V01-553, 24 december 2001
Op basis van WOB-verzoek verstrekte informatie over belastingfraude in de bouw
Bij het ministerie van Financiën en de Belastingdienst zijn in november 2001 verzoeken gedaan in het kader van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB). In deze verzoeken werd gevraagd om de volgende informatie:
- Correspondentie, rapportages en overige informatie over de bouw en aanbesteding
van het "pilot-project" Wijkertunnel.
- Correspondentie, rapportages en overige informatie met betrekking tot onderzoeken
door de FIOD naar bouwfraude van begin jaren '90.
- Rapportages over onderzoeken door de FIOD naar fraude in de bouwnijverheid sinds
1995.
Op basis van deze WOB-verzoeken heeft het ministerie van Financiën de onderstaande
informatie verstrekt.
Ten aanzien van verzoek over het "pilot project" Wijkertunnel heeft het ministerie van
Financiën gemeld dat de FIOD niet betrokken is geweest bij een dergelijk project. Wel is er
in 1991 een aantal controles ingesteld door de Belastingdienst die tot doel hadden om
zwartwerk in de bouwnijverheid op de sporen. Na afloop van deze controles bleek dat de
omvang van het zwartwerk beperkt was. Voor de FIOD gaven deze bevindingen geen
aanleiding tot strafrechtelijke onderzoeken. Hierover zijn dan ook geen stukken (meer)
voorhanden.
Correspondentie, rapportages en overige stukken met betrekking tot de overige onderzoeken
door de FIOD naar bouwfraude zijn niet bij de FIOD of het ministerie van Financiën
voorhanden. Overigens moet opgemerkt worden dat onderzoek door de Belastingdienst c.q.
de FIOD zich met name richt op fiscale fraude. De bouwfraude, zoals deze in de Tweede
Kamer aan de orde was (vergaderjaar 2001-2002, vragen 2010202680), behoort dan ook
in eerste instantie niet tot onderwerp van onderzoek door de FIOD.
Alle verzoeken om dossiers inzake concrete fraude-dossiers (van begin jaren '90) worden afgewezen omdat individuele dossiers nimmer worden verstrekt. Fiscale dossiers vallen onder de fiscale geheimhoudingsplicht van artikel 67 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen. In beginsel kan door de staatssecretaris van Financiën aan de Belastingdienst ontheffing worden verleend van deze geheimhoudingsplicht, maar dat is in dit geval niet mogelijk omdat deze gegevens in de WOB van verstrekking zijn uitgezonderd op grond van artikel 10 eerste lid letters c en d en tweede lid letters c, d en e. De rapporten bevatten bedrijfs- en fabricagegegevens die vertrouwelijk aan de overheid zijn verstrekt (artikel 10 eerste lid letter c). De strafrechtelijke gegevens zijn overigens in zijn algemeenheid te beschouwen als gevoelige gegevens in de zin van de Wet bescherming persoonsgegevens (artikel 10 eerste lid letter d) en komen daarom niet voor verstrekking in aanmerking. Voorts weegt het belang van openbaarmaking niet op tegen het belang van opsporing en vervolging van strafbare feiten, het belang van inspectie, controle en toezicht door de Belastingdienst en het belang van de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer (artikel 10 tweede lid).
Naar aanleiding van het verzoek om onderzoeken in de bouwnijverheid openbaar te maken, kan gemeld worden dat de onderzoeken van de FIOD betreffen voornamelijk onderzoeken naar fiscale fraude in de bouw. Eén onderzoek ziet op bouwfraude. Het dossier hiervan is inmiddels overgedragen aan het Openbaar Ministerie.
De rapportages van onderzoeken naar fiscale fraude zijn echter niet in een vorm voorhanden die verstrekking mogelijk maakt, mede gezien de hierboven genoemde uitzonderingsgronden van de WOB. Wel is er een samenvatting verstrekt waarin een overzicht wordt gegeven van de onderzoeken naar de fiscale fraude in de bouwnijverheid vanaf 1997. Dit overzicht, dat is gebaseerd op gegevens van de FIOD, is als bijlage toegevoegd.
Bijlage
Aanmeldingen in het selectieoverleg en vervolg
In totaal zijn er 1.293 zaken door de eenheden van de Belastingdienst of districten van de douane aangemeld waarin de eerste hoofdverdachte in één van de bouwbranches werkzaam is. Tabel 1 toont deze aanmeldingen naar de wijze waarop deze zijn afgedaan (door naar de opsporing, administratieve afdoening, of werkvoorraad) en naar de doelgroep.
Tabel 1. Aantal aanmeldingen met het vermoeden van fraude in de bouw, naar wijze van afdoening en doelgroep vanaf 1997 tot en met het 3e kwartaal van 2001.
Doelgroep
Door naar
opsporing
Fiscale Administratieve afdoening
Werkvoorraad
Totaal
Bouwnijverheid
173
767
24
964
Bouwinstallatie bedrijven
14
---
---
128
Exploitatie van en handel in
onroerende goederen
---
43
---
50
Zakelijke dienstverlening bouw
---
127
---
151
Totaal
214
1048
31
1293
Opsporingszaken en status
Tabel 2 toont de 214 zaken waarover, vanaf 1997 tot en met het 3e kwartaal van 2001, het
besluit is genomen om ze in opsporing te nemen. Hierbij is opnieuw het onderscheid gemaakt
naar doelgroep. Bovendien toont de tabel de status van de opsporingszaak (naar Openbaar
Ministerie, onder behandeling bij de FIOD, of gestaakt).
Tabel 2. Aantal opsporingszaken naar fraude in de bouw, naar status en doelgroep vanaf 1997 tot en met het 3e kwartaal van 2001.
Doelgroep
Naar OM
Onder handen
Opsporing
Gestaakt
Totaal
Bouwnijverheid
148
---
---
173
Bouwinstallatie bedrijven
13
1
-
14
Exploitatie van en handel in
onroerende goederen
---
-
1
---
Zakelijke dienstverlening bouw
16
---
---
---
Totaal
181
26
---
214
Van de 214 opsporingszaken hebben er 100 (mede) betrekking op de omzetbelasting, 99 (mede) op de loonbelasting, 80 (mede) op de inkomstenbelasting, 27 (mede) op de vennootschapsbelasting en 14 (mede) op overige middelen. Het totale bedrag aan vermoedelijk ontdoken belasting beloopt circaf 88.500.000,-.
Openbaar Ministerie en resultaten
Tabel 3 toont de 181 door de FIOD afgeronde opsporingsonderzoeken die aan het OM zijn
overgedragen. Daarbij is het onderscheid naar doelgroepen weergegeven. Bovendien zijn de
zaken onderverdeeld naar resultaat (naar Zittende Magistratuur, Transactie aanvaard, Sepot,
of nog geen resultaat).
Tabel 3. Aantal opsporingszaken bij OM in de bouwfraude, naar resultaat en
doelgroep vanaf 1997 tot en met het 3e kwartaal van 2001.
Doelgroep
Naar ZM
Transactie
Sepot
Nog geen resultaat
Totaal
Bouwnijverheid
76
10
---
54
148
Bouwinstallatie bedrijven
6
---
13
Exploitatie van en handel in
onroerende goederen
2
---
---
Zakelijke dienstverlening bouw
5
---
---
16
Totaal
89
10
12
70
181
Toelichting: Alle zaken waarin tenminste één van de betrokkenen onder de rechter is gebracht, worden vermeld onder "naar ZM". Alle zaken zonder betrokkenen "naar ZM", maar waarin wel tenminste één van de betrokkenen een transactie heeft aanvaard, zijn vermeld onder "Transactie". Zaken niet onder "naar ZM" en niet onder "Transactie" opgenomen, maar waarin wel tenminste één van de betrokkenen een sepot heeft aanvaard, zijn vermeld onder "Sepot". Alle overige zaken hebben "Nog geen resultaat".
Zittende Magistratuur en resultaten
Tabel 4 toont de 89 zaken die door het OM voor de rechter zijn gebracht. Deze zaken zijn gecategoriseerd naar doelgroep en naar resultaat (veroordeling, vrijspraak, niet ontvankelijk verklaard of wachtend op afloop).
Tabel 4. Aantal opsporingszaken bij ZM naar gerechtelijke uitspraken en doelgroep vanaf 1997 tot en met het 3e kwartaal van 2001.
Doelgroep
Veroordeling
Vrijspraak
Niet ontvankelijk verklaard
Wachtend op afloop
Totaal
Bouwnijverheid
---
1
1
---
76
Bouwinstallatie bedrijven
---
1
1
7
Exploitatie van en handel in
onroerende goederen
1
-
2
Zakelijke dienstverlening
bouw
3
-
2
---
Totaal
75
2
3
---
89
Toelichting: Alle zaken waarin tenminste één veroordeling is uitgesproken door de rechter
staan onder "Veroordeling". Alle zaken waarin geen veroordeling is uitgesproken, maar
waarin tenminste één vrijspraak is uitgesproken staan onder "Vrijspraak". Alle zaken die niet
onder "veroordeling" en niet onder "vrijspraak" zijn opgenomen, maar waarin de zaak tegen
tenminste één van de betrokkenen niet ontvankelijk is verklaard, staan onder "Niet
ontvankelijk verklaard". Alle overige zaken zijn nog "Wachtend op afloop".
http://www.minfin.nl/registratie