Rijksuniversiteit Groningen
14 feb 2002
Nummer 24 12 februari 2002
14 maanden oude peuters weten het al:
Eerst denken, dan doen
Eerst denken, dan doen
Emulatie
Nadenken
Twee verschillende voorbeelden
Leren-door-imitatie
Noot voor de pers
Als peuters ouders nadoen, handelen ze niet louter impulsief, maar
denken ze reeds na over de vraag waarom ouders iets op een bepaalde
manier doen en niet op een andere. Nadoen is eerder een selectief
interpretatie proces, dan een proces dat automatisch voortvloeit
uit identificatie met het voorbeeld. Dit stelt de Groningse
psycholoog dr. Harold Bekkering in een artikel dat hij deze week
samen met twee Hongaarse onderzoekers in Nature publiceert.
Bekkering deed een experiment waarin aan 14 maanden oude peuters
wordt voorgedaan hoe je een (speciale babyvriendelijke) lamp aan
kunt zetten. De manier waarop het wordt voor gedaan, is echter
ongebruikelijk: de moeder die het voordoet, leunt voorover en tikt
de lamp aan met haar voorhoofd.
Emulatie
Uit eerder experimenten van de psycholoog Meltzoff bleek dat 67
procent van de peuters deze hoofdtik na een week nadoet. Aangezien
dit een nog niet eerder gedane handeling betreft, leidt Meltzoff
daaruit af dat mensen kunnen leren door imitatie. Uit onderzoek van
de onderzoeker Tomasello bleek dat mensapen geen manieren imiteren,
maar proberen om het doel te bereiken via een motorische actie die
ze al kennen. Dit wordt emulatie genoemd. Als ook kinderen via
emulatie zouden leren, zouden ze de lamp niet met de onhandige
hoofdtik, maar gewoon door aanraking met hun handen aanzetten.
Nadenken
Bekkering veronderstelt dat het experiment van Meltzoff situaties
bevat waardoor de kinderen gaan denken dat de hoofdtik rationeel
beter is. Ze zien dat degene die het voordoet de handen vrij heeft,
en die dus zou kunnen gebruiken, maar toch met het voorhoofd de
lamp aanzet. Dat zal dan wel om een of andere reden beter zijn,
denkt de peuter in Bekkering's redenering, en hij gebruikt ook de
hoofdtik en niet zijn handen.
Twee verschillende voorbeelden
Om dit te onderzoeken herhaalde Bekkering het experiment van
Meltzoff met één toevoeging: behalve voorbeelden met vrije handen
waren er ook kinderen die een situatie te zien kregen waarin het
voorbeeld een deken om zich heen heeft geslagen die ze met beide
handen vasthoudt. In het eerste geval (handen vrij) deed 69 procent
de hoofdtik na; in het tweede geval (handen bezet) deed slechts 21
procent het op deze moeilijke manier (zie figuur).
Leren-door-imitatie
Verder bleek dat alle kinderen bij beide voorbeelden (ook) hun
handen gebruiken. Emulatie - de gedachtegang: licht gaat aan na
contact en contact maken doe je met je handen - speelt bij de
peuters kennelijk een rol. Maar het feit dat de hoofdtik ook werd
nagedaan, laat zien dat de peuter bij het nadoen verder gaat dan
alleen emulatie. Bekkering concludeert dat kinderen van 14 maanden
oud reeds nadenken over wat rationeel is in een bepaalde situatie.
De bevindingen spreken vóór de opvatting dat leren-door-imitatie
eerder over het bereiken van dezelfde doelen loopt, dan louter over
het nadoen van de bewegingen.
Noot voor de pers
* Meer informatie: dr. H. Bekkering, tel (050) 363 64 61/64 72,
e-mail h.bekkering@ppsw.rug.nl (werk)
* Het Nature artikel verschijnt donderdag 14 februari 2002. Titel:
Rational imitation in preverbal infants. Auteurs: György Gergely,
Harold Bekkering en Ildikó Király
fig1.jpg (15294 bytes) Klik op de foto voor vergroting.