Ministerie van Buitenlandse Zaken
---
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 DEN
HAAG Directie Mensenrechten en Vredesopbouw Afdeling Mensenrechten
Bezuidenhoutseweg 67 Postbus 20061 2500 EB Den Haag
Datum 5 februari 2002 Auteur Mw. Mr M.L. Kamstra
Kenmerk DMV/MR-033/02 Telefoon 070 348 5466
Blad /1 Fax 070 348 5049
Bijlage(n) 1 E-mail marjan.kamstra@minbuza.nl
Betreft Beantwoording vragen van het lid Van Bommel over Afghaanse
krijgsgevangenen
Zeer geachte Voorzitter,
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld
door de het lid Van Bommel over Afghaanse krijgsgevangenen. Deze vragen
werden ingezonden op 17 januari 2002 met kenmerk 2010204550.
De Minister van Buitenlandse Zaken
Antwoord van de heer Van Aartsen, Minister van Buitenlandse Zaken, op vragen
van het lid Van Bommel (SP) over Afghaanse krijgsgevangenen.
Vraag 1
Is het waar dat de Amerikaanse regering de door hen gevangen genomen
strijders van de Taliban en het al-Qaeda netwerk niet als krijgsgevangenen
beschouwt, maar als 'illegale strijders' die 'technisch gesproken' niet
onder de Conventie van Genève vallen?
Antwoord
De Amerikaanse Minister van Defensie heeft de gevangenen te Guantánamo Bay
omschreven als 'unlawful combatants', een begrip dat niet ontleend is aan
het internationaal recht. Op 28 januari j.l. heeft President Bush tijdens
een persconferentie ten eerste gezegd dat de gevangenen niet beschouwd
worden als krijgsgevangenen, ten tweede dat de gevangenen humaan zullen
worden behandeld. Vervolgens heeft Bush aangegeven dat hij naar alle
juridische argumenten zal luisteren en dan een besluit zal nemen.
Vraag 2
Deelt u de mening dat de bepalingen van de Conventie van Genève van
toepassing zijn op deze gevangenen? Zo ja, bent u bereid druk uit te oefenen
op de VS om deze gevangenen te behandelen volgens deze bepalingen? Indien
neen, op grond waarvan?
Antwoord
Indien er sprake is van "armed conflict" in de zin van het humanitair
oorlogsrecht, dienen gevangen genomen strijders die voldoen aan de criteria
die worden gesteld in de Derde Geneefse Conventie als krijgsgevangenen te
worden behandeld. De vraag of in casu sprake is van krijgsgevangenen kan
alleen worden beantwoord op basis van feitelijke informatie omtrent de
identiteit van de gevangenen en hun deelname aan de strijd. Overigens ben ik
van mening dat deze gevangenen, ongeacht de uitkomst van de discussie over
hun juridische status, onder alle omstandigheden recht hebben op een
menswaardige behandeling.
Vraag 3
Wat voor legitimatie ligt ten grondslag aan de deportatie van genoemde
strijders naar Guantánamo Bay en berechting van deze strijders door de VS?
Antwoord
Volgens de Amerikaanse autoriteiten zijn de gevangenen overgebracht naar
Guantánamo Bay, omdat de faciliteiten in Kandahar ontoereikend waren om
adequate bewaking te garanderen. Daarnaast vereiste de veiligheid van
Amerikaans personeel het overbrengen van de gevangenen. Voor zover bekend
zijn de gevangenen nog niet in staat van beschuldiging gesteld.
Vraag 4
Is het waar dat de gevangenen tijdens de deportatie verdoofd waren? Zo ja,
is dit niet in strijd met de 'UN Principles of Medical Ethics' die het
toedienen van verdovende middelen slechts toestaat op basis van medische
noodzaak? Wat is hierover uw oordeel?
Antwoord
Mij is bekend dat een zeer klein aantal gevangenen gedrogeerd is tijdens de
vlucht, in verband met onhandelbaar gedrag en vliegangst. Dit is mijns
inziens niet in strijd met de 'UN Principles of Medical Ethics', omdat een
gevangene volgens deze beginselen in bedwang mag worden gehouden voor de
bescherming van de gezondheid of veiligheid van de gevangene in kwestie,
medegevangenen of bewakers.
Vraag 5
Deelt u de mening van Amnesty International dat de 'cellen' waarin de
gevangenen verblijven, gemeten aan de vereisten die hiervoor in de VS
gelden, niet acceptabel zijn? Zo ja, bent u bereid er bij de VS op aan te
dringen de verblijfsomstandigheden van deze gevangenen drastisch te
verbeteren?
Antwoord
De Amerikaanse Minister van Defensie Rumsfeld heeft herhaaldelijk verzekerd
dat de gevangenen humaan worden behandeld. Britse
regeringsvertegenwoordigers, die de gevangenen hebben bezocht, bevestigden
dit.
Op Guantánamo Bay zijn permanent vier vertegenwoordigers van het
Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) aanwezig. Het ICRC acht de
wijze waarop de VS het ICRC in staat stelt zijn werk uit te voeren in
overeenstemming met het humanitair oorlogsrecht. Het ICRC spreekt zich per
definitie niet uit over de kwaliteit van de detentie. Hierover voert het
ICRC alleen gesprekken met de betreffende autoriteiten.
Volgens mijn informatie hebben de cellen waarin de gevangenen verblijven een oppervlakte van 2,40m bij 2,40m. Elke cel heeft een betonnen vloer en een bedekking van staal en hout. De cellen zijn van elkaar gescheiden door een stalen hek. Er wordt, volgens de VS, voldaan aan standaarden van de Derde Geneefse Conventie, waarin is bepaald dat de accommodatie vergelijkbaar moet zijn aan die van de strijdkrachten van de gevangenhoudende macht in hetzelfde gebied. De accommodatie is tijdelijk en er wordt gewerkt aan een permanente accommodatie voor de gevangenen. Ze ontvangen drie maaltijden per dag en er zijn adequate sanitaire en medische voorzieningen.
De behandeling van de gevangenen is op mijn instructie aan de orde gesteld
in contacten met de Amerikaanse regering.
Vraag 6
Is het waar dat verscheidene gevangenen tuberculose hebben? Zo ja, hebben
deze gevangenen toegang tot adequate medische hulpverlening?
Antwoord
De medische dossiers van de gevangenen worden vanwege privacy redenen niet
vrijgegeven. De gevangenen hebben toegang tot adequate medische
voorzieningen. De gevangenen zijn in Kandahar medisch onderzocht. Tijdens de
vlucht is steeds medisch personeel aanwezig en op Guantánamo Bay zijn
adequate medische voorzieningen, ook om gevangenen met tuberculose te
behandelen.
Kenmerk
Blad /4
"One, they will not be treated as prisoners of war. They're illegal
combatants. Secondly, they will be treated humanely. And then, I'll figure
out - I'll listen to all the legalisms and announce my decision when I make
it".
===