European Commission
ip/02/247
Brussel, 13 februari 2002
Commissie keurt nieuwe clementieregeling goed voor ondernemingen die
informatie verstrekken over kartels
De Europese Commissie heeft opnieuw een belangrijke stap gezet om
prijsafspraken en andere hard-core kartels tegen te gaan. De Commissie
heeft unaniem een nieuwe clementieregeling goedgekeurd met meer
stimulansen voor ondernemingen om ernstige schendingen van de
antitrustregels te melden. Deze nieuwe regeling houdt in dat de
Commissie ondernemingen die als eerste bewijsmateriaal over een
onbekend of niet-bewezen kartel verstrekken, volledige immuniteit
tegen boeten verleent. Dit betekent een aanpassing van de regeling uit
1996. Mario Monti, als lid van de Commissie belast met het
concurrentiebeleid, verklaarde dat het opsporen en vervolgen van
kartels een van zijn prioriteiten is, en voegde daaraan toe dat de
clementieregeling van 1996 de afgelopen vijf jaar een belangrijke rol
heeft gespeeld bij het ontdekken en bestraffen van kartelvorming. De
heer Monti verwacht dat de nieuwe regeling nog meer stimulansen biedt
voor het aanklagen van deze economische stoorzenders, waarmee
ondernemingen onwettig winst maken ten koste van de consument.
Geheime kartels behoren tot de ernstigste schendingen van de mededingingsregels omdat zij altijd tot hogere prijzen leiden. Prijsafspraken, marktverdeling, productiequota of offertevervalsing, al deze vormen zijn nadelig voor de Europese industrie en voor de consument. Dergelijke onwettige gedragingen maken grondstoffen en onderdelen duurder en ondermijnen op de lange termijn het concurrentievermogen en de werkgelegenheid. Daarom zijn ze uitdrukkelijk verboden bij artikel 81 van het EG-Verdrag.
Het opsporen, verbieden en bestraffen van kartels is een van de hoogste prioriteiten van de Commissie op mededingingsgebied.
Bij de bestrijding van hard-core kartels gaat het er in de eerste
plaats om de geheimhouding te doorbreken en een antwoord te vinden op
de steeds geraffineerdere methoden die ondernemingen gebruiken om
heimelijk gedrag te verdoezelen.
Naar aanleiding van de ervaringen in de Verenigde Staten op dit
gebied, keurde de Commissie in 1996 voor het eerst een regeling goed
voor het niet opleggen of verminderen van geldboeten voor
ondernemingen die de Commissie helpen bij het opsporen en vervolgen
van deze kartels.
Deze clementieregeling heeft er in belangrijke mate toe bijgedragen
dat in 2001 10 kartelbeschikkingen werden goedgekeurd, waarbij 56
ondernemingen in totaal voor 1,836 miljard euro werden beboet. Dat is
in vergelijking met alle andere jaren een recordbedrag, dat zelfs
hoger is dan het totaalbedrag aan boeten dat in de gehele voorafgaande
periode is opgelegd, dus tussen de oprichting van de EG en het jaar
2000.
Zoals in 1996 werd besloten, heeft de Commissie vorig jaar de
ervaringen met de clementieregeling geëvalueerd. Na overleg met de
mededingingsautoriteiten van de 15 EU-lidstaten en met het
bedrijfsleven en juristen, werd geconcludeerd dat het beleid wat de
transparantie en de rechtszekerheid betreft moest worden verbeterd, om
het voor ondernemingen aantrekkelijker te maken zich te melden.
Hoofdpunten van de herziening
* De Commissie verleent volledige immuniteit tegen boeten:
+ aan het eerste lid van het kartel dat de Commissie voldoende
inlichtingen verstrekt over een onbekend kartel om de
Commissie in staat te stellen een verificatie ter plaatse te
verrichten; of
+ aan het eerste lid van het kartel dat de Commissie
bewijsstukken verstrekt op basis waarvan zij een inbreuk kan
vaststellen, wanneer zij al over voldoende inlichtingen
beschikt om een verificatie te verrichten, maar niet om een
inbreuk vast te stellen. Deze vorm van immuniteit kan alleen
worden verleend als nog geen ander lid van het kartel in
aanmerking komt voor immuniteit zoals bedoeld in de
voorgaande alinea.
Immuniteit tegen boeten is dus de beloning voor ondernemingen die de
Commissie uit de eerste hand belangrijke informatie en bewijsstukken
verstrekken in twee cruciale stadia van een kartelonderzoek: ofwel
door het bekend maken van een kartel dat tot dan toe onbekend was,
ofwel door onbekend cruciaal bewijsmateriaal te verstrekken dat tot
een geslaagde vervolging van de kartelleden leidt.
Om volledige immuniteit te verkrijgen moet een onderneming volledig en
onafgebroken haar medewerking verlenen, alle bewijsstukken verstrekken
waarover zij beschikt, de inbreuk onmiddellijk beëindigen en mag zij
andere ondernemingen niet tot deelname aan het kartel hebben
gedwongen.
Het verschil met de clementieregeling van 1996 is dat volgens de oude
regeling een onderneming materiaal "van doorslaggevend belang" moest
verstrekken en dat ondernemingen die het initiatief hadden genomen
tot, of een bepalende rol hadden gespeeld bij een kartel, waren
uitgesloten van volledige immuniteit. In beide gevallen konden hier
interpretatieverschillen ontstaan, waardoor onzekerheid bestond over
wat moest worden verstaan onder materiaal "van doorslaggevend belang"
en onder "initiatief nemen" of "een bepalende rol spelen".
In de vijf jaar tot eind 2001 heeft de Commissie in drie gevallen
volledige immuniteit verleend: Rhône-Poulenc, voor de deelname aan
twee van de drie vitaminekartels waarbij het betrokken was, een
dochteronderneming van Interbrew in het kartel van Luxemburgse
brouwerijen, en de Zuid-Afrikaanse onderneming Sappi voor de
waardevolle inlichtingen en samenwerking bij het kartel op het gebied
van zelfkopiërend papier (zie respectievelijk IP/01/1625 van 21
november 2001, IP /01/1740 van 5 december 2001 en IP/01/1892 van 20
december 2001).
* Een andere vernieuwing is dat een onderneming die aan de
voorwaarden voor immuniteit voldoet, onmiddellijk een brief van de
Commissie ontvangt waarin wordt bevestigd dat immuniteit wordt
verleend aan de onderneming indien aan de in de regeling gestelde
voorwaarden wordt voldaan.
* Evenals in de oude regeling, kan ook op grond van de nieuwe
regeling vermindering van geldboeten worden verleend aan
ondernemingen die niet in aanmerking komen voor immuniteit maar
die wel bewijzen verstrekken die een "significante toegevoegde
waarde" hebben vergeleken met het bewijsmateriaal waarover de
Commissie reeds beschikt, mits deze ondernemingen hun
betrokkenheid bij het kartel beëindigen.
Voor de eerste onderneming die aan deze voorwaarden voldoet, wordt de
boete die anders zou zijn opgelegd met 30-50% verminderd, voor de
tweede met 20-30% en voor alle volgende met ten hoogste 20%.
Binnen elk van deze categorieën hangt het uiteindelijke bedrag van de
vermindering af van het tijdstip waarop het bewijsmateriaal wordt
verstrekt en van de kwaliteit van dit materiaal. Ook de mate waarin
het bedrijf gedurende de procedure met de Commissie heeft samengewerkt
wordt meegewogen.
Ondernemingen die in aanmerking komen voor een vermindering van de
geldboete krijgen ook een brief van de Commissie, waarin wordt
aangegeven op welke verminderingscategorie zij in beginsel aanspraak
kunnen maken. Deze brief wordt uiterlijk verzonden op de datum van
kennisgeving van de mededeling van punten van bezwaar.
De nieuwe regeling biedt niet alleen de ondernemingen meer
rechtszekerheid, maar verhoogt ook de algemene transparantie en
voorspelbaarheid.
De heer Monti merkte verder op dat deze nieuwe regeling geenszins moet
worden beschouwd als een versoepeling van de strijd tegen
prijsafspraken en andere concurrentievervalsende praktijken. Het
Commissielid is van mening dat met de nieuwe regeling juist meer
kartels zullen worden ontdekt, waardoor, zeker in combinatie met het
voornemen van de Commissie om afschrikkende boeten op te leggen,
ondernemingen zich verre zullen houden van heimelijke gedragingen.
Inwerkingtreding en publicatie van de nieuwe regeling
De nieuwe regeling treedt morgen, 14 februari 2002, in werking en is van toepassing op ondernemingen die een clementieverzoek indienen in een kartelzaak, voor zover nog geen andere onderneming samenwerkt met de Commissie in een onderzoek naar hetzelfde kartel.
De "Mededeling betreffende immuniteit tegen geldboeten en vermindering
van geldboeten in kartelzaken" wordt binnenkort in het Publicatieblad
van de Europese Gemeenschappen bekendgemaakt en is reeds op internet
beschikbaar op het volgende adres:
http://europa.eu.int/comm/competition/antitrust/leniency
Indiening van verzoeken
Ondernemingen die voor immuniteit of voor een vermindering van
geldboeten in aanmerking wensen te komen, kunnen de Commissie
rechtstreeks of via een tussenpersoon, zoals een juridisch adviseur,
benaderen.
Om een verzoek in te dienen moet eerst contact worden opgenomen via
het daartoe bestemde speciale faxnummer:
Speciaal faxnummer: + 322 299 45 85
Dit faxnummer moet worden gebruikt om ervoor te zorgen dat het exacte
tijdstip en de exacte datum waarop contact wordt opgenomen naar
behoren worden geregistreerd en dat de informatie binnen de Commissie
vertrouwelijk wordt behandeld.
Indien nodig kan het eerste contact in uitzonderlijke gevallen worden
gelegd via de volgende daartoe bestemde telefoonnummers:
Telefoonnummers: + 322 298 41 90 & 298 41 91