Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
http://www.minszw.nl
MIN SZW: Eerste resultaten experimenten dagindeling
Nr. 2002/7
24 januari 2002
Experimenten met dagindeling krijgen navolging
De uitvoering van de 140 experimenten met dagindeling die in het hele
land worden gehouden verloopt goed. Ongeveer een kwart van de
experimenten, die zijn bedoeld om de combinatie van werk en privé te
vergemakkelijken, is inmiddels afgerond. Tot nu toe hebben veertig
experimenten aangegeven ook na het beëindigen van de overheidssubsidie
zelfstandig verder te kunnen, omdat er politiek of bestuurlijk
draagvlak is ontstaan of omdat er een markt voor de diensten blijkt te
bestaan. Vijf experimenten kunnen als niet gelukt worden beschouwd.
Daarnaast blijkt dat een aantal experimenten op grotere schaal
navolging heeft gekregen en dat de resultaten in sommige gevallen zijn
vertaald in landelijk beleid.
Dat staat in de nota Dagindeling halverwege die staatssecretaris
Verstand van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar de Tweede Kamer
heeft gestuurd. In de nota wordt een tussentijdse balans opgemaakt van
de Stimuleringsmaatregel Dagindeling. De nota wordt gepresenteerd op
het congres Dagindeling Halverwege, dat vandaag wordt gehouden. Op dit
congres wordt het advies bekendgemaakt van de Stuurgroep Dagindeling,
die optreedt als ambassadeur van het project. Daarnaast presenteert de
Commissie Dagarrangementen haar eindadvies. Deze commissie heeft
bekeken hoe een samenhangend aanbod van onderwijs, opvang en
vrijetijdsactiviteiten kan worden gecreëerd.
Het project Dagindeling loopt nog tot 2003. Medio dat jaar zal de
eindbalans worden opgemaakt en zullen definitieve lessen uit de
experimenten worden getrokken.
De Stimuleringsmaatregel Dagindeling is in maart 1999 van kracht
geworden. Via de Stimuleringsmaatregel is subsidie verleend aan 140
experimenten waarin op een vernieuwende, creatieve en praktische
manier oplossingen zijn uitgewerkt voor problemen rond de combinatie
van werk en privé. Het gaat om experimenten op de terreinen
ruimtelijke ordening en vervoer, tijd, dagarrangementen, mantelzorg,
arbeidstijdenmanagement en persoonlijke dienstverlening. Veel
experimenten zijn een samenwerkingsverband van meerdere organisaties.
In totaal zijn ruim 1000 organisaties bij de uitvoering van de
experimenten betrokken.
Dagarrangementen
Ruim eenderde van de experimenten valt onder de noemer
Dagarrangementen. Een dagarrangement omvat voorschoolse opvang,
onderwijs, opvang tussen de middag en culturele, sportieve of
educatieve activiteiten na lestijd. Het aanbod is qua tijden en
locaties op elkaar afgestemd en voorziet in vervoer naar de
activiteiten. Op zogeheten brede scholen wordt het idee van
dagarrangementen (deels) in de praktijk gebracht. Bij twee
experimenten is een samenwerking tussen kinderopvang en
sportverenigingen tot stand gekomen. Kinderen worden na schooltijd
opgevangen op de sportclub. Het ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport heeft naar aanleiding van deze experimenten geld ter
beschikking gesteld zodat er meer experimenten voor sport en
kinderopvang kunnen komen.
Scholen waar een dagarrangement wordt aangeboden, kunnen worden
gekoppeld aan zogeheten dienstenknooppunten. In een dienstenknooppunt
zijn een groot aantal voorzieningen geconcentreerd, waardoor het
gemakkelijker is en minder tijd kost om er gebruik van te maken. Te
denken valt aan kinderopvang, een gezondheidscentrum of
consultatiebureau, boodschappen- en maaltijdservice, bibliotheek,
muziekschool, moedercentrum, maatschappelijk werk, postkantoor,
loketten van gemeentelijke diensten en dergelijke. De diensten worden
ondergebracht in multifunctionele gebouwen. In een aantal experimenten
stond de ontwikkeling van een dienstenknooppunt centraal. De koppeling
van een dienstenknooppunt aan een (brede) school is aantrekkelijk
omdat ouders daar toch moeten zijn om hun kinderen te brengen of te
halen en dus geen extra reistijd kwijt zijn om van de diensten gebruik
te maken. Op het platteland kunnen scholen worden gekoppeld aan een
dorpshuis.
Kindlint, moedercontract en Bengelbus
Op het gebied van ruimtelijke ordening is er ook aandacht voor het
vervoer van kinderen en de route die zij dagelijks afleggen. In Den
Bosch is een zogeheten kindlint aangelegd, een veilige route voor
kinderen tussen school, speelplaats, sportpark en dergelijke.
Een ander resultaat is de introductie van een moedercontract in de gezondheidszorg. Herintredende vrouwen krijgen een contract aangeboden met werktijden die samenvallen met de schooltijden van kinderen, waarbij bovendien rekening wordt gehouden met de schoolvakanties. De moedercontracten zijn inmiddels door meerdere ziekenhuizen geïntroduceerd als oplossing voor het personeelstekort.
In het landelijk gebied spelen vaak andere problemen op het gebied van
werk en privé dan in de stad. Zeventien experimenten richten zich
specifiek op het platteland. Een voorbeeld is de zogeheten Bengelbus,
rijdende kinderopvang in een omgebouwde bus, die verschillende dorpen
aandoet. Een ander voorbeeld is het ombouwen van het dorpshuis tot een
kleinschalig servicecentrum waar allerlei diensten worden
aangeboden.
Navolging in landelijk beleid
Staatssecretaris Verstand schrijft in de nota dat één van de
belangrijkste resultaten tot nu toe is dat het voor veel beleidsmakers
vanzelfsprekend is geworden om na te denken over een moderne
dagindeling. Het onderwerp dagindeling is steeds vaker aandachtpunt in
landelijk beleid. Zo wordt in de herziening van de Wet ruimtelijke
ordening opgenomen dat bij de toetsing van bestemmingsplannen aandacht
moet worden besteed aan dagindeling. Ook heeft het onderwerp
dienstenknooppunten een plaats gekregen in de Vijfde Nota Ruimtelijke
Ordening. In 2003 komt er een stimuleringsregeling voor het landelijk
gebied. Doel hiervan is dorpshuizen uit te breiden met kleinschalige
dienstencentra en vervoer op maat te leveren. Daarnaast worden mede op
basis van de ervaringen uit de experimenten voorstellen uitgewerkt
voor een kwaliteitsimpuls van de tussenschoolse opvang.
Ook bij de bouw van de nieuwe wijk Almere Poort en de herbouw van de
Enschedese wijk Roombeek wordt nadrukkelijk rekening gehouden met
dagindeling. Daarnaast komen er steeds meer brede scholen of scholen
waar dagarrangementen worden aangeboden en breidt het aantal
dienstenknooppunten zich uit. Op basis van de resultaten van
experimenten zijn franchise-formules ontwikkeld voor gastouder- en
zorgondernemerschap.
Knelpunten
Ruim tweederde van de experimenten geeft aan bij de uitvoering op
knelpunten te stuiten, vooral op het gebied van wet- en
regelgeving.
Zo stuit men op regelgeving op het gebied van kinderopvang en
onderwijs, die flexibele kinderopvang belemmert. Ook kunnen
bestemmingsplannen in de weg staan of zijn experimenten als gevolg van
fiscale regelingen niet aantrekkelijk voor de aanbieder of gebruiker
van de dienst. Eenderde van de experimenten die te maken hebben met
knelpunten, zegt deze inmiddels te hebben opgelost.
---
De volledige tekst van de nota Dagindeling halverwege en de adviezen
van de Stuurgroep Dagindeling en de Commissie Dagarrangementen staan
op de internetsite van het ministerie van SZW: www.szw.nl (klikken op
'Officiële publicaties' in de rechter knoppenbalk). De stukken zijn
ook te vinden op www.dagindeling.nl
24 jan 02 12:35