Rijksuniversiteit Groningen
23 jan 2002
Nummer 014 22 januari 2002
Voedselvoorziening Burkina Faso gebaat bij effiëntere graanmarkt
Ondanks de liberalisering van de voedselmarkten in veel
ontwikkelingslanden verloopt de handel nog niet probleemloos: vraag
en aanbod zijn niet goed op elkaar afgestemd en prijzen vaak
onnodig hoog. Econoom Arjan Ruijs onderzocht mechanismen die de
handel op de graanmarkt van Burkina Faso moeten reguleren en
structureren. De mechanismen nu vormen nog vaak een belemmering
voor een efficiënte markt. De uitkomsten van zijn studie zijn
verrassend en nuanceren een aantal bestaande opvattingen. Ruijs
promoveert 31 januari 2002 aan de Rijksuniversiteit Groningen.
"In Burkina Faso is duidelijk zichtbaar dat de voedselmarkt op het
moment niet efficiënt is ingericht. Er zijn veel handelaren die
dagelijks met een kleine hoeveelheid graan op de markt staan en
daar nauwelijks aan verdienen", vertelt Ruijs. "Grotere handelaren
hebben te maken met allerlei beperkingen. Het kost ze veel tijd en
moeite om hun waar van de boeren te betrekken, die verspreid over
het land wonen en maar weinig graan te koop hebben. Omdat er geen
informatie over handelsmogelijkheden voorhanden is, moeten ze
investeren in uitgebreide en kostbare netwerken van opkopers en
tussenhandelaren in het land."
Lokale voedselmarkt
Waar andere onderzoeken zich op onderdelen van de markt en
afzonderlijke problemen toespitsten, keek Ruijs naar alle
ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de prijzen, vraag en
aanbod, opslag en transport van graan. Bij een aantal
ontwikkelingen bleek de positieve invloed kleiner dan verwacht. Zo
bleek verbetering van grote transportroutes minder van invloed op
de toename van transport en de daling van de prijzen dan vaak wordt
aangenomen. "Het zijn eerder veranderingen in lokale infrastructuur
die een impact op de handel zullen hebben", meent Ruijs. "De
bereikbaarheid van de boeren wordt groter waardoor grotere
hoeveelheden graan verhandeld kunnen worden. Handelaren hebben
lagere kosten en lopen minder risico's waardoor ze producenten
hogere prijzen kunnen bieden en consumenten lagere."
Boerencoöperaties
Ruijs onderzocht de interactie tussen producenten, handelaren en
consumenten in verschillende regio's van Burkina Faso, gedurende
verschillende seizoenen. Een belangrijke conclusie is dat, anders
dan nu veelal het geval is, grote en kleine handelaren - goedkopere
- leningen van kredietbanken moeten kunnen krijgen. Dit werkt een
eerlijker concurrentie in de hand. Verder blijkt het opzetten van
boerencoöperaties zowel voor producenten als voor handelaren
positieve gevolgen te hebben: bij de eerste leidt het tot een
betere onderhandelingspositie, voor de tweede nemen de
transportkosten en risico's af.
Prijsinformatie
Volgens Ruijs speelt onzekerheid over prijzen een belangrijke rol
bij het maken van handelsbeslissingen. "Wanneer er geen goede
prijsinformatie voorhanden is, loop je het gevaar dat aanvankelijk
te veel graan wordt verkocht waardoor later in het jaar een tekort
op zal treden en de prijzen zullen stijgen. Door een betere
informatievoorziening zal voedsel meer gespreid over het jaar
worden aangeboden, zullen de prijzen minder fluctueren en kan
bijvoorbeeld ook het transport efficiënter worden georganiseerd."
Efficiënte voedselvoorziening
In Burkina Faso wordt momenteel hard gewerkt om de markt beter te
laten functioneren. "Het is belangrijk dat de factoren die de
handel belemmeren worden weggenomen", meent Ruijs. "Pas dan is de
kans op een meer efficiënte voedselvoorziening groter en kunnen
voedseltekorten voorkomen worden. Ik hoop dat deze studie een
leidraad kan zijn bij het nemen van de juiste beslissingen."
Curriculum vitae
Ir. Arjan Ruijs (Rosmalen, 1969) studeerde Techniek en Maatschappij
aan de Technische Universiteit Eindhoven. Hij verrichtte het
onderzoek in Groningen bij de onderzoekschool SOM en de vakgroep
Econometrie. De titel van het proefschrift luidt Cereal Trade in
Developing Countries: A Stochastic, Equilibrium Analysis of Market
Liberalisation and Institutional Changes in Burkina Faso. Promotor
is prof. dr. ir. C. Schweigman, directeur-hoogleraar van het Centre
for Development Studies van de RUG. Het proefschrift is onderdeel
van de Thesis-reeks van de onderzoeksschool SOM en wordt uitgegeven
bij uitgeverij Labyrinth in Capelle aan de IJssel, ISBN
90-5335-001-2.
Noot voor de pers
Meer informatie: ir. A.J.W. Ruijs, e-mail:
Arjan.Ruijs@alg.shhk.wau.nl, tel. (0317)48 33 18 (werk)