Den Haag, 13 december 2001
BIJDRAGE VAN JAAP JELLE FEENSTRA (PvdA) AAN HET ALGEMEEN OVERLEG 10de
VOORTGANGSRAPPORTAGE BETUWELIJN
1. VOORTGANG.
De 10de rapportage geeft een helder beeld van dit megaproject. Enkele
punten;
- Opleveringsdatum; de onderbouw zal naar verwachting zonder vertraging
worden opgeleverd, een te waarderen prestatie, maar de standlijn kent wel 5
vertragingspunten; graag per punt een reactie. Bij de bovenbouw dreigt
vertraging, ook vanwege de vorig jaar uitgevoerde risico-analyse, van maart
2006 naar begin 2007, met 80% waarschijnlijkheid eind 2006. Bezien wordt om
alsnog mei 2006 te halen. De PvdA hecht veel waarde aan tijdige oplevering,
én om ruimte te bieden aan het goederenvervoer én om het dáárdoor ruimte te
kunnen bieden op het bestaande net voor personenvervoer op de drukke
trajecten Brabantlijn en Utrecht-Arnhem. Daarom bepleiten wij met kracht en
inventiviteit te blijven sporen op 2006 en vragen wij de minister; op welke
wijze kan versnelling en tijdige oplevering alsnog worden veiliggesteld.
- Scopewijzigingen; de PvdA stemt in met de voorgestelde maatregelen tgv
tunnelveiligheid, de ongelijkvloerse boog bij Geldermalsen, geluidswering
Calandbrug en de beveiliging Havenspoorlijn. Hoe groot is de VROM-bijdrage?
Wat zijn de kosten voor de Geldermalsen-boog en hoe wordt deze gedekt?
- Vraag en aanbod; een goede zaak dat aanbieders in het Samenwerkingsverband
en de vraagzijde in het Gebruikersplatform zijn verenigd; wordt deze
structuur ook benut om huidige knelpunten op te lossen; is voldoende
voorzien in een vliegende start bij de oplevering; ook naar en vanuit het
buitenland?
- Vervoersvolume; hoe ontwikkelt zich het goederenvervoer per spoor algemeen
en in het bijzonder op de oost-west-as? De voortgangsrapportage hanteert nog
steeds de prognoses van 30 mln ton rond 2015, zijnde het door de Commissie
Hermans genoemde magische volume dat de Betuwelijn tot een zinvol project
maakt. Eveneens van belang is dat de rapportage aangeeft dat de duitse
infrastructuur daar op aansluit in Oberhaussen (gereed 2003) en derde spoor
bij Wesel (besluit 2002).
- Medegebruik; in de motie Giskes-Feenstra van juni 2001 werd bepleit
hybridegebruik niet onmogelijk te maken en onderdeel van de aanbesteding te
laten zijn, zonder aantasting van de hoofdfunctie of de opleverdatum, daarin
is voorzien, nu zijn marktpartijen aan zet.
- Europa; de PvdA sluit aan op de kabinetsreactie op het EU-Witboek Vervoer,
waar wordt opgemerkt dat alleen juridische marktopening vanaf 2003 niet
voldoende is gegeven de vele technische verschillen en belemmeringen; mn het
doorbreken van nationale monopolies en de interoperabiliteit van
netspannings- en beveiligingssystemen is daarbij bepalend, ook voor de
aanstaande aanbesteding van de bovenbouw; is hierin voorzien, wat is stand
van zaken bij de de EU en bij lidstaten mbt wat wij noemen 25kV en BB21?
Ook de vervoerders bepleiten ETCS en 25kV, op twee proefbaanvakken worden testen uitgevoerd; kan al wat gezegd worden over resultaten?
- Zevenaar; in nov zou onderzoek naar grondwaterproblemen zijn afgerond; wat
zijn de uitkomsten mbt oorzaak en gevolgen, schade en vergoedingen?
- Tracewet; zoals ook al eerder bepleit en recent nog bij debat over de
HSL-Zuid; worden kabels en leidingen onder de werking van de Tracewet
gebracht?
* Waardering voor de internet-site.
1. REKENKAMER.
De PvdA hecht bijzonder veel waarde aan de functie en de onderzoeken
van de Rekenkamer, maar juist dáárom hebben we ons gestoord aan de
presentatie van het Projectbeheersingsonderzoek, wat moeilijk los kan worden
gezien van enig effectbejag. De feiten rechtvaardigen een ander beeld;
zeker, de kosten zijn vanaf 1992 van 5 naar 10 mld gestegen, maar daarvan is
50% het gevolg van bewuste en bedoelde kwaliteitsverbeteringen op basis van
voorstellen vanuit de Kamer, met inmiddels een betere inpassing en 5 tunnels
als resultaat, daar heeft de PvdA bewust voor gepleit en gekozenen, dat
behoort vervolgens niet als onvolkomen projectbeheersing te worden
gepresenteerd. Dat geldt ook voor de 30% als gevolg van prijsstijgingen,
deels autonoom, ook de betonvlechter mag over deze termijn meer verdienen,
zeker in een gespannen bouwmarkt (om niet nog meer actuele aanduidingen te
gebruiken!). Plus een stijging als gevolg van onvoorziene posten, zoals
kabels en leidingen (daar heb je ze weer!), bodemverontreiniging en
archeologie. Resteert een 5% kostenstijging door onvoldoende
kostenbeheersing, mn in de periode tot 1998, dus de periode 05--Weggen en
Jorritsma. Nu is 5% van een groot bedrag ook veel, te veel geld, want iedere
gulden te veel is er één te veel, maar deze 5% valt binnen de planningsmarge
van 20%; de ARK had dus ook het bericht naar buiten kunnen brengen dat dit
grote project een beperkte overschrijding als gevolg van onvoldoende
kostenbeheersing kent, die geheel binnen de marges valt en waar vanaf 1998
ook aanvullende en te waarderen maatregelen op zijn gevolgd. Een dergelijk
bericht zou heel andere effecten en beelden hebben opgeleverd, en de mate
waarin dat niet is gebeurd, rekenen wij de Rekenkamer aan!
En de Rekenkamer presenteert het niet realiseren van private investeringen als een opmerkelijke vondst, ik volsta met te verwijzen naar de motie-Feenstra van dec 1998, waarin al gepleit werd voor het opzetten van pilotbedrijf voor de exploitatie van railgoederenpaden; de daadwerkelijke benutting is te vermarkten, niet het investeren vanuit de sector in de aanlegkosten, dat doen we ook niet bij wegen of kanalen!
2. PROJECT DIEREN.
Bij het besluit af te zien van de aanleg van de Noordtak heeft de minister
aangegeven, vanwege het meer intensieve gebruik, maatregelen en
voorzieningen langs het bestaande trace te willen nemen. De Kamer heeft
daarbij aandacht gevraagd voor de aanpak van onveilige overwegen (motie
Verbugt-Feenstra) en voor het Project Dieren (motie Feenstra-Verbugt). In
haar brief van 27 nov gaat de minister ook op beide projecten in. De PvdA is
enthousiast over het project Dieren; waar gemeente en provincie al plannen
ontwikkelden om de kern-doorsnijdende weg ondergronds te brengen ligt het
erg voor de hand dat ook gelijktijdig te doen voor het hiermee
paralellopende spoor. Dit vermindert de overlast, verbindt noord en zuid
weer met elkaar via het centrum, want alternatieven via de Veluwe of de
Ijssel-uiterwaarden is ondenkbaar, en biedt nieuwe
ontwikkelingsmogelijkheden (ook privaat) rond het stationscentrum maar ook
voor de ecologie, zie brief NM.
Een mooi plan, een te waarderen plan ook vanwege haar integrale opzet, een
te realiseren plan, waarvan gemeente + provincie + private partijen nu ook
150 mln gld op tafel leggen en waarbij de tweede helft afhankelijk is van de
bijdrage van V&W, VROM en LNV. De vraag aan de minister is nu; wilt u
dusdanig positief reageren dat de betrokkenen het project verder naar de
planfase kunnen uitwerken?