Wageningen Universiteit
Wagenings commentaar
Argentijnse crisis
Gedwongen door hoge werkloosheid en een woedende bevolking laat Argentinie de
koppeling van de peso met de dollar los. Betogers plunderen de winkels van
Buenos Aires en de zittingstermijn van presidenten wordt gemeten in dagen. Hoe
heeft het zo ver kunnen komen en komt het nog goed met het land dat voor de
Tweede Wereldoorlog tot de welvarendste ter wereld hoorde?
Prof.dr. Arie Kuyvenhoven, hoogleraar ontwikkelingseconomie, Wageningen
Universiteit:
,,De koppeling van de peso en de dollar werd in het begin zeker in Argentinie
zelf met gejuich begroet. De koppeling werd zelfs vastgelegd in de grondwet.
Het was natuurlijk een paardenmiddel, maar de chronische inflatie was daarna
snel beteugeld. Er waren ook economen die al vroeg waarschuwden dat die
koppeling op langere termijn niet houdbaar zou zijn. Om de koppeling in stand
te houden, heb je een heel strikt binnenlands beleid nodig. Hongkong heeft
zijn munt bijvoorbeeld al veel langer aan de dollar gekoppeld, maar voert het
beleid dat daarvoor nodig is. Argentinie heeft dat niet kunnen ontwikkelen.
Eén van de redenen waarom Argentinie er nooit in is geslaagd een evenwichtig
financieel beleid te voeren, is de geringe sociale cohesie in het land. Je
hebt in Argentinie grote verschillen tussen de verschillende lagen van de
bevolking. Een duidelijk hogere klasse van landeigenaren en industrielen, een
gegoede middenklasse en een arme onderklasse. Argentinie heeft tussen 1880 en
1920 een grote immigratie gekend en het is nooit gelukt de voor goed bestuur
noodzakelijke cohesie te vinden. NRC Handelsblad merkte pas op dat Argentinie
het enige land is waar noch een echte liberale, noch een
christen-democratische, noch een socialistische partij bestaat. Je hebt
natuurlijk het peronisme, maar dat is eerder nationalistisch populisme dan
socialisme. Omdat de bevolking zo gepolariseerd is, is het moeilijk consensus
over het beleid te bereiken. Er is altijd een regering aan de macht die zich
met een te klein deel van de bevolking vereenzelvigt en hoofdzakelijk oog
heeft voor de belangen van de groepen die zij vertegenwoordigt. Het regime
slingert heen en weer tussen peronistisch populisme en rechtse dictatuur.
Daardoor ontbreekt het basisvertrouwen in de overheid.
Wat betreft het zwakke bestuur is de situatie van Argentinie vergelijkbaar met
die van de Sovjet-Unie van een paar jaar geleden. Daar hebben verschillende
landen toen miljarden in gestoken. Achteraf blijkt dat een groot deel daarvan
in de zakken van corrupte zakenlui en politici is blijven hangen. Dat doet men
dus niet meer. In het IMF is onder leiding van topvrouw Anne Krueger een
discussie gestart over de mogelijkheden om landen failliet te verklaren. Nu
kan dat niet. Een land dat zijn schulden niet kan betalen, kan vragen om een
schuldhervorming, of simpelweg tegen zijn schuldeisers zeggen: wij betalen
niet meer. Dat heeft voor zo'n land afgrijselijke gevolgen, niemand wil daarna
nog geld lenen. Het zou eigenlijk beter zijn als een land failliet zou kunnen
gaan, zodat een land in financiele nood zoals Argentinie een uitweg heeft die
in regels vastligt.'' | K.V.