Partijblad Democraat
Idee
Brussel Vandaag
19 december 2001
D66 kritisch over EU-top Laken
Olga Scheltema
Reacties: o.scheltema@tk.parlement.nl
Helaas heeft het proza van de Verklaring van Laken nog niet die
toegankelijkheid die je zou wensen. De top heeft duidelijk gemaakt
dat, vrij naar Willem Elsschot, ook tussen deze droom en daad nog
wetten in de weg staan maar vooral ook veel praktische bezwaren.
De paginagrote weergave van de Verklaring over de toekomst van de Europese Unie in de dagbladen gaf aan dat het de EU-raad ernst is met het betrekken van de burger bij de toekomst van de Unie. De tekst, hoe mooi en zelfs poëtisch volgens de MP af en toe ook, heeft nog niet die toegankelijkheidswaarde die je zou wensen. Maar hij gaf wel aan dat de toekomst van de Unie een belangrijk onderdeel van de top van Laken was. En dat was meer dan je uit de persberichten kon halen.
In diezelfde verklaring werd nogal eens verwezen naar wat de burger
van de EU zou willen of verwachten. Het betrof naar mijn oordeel
vooral een door de Raad voorondersteld verwachtingspatroon. Er worden
ook indringende vragen gesteld over de rol van Europa in de gewijzigde
wereld zoals: "moet Europa niet nu het eindelijk een is, een leidende
rol gaan spelen in de nieuwe planetaire orde, een mogendheid die in
staat is een stabiliserende rol te spelen op wereldvlak en die een
lichtbaken is voor tal van landen en volken?" Nabije werkelijkheid of
utopie? Vz , deze top heeft duidelijk gemaakt dat (vrij naar Elsschot)
ook tussen deze droom en daad nog wetten in de weg staan maar vooral
ook veel praktische bezwaren.
De verdeling van de agentschappen verzandde in het moeras van
nationale eigenbelangen en leverde vooral een verbaal spetterend
vuurwerk op. De lichtbakengedachte was toen wel heel ver weg en het
parmahamgehalte onwaarschijnlijk hoog, zeker bij Berlusconi. Om maar
niet te spreken van het niveau van de strijd om het modellenbureau. Vz
als de burgers van Europa iets willen is het verschoond te blijven van
dit soort onvermogen tot besluitvorming. Als dat besef nu zou
doordringen ook bij de regeringsleiders, dan waren we een stuk verder.
Zowel Nice als Laken waren op onderdelen schoolvoorbeelden van een
enghartige strijd tussen nationale belangen; van hoe het niet moet.
Zijn het voorbodes van een toenemende renationalisatie in het licht
van de uitbreiding? De staatsecretaris zinspeelde daar zondag terecht
op.
In ieder geval is het belangrijk dat er besloten werd tot een
conventie van parlementariërs Europarlementariërs vertegenwoordigers
van lidstaten en van de Commissie ter voorbereiding van de nieuwe IGC.
Onder leiding van Giscard d'Estaing, onze nieuwe "Opa für Europa"
(vroeger Willy Brandt). Voor alle zekerheid wordt hij omringd door de
eu-tijgers Dehaene en Amato. Vz ik hoop van harte dat hier geen sprake
zal zijn van een terug naar het verleden is, maar dat het driemanschap
binnen een jaar de conventie een zodanig schwung kan geven dat er
werkbare uitgangspunten voor de volgende IGC worden geproduceerd. Er
zullen ten behoeve van die IGC reële voorstellen, modellen en opties
moeten worden ontworpen voor een radicale hervorming en
democratisering van de Europese instituties. Zonder dat zal een
uitdijende unie steeds onwerkbaarder en ondemocratischer worden.
De conventie heeft terecht een ruime agenda gekregen en moet snel werken, een termijn van 12 maanden is niet veel. Die ruime agenda geeft onze regeringsvertegenwoordiger en onze parlementaire afgevaardigden volop de kans om de inzichten neergelegd in "de toekomst van de Unie " in te brengen. Zal dat van de zijde van de regering ook worden geëntameerd Het is goed dat de kandidaatlidstaten worden betrokken en tevens tot een maatschappelijke buitenboordmotor werd besloten. Mij is echter nog niet geheel duidelijk hoe en hoe intens dat Forum bij de werkzaamheden betrokken zal worden.
Vz nakaartend zou ik graag inzicht krijgen in het staaltje Nederlandse
diplomatie (dan wel het ontbreken daarvan) dat een mogelijke
kandidatuur van onze MP voor het voorzitterschap van de Conventie
begeleidde. De MP eerst niet, toen een beetje misschien, beschikbaar.
En uiteindelijk niet gekozen. Hoe is het nu precies gegaan en was het
achteraf gezien wijs om het zo te doen?
De D66-fractie is verheugd over de zeer evenwichtige en tegelijkertijd
ook indringende verklaring inzake het Midden- Oosten, met een
krachtige oproep tot het doorbreken van de geweldspiraal. Het is goed
dat zo duidelijk wordt uitgesproken dat Israël Arafat als
gesprekspartner nodig heeft.
Minister Michel liep wat Afghanistan betreft letterlijk te hard voor
de troepen uit. Dat neemt echter niet weg dat mijn fractie hoopt dat
wel ernst wordt gemaakt met het ontwikkelen van een soort Europese
parapluie voor Europese lidstaten die aan een internationale
veiligheidsmacht zullen gaan deelnemen. Het zou toch mooi zijn als de
VN of de VS de HV Solana konden bellen om een Europese deelname in een
VN veiligheidsmacht te regelen. Is daar iets meer over te zeggen?
Operationeelverklaring van het EVDB. De Unie denkt de
veiligheidregelingen met de NAVO af te ronden en overeenkomsten te
sluiten over de garantie voor toegang tot NAVO middelen en vermogens.
Deze overeenkomsten zijn essentieel voor het EVDB, aldus de
verklaring. Maar kennelijk zijn ze geen harde voorwaarde meer. Heeft
NL het voorbehoud moeten laten varen. Zie ik het goed en worden we nu
na Turkije gegijzeld door Griekenland?
Op het terrein van asiel en migratie blijft het nog teveel traagheid
troef. Het is mij niet duidelijk waarom na de terroristische aanslagen
van 11 september binnen drie maanden wel terrorisme wetgeving tot
stand kan worden gebracht en waarom de uitvoering van de Tampere op
het terrein van asiel en migratie meer dan drie jaren moet duren. Nu
is er dan wel een harde termijn voor de wijziging van asielprocedures,
gezinshereniging en de verordening Dublin II afgesproken (30-4-2002),
maar wordt voor het overige toch weer volstaan met een verzoek om
vaart te zetten. Wij vinden dat wat mager, was een termijnstelling
niet haalbaar?
Vz De top van Laken was een top met bescheiden resultaten. Maar als
met name de conventie een succes wordt, kan dat op termijn wel eens
een zeer belangrijke stimulans blijken te zijn voor het daadwerkelijk
in gereedheid brengen van de Unie voor de ontvangst van de tien nieuwe
lidstaten waarmee de onderhandelingen al zover gevorderd zijn dat ze
in de loop van 2003 zullen worden afgerond.