IP/01/1893
Brussel, 20 december 2001
Goedkeuring Commissie voor petrochemisch deel van transacties
Shell/DEA en BP/E.ON - nà verbintenissen van de partijen
De Europese Commissie heeft toestemming gegeven voor zowel de
acquisitie van het Duitse olie- en petrochemiebedrijf DEA (een
onderdeel van de RWE-groep) door Koninklijke Shell Groep (VK/NL), als
de samenvoeging van de petrochemische divisies van het Britse BP Plc
en het Duitse Veba, een dochter van de E.ON-groep. De beide operaties
zouden een gezamenlijke machtspositie van Shell/Dea en BP/Veba hebben
doen ontstaan op de markt voor ethyleen op de 'ARG+' pijpleiding die
Nederland, België en Duitsland verbindt. De verbintenissen die alle
partijen hebben aangegaan, volstonden evenwel om de
mededingingsbezwaren weg te nemen. Zo heeft Shell toegezegd zijn
importterminal open te stellen voor 250 kt ethyleenimport door derden.
BP heeft toegezegd twee participaties in pijpleidingexploitant ARG af
te stoten.
Beide transacties samen leiden tot een belangrijke herstructurering
van de markt voor ethyleen, dat de petrochemische basisgrondstof is
voor uiteenlopende toepassingen zoals polyethyleen (PE) en PVC. Deze
markt is al sterk geconcentreerd, waardoor het des te belangrijker is
dat de overblijvende concurrentie wordt gevrijwaard in het belang van
de ethyleengebruikers.
Totstandbrenging gezamenlijke machtspositie
Na een diepgaand marktonderzoek is de Commissie tot de bevinding
gekomen dat de respectieve petrochemische activiteiten van Shell/DEA
en BP/E.ON een gezamenlijke machtspositie hadden doen ontstaan op de
markt voor ethyleenlevering via de zgn. ARG-pijpleiding. Deze
pijpleiding en de aftakkingen ervan verbinden diverse
productievestigingen, zeeterminals en ethyleengebruikers in België,
Nederland en het westen van Duitsland.
Het belangrijkste effect van beide transacties is de
marktuitschakeling van de enige downstream-, niet-geïntegreerde
ethyleenproducenten, die tevens de belangrijkste leveranciers zijn op
de handelsmarkt. Zodoende hebben de onafhankelijke ethyleenafnemers
alleen nog leveranciers met wie zij op hun eigen afzetmarkten
concurreren. Beide fusieondernemingen zullen het grootste deel van de
ethyleenmarkt controleren, zullen niet te maken krijgen met even
sterke concurrenten en zullen zich, wat de AGR-pijpleiding betreft, in
een unieke positie bevinden. Meer bepaald zal BP/Veba een beslissende
invloed hebben in pijpleidingexploitant ARG, terwijl Shell eigenaar is
van een van de invoerterminals op de Noordzeekust, die het enige
aanvoerkanaal zijn voor de ARG-pijpleiding.
De Commissie kwam tot de conclusie dat er een groot risico bestaat dat
de concurrentie tussen de beide ondernemingen zou verslappen, en dat
ethyleenafnemers na de twee fusies niet langer toegang zouden hebben
tot concurrerende bevoorradingsbronnen.
Verbintenissen
Om deze mededingingbezwaren weg te nemen, heeft Shell zich ertoe
verbonden derden toegang te verlenen tot haar importterminal in het
Nederlandse Moerdijk, voor in totaal 250 kt ethyleen per jaar,
gedurende een periode van tien jaar. Daardoor zal van concurrerende en
onafhankelijke bronnen afkomstig ethyleen beter beschikbaar zijn op de
ARG-markt, terwijl derden in staat zullen zijn voor het eerst ethyleen
op langlopende, structurele basis te importeren tegen concurrerende
prijzen. De betrokken volumes volstaan om te voorkomen dat de beide
fusieondernemingen de concurrentie uitschakelen. De hoeveelheid van
250 kt komt overeen met de jaarcapaciteit van één volledige kleine
ethyleeninstallatie, en zou het mogelijk maken om de huidige import
door derden te verhogen met bijna 400%. De door Shell voorgestelde
toegangsvoorwaarden maken niet-discriminatoire, langdurige toegang tot
de terminal tegen concurrerende prijzen mogelijk.
BP en E.ON verbinden zich ertoe twee van hun drie
BP/Veba-participaties in ARG af te stoten. In afwachting dat deze
belangen zijn afgestoten, verbinden zij zich ondertussen ertoe hun
blokkeringsrechten niet uit te zullen oefenen, met name wat betreft
besluiten inzake toegang voor derden. Voorts verbinden BP/E.ON zich
ertoe toegang te garanderen tot een verbindingspijpleiding tussen het
ARG-net en ethyleengebruikers in Herne (westen van Duitsland), die
thans gecontroleerd wordt door Veba.
Door de afstoting van twee ARG-participaties zal BP/Veba's beslissende
invloed in ARG volledig verdwijnen. De toetreding van nieuwe
aandeelhouders in ARG zal ook de belangen van de verschillende
aandeelhouders verbreden en biedt de garantie dat ARG een
gemeenschappelijk transportnet is, dat niet de belangen van één
bepaalde leverancier of afnemer bevoordeelt.
De open toegang tot de pijpleiding tegen concurrerende kostprijs zal
bestaande leveranciers in staat stellen actief te concurreren om
afnemers in het gehele ARG-gebied, en zal de verbintenis van Shell om
zijn importinfrastructuur open te stellen volledig operationeel maken
omdat het de garantie biedt dat de additionele volumes goedkoop kunnen
worden getransporteerd naar locaties op het hele ARG-net.
De verbintenis van BP/Veba om toegang tot ARG-leveranties te verlenen
aan de ethyleenafnemers in het Duitse Herne, doet de flessenhals
verdwijnen in de infrastructuur die door BP/Veba gecontroleerd wordt.
Het doet elke mogelijkheid verdwijnen dat BP/Veba beschermd blijven
tegen concurrentiedruk die uitgaat van alternatieve ARG-leveranciers
met betrekking tot deze afnemers. Er zijn geen andere
ARG-verbindingspijpleidingen die onder de controle van de twee nieuwe
ondernemingen staan en gebruikt zouden kunnen worden om
ethyleenafnemers af te snijden van concurrerende leveringen via het
ARG-net.