13 december 2001
Debattenreeks onderdeel van VSNU-campagne Kiezen voor Kennis
VSNU neemt initiatief tot maatschappelijk debat over toekomst
universiteit
Maandag 17 december geeft de Vereniging van Universiteiten (VSNU) de
aftrap voor een maatschappelijk debat over de rol van de universiteit
in de Nederlandse kennissamenleving. Op deze avond start in politiek
cultureel centrum De Balie in Amsterdam een debattenreeks onder de
titel 'Wat is wijsheid'. De VSNU roept iedereen die zich betrokken
voelt bij wetenschappelijk onderwijs en onderzoek op zich uit te
spreken over de toekomst van de universiteiten in ons land.
De Baliedebatten maken onderdeel uit van de VSNU-campagne Kiezen voor
Kennis. Doel hiervan is een maatschappelijk debat op gang te brengen
om, juist in een verkiezingsjaar met een nieuw regeerakkoord in het
verschiet, helder te krijgen hoe universiteiten en maatschappelijk
belanghebbenden samen de voorwaarden voor een gezond onderwijs- en
onderzoeksklimaat kunnen scheppen. Een klimaat dat enerzijds recht
doet aan de eigen dynamiek van wetenschapsontwikkeling en anderzijds
tegemoet komt aan de maatschappelijke behoefte aan vernieuwende kennis
en oplossend vermogen.
Braindrain
We kunnen in Nederland nog altijd trots zijn op ons wetenschappelijk
onderwijs en onderzoek. Ondanks het feit dat de afgelopen decennia de
universiteiten flink hebben moeten inleveren komen we nog goed mee in
Europa en in de wereld. Maar de jarenlange bezuinigingen beginnen zich
nu te wreken. De braindrain van ambitieuze wetenschappers naar elders,
verouderde onderwijsgebouwen en laboratoria, het afstoten van
historische collecties. De nadelige gevolgen daarvan tekenen zich nu
reeds her en der af in ons land.
Drie debatten
Voor wie is de universiteit eigenlijk? Waarin onderscheidt de academie
zich van andere kennisaanbieders en opleiders? Wat verwacht de
samenleving van universiteiten? Wat is er nodig om de aansluiting
tussen de kennis die universiteiten voortbrengen en problemen in de
samenleving te verbeteren? Moeten universiteiten zich uitsluitend
richten op onderzoek dat direct antwoord geeft op maatschappelijke
vraagstukken? Deze en andere vragen komen aan bod tijdens drie
debatten die de VSNU organiseert in samenwerking met politiek
cultureel centrum De Balie. Op 17 december wordt de reeks geopend met
Op naar de top!, over differentiatie in het wetenschappelijk
onderwijs. Ook brengt de VSNU die avond de publicatie Vragen naar de
onbekende weg uit, waarin de vragen aan de orde komen, die de VSNU van
belang vindt om in te brengen in het maatschappelijk debat.
Op 16 januari 2002 volgt een debat, getiteld Economisch nut of
beschavingsideaal?, waarin de vraag gesteld wordt of de universiteit
nog een functie als Bildungsinstituut heeft of dat het alleen nog maar
gaat om de vraag hoeveel nuttige werknemers kunnen worden afgeleverd.
19 februari 2002 is het slot van de reeks. Onder de titel Wat doet de
universiteit aan de files? wordt gediscussieerd over de spanning
tussen de urgentie van complexe maatschappelijke problemen en de
antwoorden die de universiteit redelijkerwijs kan leveren.
Kiezen voor Kennis
Aan de campagne Kiezen voor Kennis ging het uitbrengen van de
prioriteitennota Kennis voor Kansen vooraf. Bij de opening van het
academisch jaar, op 3 september jongstleden, bracht de VSNU de
prioriteiten van de universitaire branche voor de kabinetsperiode
2002-2006 naar buiten. Met de debattenreeks in De Balie, met de
uitgave van Vragen naar de onbekende weg, met een oproep aan
opinieleiders en politici om zich te engageren met het thema, met
lokale activiteiten op de universiteiten zelf, via internet en met de
VSNU-Jaarconferentie in april 2002 hoopt de VSNU te bewerkstelligen
dat iedereen die zich betrokken voelt bij wetenschappelijk onderwijs
en onderzoek in Nederland nadenkt en zich uitspreekt over de betekenis
van de universiteit in deze eeuw.