz
Comité Jacques Grishaver. Tel. 020 6990658.
12 dec 01 16:35