18 december 2001
Arbeidsmarktmonitor academische sector 2001
Toename vrouwen verhoogt carrièrekansen nog niet
De carrièrekansen voor vrouwen in wetenschappelijke functies zijn nog
niet gegroeid en de vergrijzing slaat hard toe de komende jaren. Dit
zijn de twee belangrijkste constateringen uit de Arbeidsmarktmonitor
academische sector, die deze week wordt gepubliceerd. De monitor wordt
uitgevoerd in opdracht van SoFoKleS, het Sociaal Fonds voor de
KennisSector. Op 20 december 2001 verschijnt de arbeidsmarktmonitor
als bijlage bij Academia, het tijdschrift van de Vereniging van
Universiteiten (VSNU).
De monitor, die voor de tweede keer verschijnt, geeft onder andere
antwoord op vragen als 'Hoe ontwikkelt de werkgelegenheid aan
universiteiten en onderzoeksinstellingen zich?', 'Waar zitten de
knelpunten, nu en in de toekomst?' en 'Wie zijn de potentiële
medewerkers van de universiteiten?'
Te weinig vrouwen in wetenschappelijke functies
Het aantal vrouwen in wetenschappelijke functies stijgt maar heel
langzaam. Op dit moment is nog geen kwart van het wetenschappelijk
personeel vrouw. De kans hoogleraar te worden is voor vrouwen de
afgelopen jaren zelfs afgenomen. Mannen tussen de 40 en 44 jaar hebben
maar liefst 5,5 keer meer kans op een hoogleraarschap dan vrouwen. Er
worden wel initiatieven genomen om dit te verbeteren, zoals het
Aspasia-programma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek, de VSNU en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschappen. Aspasia stimuleert vrouwen hoofddocent te worden, zodat
de drempel lager wordt om hoogleraar te worden.
Vergrijzing ontwikkelt zich dramatisch
Een andere constatering van het rapport is dat dertig procent van de
vacatures moeilijk te vervullen is. Dat is bijna twee keer zoveel als
vorig jaar. De vele vacatures hebben vooral te maken met vergrijzing:
in de periode 2000-2008 gaat een kwart van het personeel met pensioen.
De carrièrestappen waar jonge onderzoekers op wachten kunnen niet snel
genoeg geboden worden. Een oplossing hiervoor is de zogenaamde
'dakpanconstructie' zoals beschreven in het rapport Van Vucht Tijssen.
Jong talent wordt vroegtijdig op hogere functies aangesteld, terwijl
een senior collega als coach fungeert. Met deze oplossing is het
komende decennium 140 miljoen gulden per jaar gemoeid.
Vooral het bedrijfsleven is populair
Het bedrijfsleven blijkt als werkgever populairder voor studenten dan
de eigen universiteit. Voor slechts veertien procent van de studenten
is werken bij een universiteit de eerste keus, terwijl voor de helft
van de studenten het bedrijfsleven bovenaan staat. De meest gehoorde
reden voor die keuze is 'geen wetenschappelijke ambitie.' Daar staat
tegenover dat ruim zestig procent van de promovendi en postdocs de
universiteit als eerste werkgever kiezen. De intellectuele uitdaging
en zelfstandigheid van werken worden als voornaamste redenen gegeven
voor die keuze.
Wie is SoFoKleS
SoFoKleS is het sociaal fonds voor de kennissector en gaf de opdracht
voor de uitvoering van de arbeidsmarktmonitor. Zij streeft ernaar
zoveel mogelijk kennis over arbeidsmarktproblematiek in de academische
wereld te verzamelen en die kennis te delen met academische
instellingen. Werkgevers en werknemers bepalen aan de CAO-tafel het
beleid van de middelen en de inzet voor projecten.
Het rapport Arbeidsmarktmonitor academische sector 2001 is vanaf 20
december tevens te downloaden van de VSNU website www.vsnu.nl of van
de SoFoKleS website www.sofokles.nl.