European Commission

ip/02/247

Brussel, 13 februari 2002

Commissie keurt nieuwe clementieregeling goed voor ondernemingen die informatie verstrekken over kartels

De Europese Commissie heeft opnieuw een belangrijke stap gezet om prijsafspraken en andere hard-core kartels tegen te gaan. De Commissie heeft unaniem een nieuwe clementieregeling goedgekeurd met meer stimulansen voor ondernemingen om ernstige schendingen van de antitrustregels te melden. Deze nieuwe regeling houdt in dat de Commissie ondernemingen die als eerste bewijsmateriaal over een onbekend of niet-bewezen kartel verstrekken, volledige immuniteit tegen boeten verleent. Dit betekent een aanpassing van de regeling uit 1996. Mario Monti, als lid van de Commissie belast met het concurrentiebeleid, verklaarde dat het opsporen en vervolgen van kartels een van zijn prioriteiten is, en voegde daaraan toe dat de clementieregeling van 1996 de afgelopen vijf jaar een belangrijke rol heeft gespeeld bij het ontdekken en bestraffen van kartelvorming. De heer Monti verwacht dat de nieuwe regeling nog meer stimulansen biedt voor het aanklagen van deze economische stoorzenders, waarmee ondernemingen onwettig winst maken ten koste van de consument.

Geheime kartels behoren tot de ernstigste schendingen van de mededingingsregels omdat zij altijd tot hogere prijzen leiden. Prijsafspraken, marktverdeling, productiequota of offertevervalsing, al deze vormen zijn nadelig voor de Europese industrie en voor de consument. Dergelijke onwettige gedragingen maken grondstoffen en onderdelen duurder en ondermijnen op de lange termijn het concurrentievermogen en de werkgelegenheid. Daarom zijn ze uitdrukkelijk verboden bij artikel 81 van het EG-Verdrag.

Het opsporen, verbieden en bestraffen van kartels is een van de hoogste prioriteiten van de Commissie op mededingingsgebied.

Bij de bestrijding van hard-core kartels gaat het er in de eerste plaats om de geheimhouding te doorbreken en een antwoord te vinden op de steeds geraffineerdere methoden die ondernemingen gebruiken om heimelijk gedrag te verdoezelen.

Naar aanleiding van de ervaringen in de Verenigde Staten op dit gebied, keurde de Commissie in 1996 voor het eerst een regeling goed voor het niet opleggen of verminderen van geldboeten voor ondernemingen die de Commissie helpen bij het opsporen en vervolgen van deze kartels.

Deze clementieregeling heeft er in belangrijke mate toe bijgedragen dat in 2001 10 kartelbeschikkingen werden goedgekeurd, waarbij 56 ondernemingen in totaal voor 1,836 miljard euro werden beboet. Dat is in vergelijking met alle andere jaren een recordbedrag, dat zelfs hoger is dan het totaalbedrag aan boeten dat in de gehele voorafgaande periode is opgelegd, dus tussen de oprichting van de EG en het jaar 2000.

Zoals in 1996 werd besloten, heeft de Commissie vorig jaar de ervaringen met de clementieregeling geëvalueerd. Na overleg met de mededingingsautoriteiten van de 15 EU-lidstaten en met het bedrijfsleven en juristen, werd geconcludeerd dat het beleid wat de transparantie en de rechtszekerheid betreft moest worden verbeterd, om het voor ondernemingen aantrekkelijker te maken zich te melden.

Hoofdpunten van de herziening

* De Commissie verleent volledige immuniteit tegen boeten:
+ aan het eerste lid van het kartel dat de Commissie voldoende inlichtingen verstrekt over een onbekend kartel om de Commissie in staat te stellen een verificatie ter plaatse te verrichten; of

+ aan het eerste lid van het kartel dat de Commissie bewijsstukken verstrekt op basis waarvan zij een inbreuk kan vaststellen, wanneer zij al over voldoende inlichtingen beschikt om een verificatie te verrichten, maar niet om een inbreuk vast te stellen. Deze vorm van immuniteit kan alleen worden verleend als nog geen ander lid van het kartel in aanmerking komt voor immuniteit zoals bedoeld in de voorgaande alinea.

Immuniteit tegen boeten is dus de beloning voor ondernemingen die de Commissie uit de eerste hand belangrijke informatie en bewijsstukken verstrekken in twee cruciale stadia van een kartelonderzoek: ofwel door het bekend maken van een kartel dat tot dan toe onbekend was, ofwel door onbekend cruciaal bewijsmateriaal te verstrekken dat tot een geslaagde vervolging van de kartelleden leidt.

Om volledige immuniteit te verkrijgen moet een onderneming volledig en onafgebroken haar medewerking verlenen, alle bewijsstukken verstrekken waarover zij beschikt, de inbreuk onmiddellijk beëindigen en mag zij andere ondernemingen niet tot deelname aan het kartel hebben gedwongen.

Het verschil met de clementieregeling van 1996 is dat volgens de oude regeling een onderneming materiaal "van doorslaggevend belang" moest verstrekken en dat ondernemingen die het initiatief hadden genomen tot, of een bepalende rol hadden gespeeld bij een kartel, waren uitgesloten van volledige immuniteit. In beide gevallen konden hier interpretatieverschillen ontstaan, waardoor onzekerheid bestond over wat moest worden verstaan onder materiaal "van doorslaggevend belang" en onder "initiatief nemen" of "een bepalende rol spelen".

In de vijf jaar tot eind 2001 heeft de Commissie in drie gevallen volledige immuniteit verleend: Rhône-Poulenc, voor de deelname aan twee van de drie vitaminekartels waarbij het betrokken was, een dochteronderneming van Interbrew in het kartel van Luxemburgse brouwerijen, en de Zuid-Afrikaanse onderneming Sappi voor de waardevolle inlichtingen en samenwerking bij het kartel op het gebied van zelfkopiërend papier (zie respectievelijk IP/01/1625 van 21 november 2001, IP /01/1740 van 5 december 2001 en IP/01/1892 van 20 december 2001).

* Een andere vernieuwing is dat een onderneming die aan de voorwaarden voor immuniteit voldoet, onmiddellijk een brief van de Commissie ontvangt waarin wordt bevestigd dat immuniteit wordt verleend aan de onderneming indien aan de in de regeling gestelde voorwaarden wordt voldaan.

* Evenals in de oude regeling, kan ook op grond van de nieuwe regeling vermindering van geldboeten worden verleend aan ondernemingen die niet in aanmerking komen voor immuniteit maar die wel bewijzen verstrekken die een "significante toegevoegde waarde" hebben vergeleken met het bewijsmateriaal waarover de Commissie reeds beschikt, mits deze ondernemingen hun betrokkenheid bij het kartel beëindigen.

Voor de eerste onderneming die aan deze voorwaarden voldoet, wordt de boete die anders zou zijn opgelegd met 30-50% verminderd, voor de tweede met 20-30% en voor alle volgende met ten hoogste 20%.

Binnen elk van deze categorieën hangt het uiteindelijke bedrag van de vermindering af van het tijdstip waarop het bewijsmateriaal wordt verstrekt en van de kwaliteit van dit materiaal. Ook de mate waarin het bedrijf gedurende de procedure met de Commissie heeft samengewerkt wordt meegewogen.

Ondernemingen die in aanmerking komen voor een vermindering van de geldboete krijgen ook een brief van de Commissie, waarin wordt aangegeven op welke verminderingscategorie zij in beginsel aanspraak kunnen maken. Deze brief wordt uiterlijk verzonden op de datum van kennisgeving van de mededeling van punten van bezwaar.

De nieuwe regeling biedt niet alleen de ondernemingen meer rechtszekerheid, maar verhoogt ook de algemene transparantie en voorspelbaarheid.

De heer Monti merkte verder op dat deze nieuwe regeling geenszins moet worden beschouwd als een versoepeling van de strijd tegen prijsafspraken en andere concurrentievervalsende praktijken. Het Commissielid is van mening dat met de nieuwe regeling juist meer kartels zullen worden ontdekt, waardoor, zeker in combinatie met het voornemen van de Commissie om afschrikkende boeten op te leggen, ondernemingen zich verre zullen houden van heimelijke gedragingen.

Inwerkingtreding en publicatie van de nieuwe regeling

De nieuwe regeling treedt morgen, 14 februari 2002, in werking en is van toepassing op ondernemingen die een clementieverzoek indienen in een kartelzaak, voor zover nog geen andere onderneming samenwerkt met de Commissie in een onderzoek naar hetzelfde kartel.

De "Mededeling betreffende immuniteit tegen geldboeten en vermindering van geldboeten in kartelzaken" wordt binnenkort in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen bekendgemaakt en is reeds op internet beschikbaar op het volgende adres:

http://europa.eu.int/comm/competition/antitrust/leniency

Indiening van verzoeken

Ondernemingen die voor immuniteit of voor een vermindering van geldboeten in aanmerking wensen te komen, kunnen de Commissie rechtstreeks of via een tussenpersoon, zoals een juridisch adviseur, benaderen.

Om een verzoek in te dienen moet eerst contact worden opgenomen via het daartoe bestemde speciale faxnummer:

Speciaal faxnummer: + 322 299 45 85

Dit faxnummer moet worden gebruikt om ervoor te zorgen dat het exacte tijdstip en de exacte datum waarop contact wordt opgenomen naar behoren worden geregistreerd en dat de informatie binnen de Commissie vertrouwelijk wordt behandeld.

Indien nodig kan het eerste contact in uitzonderlijke gevallen worden gelegd via de volgende daartoe bestemde telefoonnummers:

Telefoonnummers: + 322 298 41 90 & 298 41 91