Ter completering van het ruimtelijke beeld dat beeldend kunstenaar/fotograaf Rob Nypels in 1995 in opdracht van het Verzetsmuseum maakte ter nagedachtenis van de 616 tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoorde joodse Friezen, werd hij uitgenodigd een pendant in boekvorm te realiseren. 'Slechts de namen en enkele persoonlijke gegevens. Verder praktisch geen beeld. De leegte die hun verdwijning achterlaat, wordt zo benadrukt en zelfs tastbaar. De ordening van de namen is chronologisch, niet alfabetisch. Beginnend met oudste en eindigend met het jongste slachtoffer'.
EEN WAARDIG KUNSTWERK Een bijzonder boekwerk, niet veel groter dan liggend A5, maar met de triest-stemmende omvang van een Van Dale woordenboek, ruim 1200 pagina's. Een sober voor- en nawerk completeren de lange bladzijden met de namen en enkele gegevens van de nooit teruggekeerde slachtoffers. Binnen een minimale bewegingsvrijheid is Nypels erin geslaagd een vorm te ontwerpen die het boek de kracht zal geven van een monument. Een monument dat je, dankzij de oplage, mee kunt nemen, bij je kunt houden, om waar dan ook stil te staan bij het verlies van de levens van deze mensen.
OPLAGE 616 EXEMPLAREN Het boek verschijnt in een absoluut eenmalige, genummerde en gesigneerde oplage van 616 exemplaren. De uitgave komt tot stand in samenwerking met de bibliofiele uitgeverij Philip Elchers - Stichting voor hedendaagse kunst-in-boekvorm te Groningen. Het binnenwerk wordt uitgevoerd op 70 grams recycled papier. De boekband is bekleed met hetzelfde papier maar dan mat gelamineerd en voorzien van een afbeelding in koperfoliedruk. De prijs van het boek bedraagt ¤ 56,70 (f. 125,=), exclusief verzendkosten.
Het boek verscheen 2 mei 2000, Jom Hasjoah. Een bijzondere gedenkdag voor het joodse volk, op Jom Hasjoah -dag van de grote vernietiging- wordt wereldwijd de moord op de zes miljoen joden tijdens de Tweede Wereldoorlog herdacht. De uitgave is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het ministerie van VWS - Project Tegoeden Tweede Wereldoorlog.
Een boek als Monument
Intekenbon