Rijksuniversiteit Groningen
Nieuwe manier om ontstekingsprocessen te remmen
Bloedvergiftiging (sepsis) ontstaat als gevolg van een infectie en
kan levensbedreigend zijn. Internist drs. Jan Willem Fijen
onderzocht de processen achter de ontstekingsreactie en ontdekte
een manier om de reactie van het lichaam op bloedvergiftiging te
remmen. "Bij gezonde vrijwilligers werkt het", zegt Fijen, "Met de
stof RWJ-67657 wisten we een opzettelijk opgewekte
ontstekingsreactie te remmen. Dit is een goed onderzoeksmodel voor
sepsis. Normaal krijgen gezonde proefpersonen hoge koorts,
spierpijn, een lagere bloeddruk en een snelle pols. Maar door het
remmende middel waren die verschijnselen veel milder." Zijn
ontdekking is ook van belang voor mensen met chronisch
gewrichtsreuma en de ziekte van Crohn, omdat bij hen een zelfde
soort ontstekingsreactie optreedt. Fijen promoveert op 6 februari
2001 aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Normaal reageert het lichaam bij een infectie alleen met een
afweerreactie op de plek van de infectie, maar bij sepsis raakt het
gehele lichaam bij het ontstekingsproces betrokken. Dit komt door
een ongebreidelde activatie van witte bloedcellen. De bron van de
infectie kan een bacterie, een virus of een schimmel zijn. Nadat de
witte bloedcellen de bron hebben ontdekt, treedt er een reeks van
elkaar opvolgende signalen op die tot de ontsteking leiden. De
activatie van de witte bloedcellen verloopt via een specifieke
signaalroute. Fijen wist deze zogeheten p38MAPK route te remmen.
"We hebben bij gezonde proefpersonen een ontstekingsreactie
opgewekt met endotoxine, een deel van een bacterie", vertelt hij,
"Ze kregen daardoor griepachtige verschijnselen, zoals koorts,
spierpijn en een snelle hartslag. Bij een volgende test hebben we
eerst een middel toegediend om de p38MAPK route te remmen. De
ziekteverschijnselen werden daardoor veel minder. Ook waren de
witte bloedcellen minder geactiveerd en produceerden ze minder
ontstekingseiwitten. Bovendien werkt het afweersysteem adequater na
toediening van het middel. Dit zou van groot belang kunnen zijn bij
het voorkomen van ziekenhuisinfecties." /ImK
Jan Willem Fijen (Amsterdam, 1963) studeerde geneeskunde aan de
Universiteit van Amsterdam. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek
op de Intensive Care Beademing van de afdeling Interne Geneeskunde
van het Academisch Ziekenhuis Groningen (AZG). Inmiddels is Fijen
internist/supervisor chirurgische intensive care van het AZG.