Ingezonden persbericht
IVN Valkenburg aan de Geul
Postbus 7
6300 AZ Valkenburg aan de Geul
tel. 043-4591561
Heemtuin krijgt nieuwe naam, maar behoudt identiteit
Heempark Sjloens Heim gaat met ingang van het nieuwe seizoen een nieuwe naam
dragen : kasteeltuin Oud-Valkenburg. De bijzondere identiteit van het park
gaat daarmee echter niet verloren, want het blijft een heemtuin en
kruidentuin met aandacht voor de zuidlimburgse flora, cultuurgewassen en
kruiden.
In het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw kwam de heer
Lemmerling voormalig hoofd van de Plantsoenendienst van de voormalige
gemeente Valkenburg- Houthem op het idee, zijn kennis van natuur en
heemkunde op basis van zijn serie boeken " Oet Vreuger Jaore" in beeld te
brengen. Hij bouwde een maquette en met hulp van een aantal mensen van het
IVN Valkenburg begon hij met het verwezenlijken van zijn ideeën. Het geheel
moest een beeld geven van de natuur en cultuur van het Zuidlimburgse
landschap uit het begin van de vorige eeuw. Het plan moest worden uitgevoerd
op het terrein van de voormalige tuin en boomgaard van kasteel Schaloen. Al
eerder hadden vrijwilligers van het IVN bij het kasteel gelegen watermolen
opgeknapt en ingericht als verenigingsruimte. Het een en ander kwam tot
stand in de voormalige nutstuin van het kasteel Schaloen.
In het park werd in verschillende onderdelen het zuidlimburgse landschap
weergegeven met de bijbehorende wilde planten en cultuurgewassen. Men treft
in het heempark ongeveer 500 plantensoorten uit de directe omgeving aan. Het
park is onderverdeeld in 17verschillende afdelingen. Elke afdeling behandeld
een verschillend thema, dat direct betrekking heeft op het Zuidlimburgse
cultuurlandschap, zoals een boerentuin, een akker met 30 verschillende
soorten oude, in vergetelheid geraakte akkerbouwgewassen, een huisweide met
oude fruitbomen van oude fruitrassen, een model- mergelgrotje, een poel,
een bijenstand, een boerenerf en een kruidentuin. Men leert er heel wat
merkwaardige namen kennen, Huttentut is een oud gewas, dat vroeger werd
geteeld vanwege de oliehoudende zaden. En wat te denken van dialectnamen als
sjansesjop? Het was een soort loodsje waar men vroeger takken opsloeg, die
voor allerlei zaken werden gebruikt. Voor het stoken van de bakoven, het
fornuis of de haard, voor het binden van erwten en bonen, voor het maken van
omheiningen. Of de tuunhegk, een haag van vlechtwerk die diende om het vee
in de wei te houden. Ook de visjkörf is zo'n uniek element. Het is een soort
visbak, die bij de watermolen was aangelegd om met name in de tijd van de
palingtrek kilo's verse paling te verschalken. Deze viskorf is enkele jaren
geleden weer hersteld, maar wordt overigens niet meer gebruikt om vissen te
vangen. Bij het park is tevens een fraaie kruidentuin aangelegd met aandacht
voor geneeskrachtige en keuken-kruiden. Deze kruidentuin is in oud-Hollandse
stijl ontwerpen. Kruiden met intrigerende namen als Engelwortel, Roomse
Kervel en Vrouwenmantel zijn er te vinden.
Het park wordt onderhouden door zo'n zeventig vrijwilligers. In de
beginjaren werkten er bovendien twee tuinmannen van de gemeentelijke
plantsoenendienst mee. Door de opheffing van die dienst werd het park echter
enkele jaren geleden geconfronteerd met een financieel probleem. De enig
overgebleven tuinman zou voortaan door het IVN zelf moeten worden betaald.
Daarvoor zou de vereniging echter aan extra geldelijke middelen moeten
komen. De gemeente besloot de exploitatiesubsidie niet ineens, maar
geleidelijk af te schaffen. Dit jaar zal het bedrag voor het eerst volledig
door het IVN moeten worden betaald.
De gemeente steunde het IVN in haar zoektocht naar oplossingen door de
bekostiging van een rapport, samengesteld door ZKA (http://www.zka.nl) uit
Breda. Een belangrijk advies was de oude naam heempark Sjloens Heim te
veranderen. Voor Nederlandstalige bezoekers aan de regio was de naam
onuitspreekbaar en nietszeggend. In overleg met de vrijwilligers is onlangs
het advies opgevolgd en wordt het heempark voortaan aangeduid als
kasteeltuin Oud-Valkenburg. Het wordt echter geen gecultiveerde tuin zoals
in Arcen, maar een tuin met een eigen identiteit.
In 2002 zal kasteeltuin Oud-Valkenburg open gaan op zondag 28 april. Men kan
de tuin dan dagelijks tot en met zondag 29 september bezoeken van 12.30 uur
tot 17.00 uur. Mensen, die interesse hebben om vrijwilligerswerkzaamheden in
de kasteeltuin te verrichten, kunnen zich wenden tot Servé Roebroek, tel.
043-4591561. De tuin heeft ook een eigen internetsite:
http://members.tripodnet.nl/LeonW/sjloensheim.html