Universiteit van Amsterdam


Billy Strayhorn en Duke Ellington: wie schreef wat? Gepubliceerd op vrijdag 15 februari 2002
De carrière van Duke Ellington, vaak betiteld als de grootste jazzcomponist van de 20ste eeuw, is nauw verweven met het werk van Billy Strayhorn (1915-1967). In de dertig jaar dat Strayhorn verbonden was met het Ellington-orkest leverde hij honderden bijdragen aan het repertoire van het orkest, dat hij bovendien een nieuwe muzikale richting aanreikte en inspireerde tot enkele van haar beste opnamen. Toch worden volgens Van de Leur Strayhorns bijdragen aan het repertoire van Ellington nogal eens onderschat, ook al omdat het grote publiek haar helden doorgaans als solitaire figuren ziet. Bij het canoniseren van de held Ellington, het belangrijkste wapen van de geïnstitutionaliseerde jazzgemeenschap in de strijd om meer erkenning voor de jazz, waren de bijdragen van Strayhorn dan ook een onwelkome factor. De onzichtbare bijdragen van Strayhorn aan het Ellington-orkest staan volgens Van de Leur in schril contrast met Strayhorns grote belang als jazzcomponist. Ook voordat hij Ellington ontmoette, schreef hij een aantal van de meest verfijnde en invloedrijke werken in de gehele jazzgeschiedenis, waaronder So This Is Love, Lush Life en Something To Live For.
In zijn onderzoek richtte Van de Leur zich op Strayhorns tijd als medewerker van Ellington en op de periode waarin hij werkte als onafhankelijk componist. Hij concentreerde zich daarbij niet op de plaatopnamen, maar op honderden handgeschreven partituren van de Duke Ellington Collection van het Smithsonian Institution en uit het privébezit van de familie-Strayhorn. Deze niet eerder bestudeerde partituren werpen nieuw licht op het muzikale vocabulaire van de twee componisten en op hun samenwerking. Van de Leur ontdekte niet alleen tot dusver onbekend werk van Strayhorn, maar ook verborgen gebleven bijdragen aan de succesvolle langspeelplaten die het Ellington-orkest in de jaren vijftig opnam. In één appendix zijn meer dan 500 Strayhorn-partituren ondergebracht die door het Ellington-orkest (en anderen) op de plaat zijn gezet; een andere bijlage bevat twee reproducties van partituren in het handschrift van de twee componisten. Daarmee geeft Van de Leur een antwoord op de intrigerende vraag wie-schreef-wat?.
Walter van de Leur promoveert op dinsdag 12 maart 2002 in de Aula van de UvA (12.00 uur) op zijn proefschrift 'Something to Live For: The Music of Billy Strayhorn'. In samenwerking met het Dutch Jazz Orchestra heeft hij de belangrijkste niet uitgevoerde composities van Strayhorn (en Ellington) gereconstrueerd en op de plaat gezet (Challenge Records).
Bron: UvA-persvoorlichting
fstravers@bdu.uva.nl