04 dec 2001
Promotie
Onderzoek naar zinsverwerking
Hoewel wij nauwelijks problemen hebben om zinnen te begrijpen in onze
moedertaal, is het zinsverwerkingsproces complex. Elk woord in de zin
is een bron van verschillende soorten informatie, waaronder
syntactische (grammaticaal), semantische (betekenisdragend) en
thematische (behorend bij de betekenisrelatie die het werkwoord
aanbrengt tussen zinsdelen). De relatie tussen de woorden wordt
voornamelijk bepaald door grammaticale regels, waarmee ook voor een
groot gedeelte de volgorde komt vast te staan. De wijze waarop wij de
relatie tussen woorden achterhalen wordt 'parsing' genoemd. Lamers
onderzocht hoe dat in zijn werk gaat aan de hand van zes
leesexperimenten. Bij proefpersonen werden on-line leestijden gemeten.
Ook werd hun hersenactiviteit door middel van event-related brain
potentials (ERPs) geregistreerd. Off-line werd gekeken of de zinnen
gemakkelijk te te begrijpen waren. In het Nederlands lijkt er een
algemene voorkeur te bestaan om zinnen met het subject (S) (onderwerp)
te laten beginnen in plaats van het object (O) (zoals een lijdend of
meewerkend voorwerp). Een voorbeeld van de volgorde SO is: Dat de wijn
de gast beviel, was duidelijk aan hem te merken. Een voorbeeld van OS
is: Dat de gast de wijn beviel, was duidelijk aan hem te merken.
Lamers concludeert dat zowel syntactische als semantische informatie
vroeg gebruikt kan worden om subject-object-ambiguïteiten te
verwerken. Verder was haar onderzoek erop gericht de resultaten in te
passen in verschillende psycholinguïstische modellen. /GG
Monica Johanna Anlonia Lamers (Eindhoven, 1963) studeerde spraak- en taalpathologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij de afdeling Algemene Taalwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen. Tegenwoordig werkt ze bij de faculteit neuropsychologie van de Otto van Guericke universiteit in Magdeburg.
Datum en tijd
donderdag 13 december 2001, 14.15 uur
Promovendus
mw. M.J.A. Lamers, tel. 00 49 (391)671 84 69, fax (046)411 17 56,
e-mail: monique.lamers@nat.uni-magdeburg.DE (werk)
Proefschrift
Sentence processing: using syntactic, semantic and thematic
information
Promotor
prof.dr. F. Zwarts en prof.dr. J. Koster
Faculteit
letteren
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen