Anti Racisme Informatie Centrum

Media en beeldvorming

Verkiezingskoorts
Verkiezingsprogramma's verkiezingen Tweede Kamer 15 Mei

Op 15 mei kunnen alle Nederlanders stemmen bij de landelijke verkiezingen voor de Tweede Kamer. Verkiezingskoorts bepaalt daarom momenteel het nieuws in de media. Politici proberen met opvallende de voorpagina's en het journaal te halen en kiezers te verleiden tot een stem op hun partij.

Maar wat gaan die partijen met de stemmen van die kiezers doen? Komt wat ze roepen overeen met de partijprogramma's? Om uitspraken over de multiculturele samenleving en discriminatie te kunnen toetsen, worden hier de punten uit de verkiezingsprogramma's opgesomd, die betrekking hebben op het werkterrein van het LBR. Het werkterrein van LBR is daarbij breed opgevat. Alle programmapunten die betrekking hebben op discriminatie en de positie van migranten in de Nederlandse samenleving zijn opgenomen.

In dit overzicht zijn de verkiezingsprogramma's opgenomen van alle politieke partijen die in de Tweede Kamer zitten of van partijen die niet in de Tweede Kamer zitten maar die in de peilingen wel hoge ogen gooien.
De punten zijn zo letterlijk mogelijk overgenomen uit de programma's. Ten behoeve van de leesbaarheid zijn de punten wel soms flink ingekort.
De teksten zijn overgenomen uit de definitieve programma's. Wanneer alleen nog het concept-programma beschikbaar is, wordt dat vermeld. Indien er opvallende verschillen zijn tussen de concept-verkiezingsprogramma's en de definitieve programma's wordt dat eveneens aangegeven. Het programma van Lijst Pim Fortuyn is nog niet gereed.

Verhit door verkiezingskoorts doen politici gemakkelijk stevige uitspraken, bijvoorbeeld voor of tegen de komst van vluchtelingen en migranten, of voor of tegen gelijke rechten en plichten van alle mensen die in Nederland leven. Dat kan nogal eens verschillen met de officiële programma's en zegt zeker ook iets over de aard van de politici en hun partijen. Kijk en vergelijk daarom onze bonte verzameling uitingen van verkiezingskoorts - of zitten er ook medicijnen bij? (verschijnt binnenkort)

Nog meer verkiezingskoorts? Kijk op: Nederland Kiest (http://www.omroep.nl/nos/specials/nederlandkiest) of kijk op De stemwijzer (http://www.stemwijzer.nl/index.html)

Multiculturele samenleving

In de meeste programma's wordt gesteld dat Nederland een multiculturele samenleving is of worden begrippen gebruikt van gelijke strekking zoals kleurrijk, veelkleurig en divers. Enkele partijen gaan niet expliciet of nauwelijks in op de multiculturele samenleving (VVD, SP en Leefbaar Nederland). De PvdA, CDA, D66, Groen Links gaan wel expliciet in op de multiculturele samenleving waarbij zowel op de meerwaarde als op de problemen van de multiculturele samenleving wordt gewezen. SGP en ChristenUnie pleiten voor het behoud van het christelijke karakter van de Nederlandse samenleving. Met name de SGP problematiseert de komst van niet-christelijke religies en vindt dat de overheid de voorkeur moet geven aan de christelijke religie boven andere religies.
Opvallend is dat het CDA het begrip multiculturele samenleving wel gebruikt in het concpet-verkiezingsprogramma maar niet in het definitieve programma.

PvdA: Nederland is de laatste dertig jaar een kleurrijke samenleving geworden. Dat is een verrijking van de samenleving maar zorgt ook voor problemen: gebrekkige kennis van de Nederlandse taal bij migrantengroepen, segregatie in het onderwijs, botsende waarden en zorg over verlies aan identiteit en de grenzen van tolerantie. De botsende waarden vergen een brede maatschappelijke discussie. De Nederlandse wet is de wet. De overheid ziet toe dat iedereen zich daaraan houdt en de grondwettelijke vrijheden van een ieder garandeert.

VVD: Nederland is veelkleurig en divers. (Concept)

CDA: CDA is zich bewust van meerwaarde en de problemen van de multiculturele samenleving. (concept) CDA is zich bewust van zowel de problemen als de meerwaarde die de komst van nieuwkomers naar Nederland met zich meebrengen (definitief)
De kansen die deze biedt moeten beter worden benut. Levensovertuigingen en religies kunnen Nederland verrijken, mits binnen de regels van de rechtsstaat en zolang zij de maatschappelijke integratie niet in de weg staan. In het debat over samenleving en integratie moeten de spanningen rond deze problematiek niet onbenoemd worden gelaten.

D66: Nederland is een multiculturele samenleving die bloeit maar wel nog veel te doen is. Tolerantie en diversiteit, maar altijd binnen de ononhandelbare grenzen de zijn gesteld in de Nederlandse wetgeving.

Groen Links: Nederland heeft zich ontwikkeld tot een multiculturele samenleving. Het zou in de politiek ook meer moeten gaan over multiculturaliteit. Het multiculturele samenleven vraagt creativiteit, geduld en extra inspanningen van migranten en autochtone Nederlanders. De weg van verdergaande multiculturalisering zal met conflicten gepaard gaan. Er wordt nog te veel langs elkaar heen geleefd. Het culturele debat over integratie mag niet afleiden van de sociaal-economische werkelijkheid: de achterstandspositie van allochtonen bij werk, onderwijs en huisvesting.

SP: Niets over de multiculturele samenleving als begrip. Wel wordt er gezegd dat groot deel van de Nederlandse bevolking van allochtone afkomst is. De verzamelnaam allochtoon is te divers om deze groep aan te duiden. Veel migranten ondervinden nog blokkades en hindernissen die hun participatie in de samenleving in de weg staan.

ChristenUnie: Nederland is feitelijk een multiculturele samenleving geworden, maar deze multiculturaliteit is daarom nog geen norm geworden. Nederland heeft een christelijk stempel. Kennis van christendom en bijbel moet een plaats hebben in het onderwijs en inburgeringstrajecten. Niet-Nederlandse minderheden dienen zich volwaardig te ontplooien. Maar de in Nederland genoten vrijheidsrechten mogen niet in mindering komen op de integratie in Nederlands samenleving. (concept)

SGP: Niet de ogen sluiten voor problemen die door de toenemende veelkleurigheid van Nederlandse samenleving kunnen ontstaan. Voor wat betreft toekomst van de multi-etnische samenleving ligt de grootste zorg in de toenemende multireligiositeit. SGP heeft verdriet dat met steeds vastere grond in de samenleving krijgen. Voor behoud van christelijke elementen en tegen komst elementen die strijdig zijn met christelijke cultuur (tegen polygamie, vrouwenbesnijdenis en eerwraak). Overheid niet neutraal maar christelijk. Geen overheidssubsidies voor de verbreiding van niet-christelijke godsdiensten.

Leefbaar Nederland: Wereld na 11 september 2001 veranderd. Strijd met rechts-radicale stromingen in de islam noopt tot zelfreflectie op de westerse waarden. Voorts moet het debat worden aangegaan. Scheiding van Kerk en Staat dient gerespecteerd te worden. De volksvertegenwoordiging bepaalt de wetten niet een religie. Met fundamentele godsdiensten wordt het debat niet geschuwd maar nadrukkelijk aangegaan. Godsdiensten mogen niet oproepen tot openbaar geweld, veroordeling en belediging.

Integratie/inburgering

Haast in alle programma's wordt gewezen op de problemen bij de inburgering van nieuwkomers. Er worden diverse remedies voorgesteld. SGP en ChristenUnie zien onder inburgering vooral het bijbrengen van christelijke waarden.
Inzake het kiesrecht voor buitenlanders heerst er verdeeldheid. PvdA, Groen Links en SP zijn voorstander voor de uitbreiding van het kiesrecht voor buitenlanders, andere partijen zijn tegenstander of laten zich daarover niet uit.

PvdA: Te veel nieuwkomers en oudkomers voltooien hun inburgeringscursus niet. Om daar iets aan te doen is meer variëteit in het aanbod nodig. Het afronden van de inburgeringscursus is een voorwaarde voor het gebruik van de sociale zekerheid. Gemeenten houden strakker toezicht en passen sancties toe. Voorts wordt voorgesteld dat de publieke omroepen interactieve taalcursussen aanbieden. Het kiesrecht voor niet-Nederlanders wordt uitgebreid zodat zij ook kunnen stemmen bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten en de Tweede Kamer.
Verkrijgen van het Nederlanderschap vergemakkelijken: de eis om afstand te doen van de oorspronkelijke nationaliteit dient te worden afgeschaft.

VVD: De samenleving (overheid, burgers) heeft de verantwoordelijkheid om mensen die moeilijkheden ondervinden kansen te bieden voor hun integratie. Integratie dient uit te gaan van het unieke van iedere persoon. De persoonlijke omstandigheden en niet de groep waartoe men behoort dienen hierbij het uitgangspunt te zijn. Minderhedenbeleid wordt geïntegreerd in het reguliere achterstandenbeleid, waarbij niet het groepskenmerk maar de feitelijk geconstateerde achterstand de maatstaf is voor overheidsoptreden. Op die manier wordt een einde gemaakt aan de stereotiepen die door het groepsdenken worden bevestigd. Nieuwkomers zo snel mogelijk een verplichte inburgeringscursus aanbieden. Wie verzuimd wordt door sancties getroffen. Oudkomers kunnen vrijwillig een cursus volgen. De inburgering verloopt nu niet naar wens: knelpunten zo snel mogelijk wegnemen. (concept)

CDA: Integratie van migranten verloopt niet altijd even goed: opleidingsniveau laag en veel voortijdige schoolverlaters, taalachterstanden. Opheffen van achterstanden is taak van de overheid. Nieuwkomers krijgen de ruimte om op eigen wijze, maar wel binnen de Nederlandse rechtsstaat, in te burgeren.
Bij inburgering word ingezet op de actieve kennis van Nederlandse taal. Zo komt er een deltaplan Nederlandse taal voor migranten van de eerste en tweede generatie. Inburgering van nieuwkomers is niet meer een inspanningsverplichting maar een resultaatsverplichting. Een definitieve verblijfsvergunning wordt pas gegeven als het inburgeringstraject met succes is afgesloten. Bij gezinsvorming kan het proces al in het land van afkomst beginnen. Het inburgeringstraject aanpassen aan de oriëntatie van de cursisten. De rol van particuliere organisaties in het inburgeringsproces moet worden versterkt, mist binnen het kader van de grondwet en mits de organisaties op integratie in Nederland zijn gericht. Het kiesrecht voor Tweede Kamer en Provinciale Staten blijft voorbehouden aan Nederlandse staatsburgers. D66: Uitgangspunt van het inburgeringsbeleid is: zelfstandig kunnen deelnemen aan de maatschappij, werk en het leren van de taal. Nieuwe migranten zijn op dit moment verplicht een inburgeringscursus te volgen. Veel cursisten haken nu af. Om uitval te voorkomen moeten de wettelijke sanctie-instrumenten (zoals korting op uitkering) effectief worden ingezet. Om maatwerk in het cursusaanbod te stimuleren moet een einde worden gemaakt aan de gedwongen winkelnering bij de ROC's. Combinaties van werk en inburgering uitbreiden: werkgevers zijn dan aansprakelijk voor de inburgeringscursussen.

Groen Links: Voor alle nieuwkomers geldt een inburgeringsplicht van een jaar. Inburgering wordt maatwerk. Ook arbeidsmigranten krijgen een inburgeringstraject aangeboden. Gecombineerde trajecten van werk en inburgering worden toegestaan: werkgevers die nieuwkomers werven nemen de inburgeringsverantwoordelijkheid over. Resultaatsverplichting voor ROC's en gemeenten over te bereiken taalvaardigheidsniveaus. Uitval van cursisten bij inburgering wordt bestreden. Meer middelen voor gemeenten om nieuwkomers zonder volledige status een inburgeringstraject aan te bieden. Aanbod voor inburgeringcursussen zoveel mogelijk in de buurt van de cursisten.
Algemeen kiesrecht voor migranten die langer dan drie jaar in Nederland zijn. Overheid ondersteunt zelforganisaties gericht op de maatschappelijke integratie van migranten. Dubbele nationaliteit toegestaan.
De volgende punten staan alleen in het definitieve programma: Integratie is een tweezijdig proces. Het vraagt inspanning van zowel allochtonen als autochtonen, waarbij sprake is van ruimte voor culturele verschillen, binnen de Nederlandse wet. Meer middelen voor inburgering oudkomers. In de inburgeringscursus meer aandacht voor non-discriminatie.

SP: Veel migranten ondervinden problemen bij hun integratie. In een parlementair onderzoek moeten alle aspecten van het minderhedenvraagstuk en het gevoerde beleid moeten worden onderzocht, om te komen tot een effectiever integratiebeleid. Voorts moet er een deltaplan voor integratie komen. In dit plan staan maatregelen en plannen om segregatie in huisvesting en onderwijs tegen te gaan, de beheersing van de Nederlandse taal te bevorderen en de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Stemrecht niet-Nederlanders uitbreiden. Stemrecht voor gemeentelijke en provinciale verkiezingen dient gegeven te worden aan iedereen die tenminste drie jaar rechtmatig in Nederland verblijft.
Nieuwkomers hebben recht op begeleiding bij het leren van de taal en inburgering. Er moeten wel voorwaarden worden gesteld, zoals het bereiken van een bepaald taalniveau en het doorlopen van werkstages. Inburgering niet vrijblijvend.
In de buurt komen taalscholen waar allochtonen gratis Nederlands kunnen leren. Bovendien worden Nederlandse taallessen op de TV uitgezonden.

ChristenUnie: Kennis van de Nederlands taal en geschiedenis speelt bij de integratie een belangrijke rol. In het inburgeringstraject moet er aandacht worden besteed aan de invloed van de Bijbel en christendom op Nederlandse cultuur.
Passief en actief kiesrecht voorbehouden aan hen die de Nederlandse nationaliteit bezitten. (concept)
SGP: Het aanbod van inburgeringscurssussen moet meer gedifferentieerd worden en aan het niet volgen van de cursus moeten sancties worden verbonden. Oudkomers moeten ook verplicht worden tot het volgen van een inburgeringscursus. Inburgeringscursus dient zich te beperken tot de het leren van de Nederlandse taal en basale maatschappelijke kennis (waaronder kennis over het protestantisme in Nederland). Zo'n cursus moet er niet op neerkomen dat elke nieuwkomer een flauw soort tolerantie ingepeperd krijgt en geleerd wordt dat de multiculturele, verdraagzame samenleving boven alles gaat.

Leefbaar Nederland: Bevordering van het emancipatiebeleid. Met name achterstandsgroepen zoals allochtone (w.o. islamitische) meisjes en vrouwen in achterstandswijken krijgen speciale aandacht. (concept) Emancipatie van kansarmen in achterstandsgroepen moet worden bevorderd. Met name inwoners in achterstandswijken (w.o. allochtone vrouwen) verdienen hierbij speciale aandacht. (definitief)

Discriminatie

In de meeste programma's wordt geen of weinig aandacht besteed aan discriminatie en de bestrijding daarvan. Een opvallende uitzondering is Leefbaar Nederland. Dit belette Leefbaar Nederland echter niet Pim Fortuyn als lijsttrekker te kiezen, hoewel de ideeën van Pim Fortuyn over moslims en het vluchtelingenbeleid bekend waren. Dat kon niet goed gaan en Fortuyn moest het veld ruimen als lijsttrekker van Leefbaar Nederland.

PvdA: Vasthouden aan het principe van gelijke rechten en plichten. Bij toelating van landen tot de EU moet duidelijk worden gemaakt dat discriminatie van bevolkingsgroepen uit den boze is.

VVD: Overheid heeft als taak bestaande vooroordelen weg te nemen en discriminatie met kracht te bestrijden. (concept).

CDA: Leeftijdsdiscriminatie bij de arbeid verboden.

D66: Op de arbeidsmarkt (leeftijds)discriminatie verboden: bij werving en selectie, aanbieding van scholing, arbeidsvoorwaarden en ontslag. De overheid moet bij haar keuze van leveranciers rekening met het beleid dat bedrijven daarop voeren.

Groen Links: Er moet wetgeving komen die discriminatie op basis van chronische ziekte of handicap verbiedt Nederland erkent zijn slavernijverleden en blijft in dialoog met nazaten van de slaven. Besluiten van de antiracismeconferentie van Durban in een actieprogramma omzetten. (alleen in definitieve programma).

SP: Niets.

ChristenUnie: Racisme en discriminatie op grond van huidskleur verdienen krachtige bestrijding. Bij geweldpleging of herhaalde ordeverstoringen door of onder verantwoordelijkheid van extremistische organisaties komen maatregelen in aanmerking, zoals beperking van de demonstratievrijheid, stopzetten overheidssubsidies of het niet ter beschikking stellen van zendtijd voor RTV. Leeftijdsdiscriminatie tegengaan. (concept)

SGP: Seksuele intimidatie, discriminatie en racistisch taalgebruik komen bij de politie te veel voor en dienen derhalve tegengegaan te worden.

Leefbaar Nederland: Vrijheid van meningsuiting wordt in ruime zin volledige gerespecteerd zolang niet opgeroepen of aangezet wordt tot geweld. Alle vormen van racisme en discriminatie op grond van ras, levensbeschouwelijke overtuiging, nationaliteit, afkomst of sekse, worden met kracht bestreden. Straffen voor het begaan van racisme, discriminatie en geweld worden verhoogd. Bij ernstige vormen wordt, na een veroordeling door de rechter, het passief kiesrecht tijdelijk ontnemen.

Vreemdelingenbeleid / illegalen

In de meeste partijprogramma's wordt uitvoerig stilgestaan bij het vluchtelingenbeleid. Op overige onderdelen van het vreemdelingenbeleid wordt door de meeste partijen niet of nauwelijks ingegaan. Uitzonderingen zijn Groen Links en SP.

PvdA: Harde aanpak van mensensmokkel.

VVD: De verwijdering van vreemdelingen is niet effectief. Dat moet veranderen. Regels op dat gebied moeten doeltreffend worden uitgevoerd. De wet moet zo worden veranderd dat criminele illegale vreemdelingen vastgehouden kunnen worden tot uitzetting. (concept)

CDA: Vrouwenhandel moet worden aangepakt.

D66: Optreden tegen mensenhandel in Europees verband.

Groen Links: De behandeling van een aanvraag voor een 'Machtiging voor voorlopig verblijf' mag niet langer dan drie maanden in beslag nemen. Versoepeling inkomenseis bij gezinshereniging. Het criterium 'feitelijke gezinsband ' wordt bij gezinshereniging afgeschaft. Partners kunnen na één jaar verblijfsrecht in aanmerking komen voor een zelfstandige verblijfsvergunning, nog eerder na mishandeling. Generaal pardon voor in Nederland verblijvende illegalen die vijf jaar in hun inkomen hebben voorzien en geen strafblad hebben. In Europees verband komen er afspraken over versnelde legalisatie van illegale migranten. Illegalen hebben recht op basisvoorzieningen. Het opsluiten van illegalen en uitgeprocedeerde asielzoekers die geen strafbare feiten hebben gepleegd, wordt stopgezet. Dubbele nationaliteit toegestaan. Vreemdelingenbewaring wordt aan strengere eisen gebonden. Eén punt stond niet in het concept-programma en is daaraan toegevoegd: afschaffen van de Koppelingswet.

SP: Gezinshereniging- en gezinsvorming zijn zelfstandige gronden voor het aanvragen van een verblijfsvergunning. Verblijfsvergunning is maar één jaar gekoppeld aan het feit dat men voor een huwelijk gekomen is. Voordat tot een definitieve verblijfsvergunning wordt overgegaan worden wel eisen gesteld aan het leren van de taal, inburgering en arbeidsparticipatie.
Mensensmokkel en vrouwenhandel dienen bestreden te worden Witte illegalen dienen een verblijfsvergunning te krijgen. Illegalen en uitgeprocedeerde asielzoekers moeten Nederland verlaten, indien nodig met een premie. Gemeenten moeten niet belemmerd worden in de opvang van uitgeprocedeerde vluchtelingen. Ondernemers die illegalen in dienst hebben krijgen een boete.
Mensen zonder wettige verblijfstitel mogen niet worden uigesloten van medisch noodzakelijke hulp. De zorgverlener bepaalt of de hulp noodzakelijk is.

ChristenUnie: Bestrijden vrouwenhandel.

SGP: Niets

Leefbaar Nederland: Niets

Vluchtelingenbeleid

In alle programma's komt het vluchtelingenbeleid aan de orde. Er worden echter weinig nieuwe voorstellen gedaan. Meeste partijen pleiten voor een snellere en efficiëntere uitvoering van de huidige regels. Ook pleiten veel partijen ervoor dat meer vluchtelingen in de eigen regio worden opgevangen, hoewel de meeste vluchtelingen al in eigen regio worden opgevangen. De meeste partijen zijn voor een restrictief beleid of houden zich op de vlakte. Alleen Groen Links en SP bepleiten een ruimhartig beleid en doen ook voorstellen in die richting.

PvdA: Handhaving van asielregeling zoals die is vastgesteld in de nieuwe Vreemdelingenwet.

VVD: De Vreemdelingenwet moet zo strikt mogelijk worden nageleefd. Asielprocedure dient zo snel en efficiënt mogelijk te geschieden. Voorzieningen voor asielzoekers moeten een sober karakter hebben. Meer samenwerking op Europees vlak. Meer druk op landen die weigeren hun eigen onderdanen op te vangen. (concept)

CDA: Uitgangspunt asielbeleid is het naleven van de internationale verdragen. Misbruik asielprocedure bestrijden. Ongedocumenteerden worden niet toegelaten tot de asielprocedure tenzij zij een controleerbare reden daarvoor kunnen aangeven en identificeerbaar zijn. Een ander uitgangspunt is dat de opvang van vluchtelingen in de eigen regio dient te gescheiden. Op de langer termijn moet de UNCHR de internationale instantie worden die de eerste opvang van vluchtelingen en beoordeling van asielverzoeken coördineert en uitvoert. UNCHR moet hiervoor de middelen, onder meer uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking.

D66: Eén Europees asielbeleid waarbij de Europese autoriteiten de asielaanvragen zoveel mogelijk in de regio behandelen. Snelle en zorgvuldige asielprocedures. Tijdelijke overheidsopvang voor afgewezen asielzoekers die buiten hun schuld niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst. Voorkeur voor opvang in eigen regio. Daartoe moet de bijdrage van Nederland en de EU aan de UNCHR verhoogd worden. Mogelijkheid tot werken voor asielzoekers van wie de aanvraag in behandeling is.

Groen Links: Asielprocedure dient zorgvuldig en transparant te geschieden. De versnelde procedure in aanmeldcentra afschaffen. Uiterste beslistermijn wordt teruggebracht naar een jaar: de totale procedure duurt niet langer dan ander half jaar. Als er dan geen definitief uitsluitsel is, krijgt de asielzoeker een status. Er komen twee statussen. Een tijdelijke voor asielzoekers uit oorlogsgebieden. Permanente status voor erkende vluchtelingen, getraumatiseerde vluchtelingen en vluchtelingen die niet teruggezonden kunnen worden zonder internationale verdragen te schenden. Alle asielzoekers hebben recht op opvang, ook afgewezen asielzoekers die meewerken aan hun terugkeer. Alle asielzoekers (ook afgewezen) die drie jaar in de opvang verblijven krijgen een permanente status. Extra aandacht voor AMA's.
Ruimhartige ondersteuning van de UNCHR bij de opvang van en terugkeer van vluchtelingen. Op Europees niveau moeten ruimhartige Europese minimumnormen voor de asielprocedure worden opgesteld. Twee punten stonden niet in het concept-programma: Slachtoffer zijn van seksuele onderdrukking of onderdrukking op basis van geslacht of seksuele voorkeur is een grond voor asiel. En het draagvlak voor opvang van vluchtelingen bij de lokale bevolking verbreden.

SP: Nederland moet ruimhartig open blijven staan voor vluchtelingen. De kwaliteit van de asielprocedure moet worden verbeterd (zorgvuldiger en sneller). SP is tegen het feit dat er maar één status is in de nieuwe Vreemdelingenwet. Meer middelen moeten worden vrijgemaakt voor de opvang van vluchtelingen in de eigen regio. De VN moeten de mogelijkheid krijgen om te bepalen of iemand in aanmerking komt een vluchtelingenstatus in een ander land. Deze vluchtelingen zouden dan verspreid kunnen worden over de aangesloten landen. Opvangcentra in Nederland moeten kleiner en de omvang van deze centra moet worden afgestemd op de gemeente.

Christen Unie: Opvang vluchtelingen en de toetsing van asielaanvragen dienen in de regio te geschieden waar de vluchtelingen vandaan komen, bij voorkeur in opvangcentra onder beheer van de VN. Door de VN vindt toewijzing plaats naar ander landen. Meer geld voor de opvang en hervestiging van vluchtelingen in eigen regio. Vluchtelingen voor wie de opvang in eigen regio niet mogelijk is, moeten worden toegelaten tot Nederland. De asielprocedure dient zorgvuldig te geschieden en asielzoekers moeten snel weten waar zij aan toe zijn. Een effectief terugkeerbeleid is van groot belang: hulp bij hervestiging eigen land, druk op landen die weigeren uitgeprocedeerde asielzoekers op te nemen. Opvang van asielzoekers blijft gegarandeerd. Bijzondere zorgplicht geldt voor gezinnen met kinderen, ook als het uitgeprocedeerde asielzoekers betreft. (Concept)

SGP: Voor terughoudend asielbeleid. Geen plaats voor economische vluchtelingen, criminelen en oorlogsmisdadigers. Opvang en toetsing van vluchtelingen in eigen regio heeft voorkeur. Meer financiële middelen voor de UNCHR die daar zorg voor moeten dragen. Gezamenlijke Europese aanpak van de opvang van vluchtelingen. Bij de locatie van opvangcentra moet gekeken worden naar de omvang van de gemeente. Mogelijkheden voor asielzoekers om te werken moeten worden uitgebreid. Zij kunnen geen rechten in de sociale zekerheid opbouwen. Behandeling van asielaanvragen moet met grote voortvarendheid plaatsvinden: geen valse verwachtingen wekken. Achterstanden moeten snel worden weggewerkt. Afgewezen asielzoekers moeten voldoende tijd krijgen om hun terugkeer voor te bereiden. Zij kunnen daarbij rekenen op opvang. Effectief terugkeerbeleid is noodzakelijk. Asielzoekers worden onder toezicht teruggebracht naar hun vaderland. Uitgeprocedeerde asielzoekers die in illegaliteit duiken worden uitgezet.

Leefbaar Nederland: Binnen een Europees beleid moet Nederland een verhoudingsgewijze bijdrage leveren aan de opvang van politieke vluchtelingen. Het geld dat hiermee bespaard wordt, wordt geïnvesteerd in de opvang van vluchtelingen in de eigen regio. Procedures worden ingekort tot maximaal zes maanden. Niet uitgewezen asielzoekers worden betrokken in het arbeidsproces. De integratie van vluchtelingen (w.o. leren vanNederlands) is een voorwaarde voor verder verblijf. Uit het concept-programma is geschrapt: Een quotum van maximaal 10.000 asielzoekers.

(Arbeids)migratie

Meeste partijen zijn terughoudend of ronduit tegen voor wat betreft het toelaten van arbeidsmigranten. Alleen Groen Links doet een duidelijk voorstel voor het verruimen van de mogelijkheden om arbeidsmigranten toe te laten.

PvdA: Met betrekking tot toelating van arbeidsmigranten wordt opgemerkt dat er voor- en nadelen aan vastzitten. Er wordt voorgesteld een commissie in te stellen die de regering jaarlijks adviseert over een verantwoorde extra toelating van (arbeids)migranten.

VVD: Afspraken tussen Antillen en Nederland die zijn gemaakt naar aanleiding van de toestroom van kansarme Antilliaanse en Arubaanse jongeren moeten worden nageleefd. Anders wordt een visumplicht ingesteld. (concept)

CDA: Nederland is geen economisch immigratieland: dus geen actief arbeidsmigratiebeleid. Arbeidszoekenden van buiten de EU slechts toelaten met een arbeidsvergunning. Wel moet binnen de EU een Europees migratiebeleid worden ontwikkeld.

D66: Europese harmonisatie van voorwaarden voor arbeidsmigratie. Bedrijven mogen eerst dan buiten de EU personeel werven als de mogelijkheden binnen de EU zijn uitgeput. Voorwaarde is dat zij de inburgering, huisvesting en eventuele terugkeer van arbeidsmigranten en hun gezinsleden voor hun rekening nemen. Antillianen en Arubanen mogen pas naar Nederland komen als ze met succes een scholingsprogramma hebben doorlopen.

Groen Links: De mogelijkheden voor arbeidsmigratie worden selectief verruimd, Hiervoor komen criteria. Mensen met een 'afhankelijk verblijfsrecht' krijgen toegang tot de arbeidsmarkt. Migranten die van buiten de EU komen maar langdurig in de EU wonen krijgen net zoveel rechten als EU-onderdanen. Remigranten behouden hun rechten in Nederland. Er komt versnelde toegang tot de arbeidsmarkt van burgers uit kandidaat-lidstaten van de EU. Op Europees niveau wordt de mogelijkheid onderzocht van een gequoteerde verdeling van arbeidsmigranten.

SP: Geen arbeidsmigranten toelaten. Krapte op de arbeidsmarkt binnen Nederland zelf oplossen. Gezinshereniging- en gezinsvorming zijn zelfstandige gronden voor het aanvragen van een verblijfsvergunning. Verblijfsvergunning is maar één jaar gekoppeld aan het feit dat men voor een huwelijk gekomen is. Voordat tot een definitieve verblijfsvergunning wordt overgegaan worden wel eisen gesteld aan het leren van de taal, inburgering en arbeidsparticipatie.

ChristenUnie: Geen arbeidsmigratie van buiten de EU. (concept)

SGP: Geen arbeidsmigranten toelaten. De regering moet haar volle inzet erop richten om werkloze allochtonen op de arbeidsmarkt op te helpen. Bezorgd over de migratie van criminele Antilliaanse jongeren. Migratiebeperkende maatregelen voor deze groep zijn nodig.

Onderwijs

Op het gebied van onderwijs worden door de partijen diverse zaken aangekaart. Ik wil hier drie onderwerpen aanstippen die door meerdere partijen worden behandeld: de problematiek van zwarte en witte scholen, het Onderwijs in Allochtone Levende Talen. (OALT) en de Brede School
Alleen SP en Groen Links doen concrete voorstellen om segregatie in het onderwijs tegen te gaan. Door beide partijen wordt niet ingegaan op de juridische haalbaarheid van hun plannen. Hun plannen gaan wel uit van overleg en niet van dwang.
Aantal partijen (VVD, ChristenUnie en SGP) willen af van het OALT. De Brede School is een school die in samenwerking met ouders en andere instellingen in de buurt zijn aanbod verbreed door voor- en naschoolse opvang, gecombineerd met culturele en sportieve activiteiten. Aantal partijen (PvdA, D66, Groen Links en SGP) zien in de Brede School een manier om de leerprestaties van allochtone leerlingen te verbeteren.

PvdA: In het programma wordt geconstateerd dat er zwarte en witte scholen zijn. Dat komt doordat veel ouders de kwaliteit van zwarte scholen laag inschatten sturen en hun kinderen naar witte scholen sturen. (Er worden geen maatregelen voorgesteld om iets aan de segregatie te doen E.N.)
PvdA pleit voor meer voor- en voorschoolse educatie, met name voor kinderen die thuis geen of beperkt Nederlands spreken. Voorts wordt gepleit voor doortastender optreden tegen pesten op school. Brede-Buurtscholen moeten worden gestimuleerd.

VVD: Het Nederlands van kinderen met een taalachterstand wordt bijgespijkerd. Afzonderlijke budgetten voor OALT worden afgeschaft en toegevoegd aan het totale budget. (concept)

CDA: Voorkomen dat bij de kinderen van migranten achterstanden al op jonge leeftijd ontstaan. Instrumenten ter preventie zijn: voorschoolse opvang, begeleiding van ouders, meer betrokkenheid van ouders bij school en naleving van de leerplicht. (concept)

D66: Schoolkeuzevrijheid verstevigen. Weigering van leerlingen is alleen acceptabel als er geen plaats meer is of als ouders de grondslag van een bijzondere school niet accepteren. Ouder moeten het recht krijgen om toelating op een school in een andere wijk af te dwingen.

Brede school invoeren als de buurt en ouders dat willen. Éen punt stond niet in het concept-programma: OALT afschaffen en plaats daarvan meer aandacht voor het leren van Nederlands.

Groen Links: Brede School stimuleren.
Alle gemeenten met scholen waarvan de leerlingensamenstelling afwijkt van die van de wijksamenstelling, maken plan om segregatie tegen te gaan. Gemeenten met gesegregeerde wijken maken een plan hoe witte en zwarte scholen samen kunnen werken en de leerlingen elkaar vaker kunnen ontmoeten. Voor bijzondere scholen gaan bij afwijzen van de leerlingen dezelfde regels gelden als openbare scholen. Op lerarenopleidingen meer aandacht voor interculturaliteit. Leerlingen gaan pas groep drie naar groep vier als zij de Nederlands taal voldoende machtig zijn. In steden met veel niet-Nederlands ouders komen schakelklassen voor zes- en zevenjarigen waar achterstanden kunnen worden weggewerkt. Ook in het voortgezet onderwijs komen meer schakelklassen. Ondersteuning van allochtone leerlingen door geslaagde allochtonen stimuleren. Alle grote steden krijgen internaten voor jongeren met een grote achterstand. Naschoolse opvang voor tieners.

SP: Pleit voor het tegengaan van segregatie in het onderwijs. Gemeenten, openbare en bijzondere scholen en ouders moeten samenwerken (afspraken maken) om de scheiding tussen witte en zwarte scholen tegen te gaan. Bijzondere scholen mogen allochtone leerlingen niet weigeren. Eventueel, in goed overleg, kunnen zwarte scholen worden gesloten en de leerlingen over anders scholen spreiden.

ChristenUnie: OALT is de verantwoordelijkheid voor de eigen gemeenschappen niet voor de overheid. (concept)

SGP: Schooluitval en vroegtijdig schoolverlaten onder allochtone leerlingen vraagt om een strakke aanpak van de leerlingen, maar ook om contact met de ouders, om tot een zo goed mogelijke begeleiding te komen.
OALT mag geen plaats hebben in het onderwijs, maar is een verantwoordelijkheid van allochtone organisaties. Voor vrijheid van onderwijs. Scholen mogen niet gedwongen worden om bepaalde leerlingen en leerkrachten op te nemen. Brede schoolconcept krijgt ondersteuning als het bijdraagt aan de integratie van allochtonen en het bestrijden van onderwijsachterstanden. Brede scholen die hierin slagen krijgen extra steun.
Onderwijsgevenden op zogenaamde 'zwarte' scholen krijgen extra ondersteuning. Voorts extra financiering per leerling, kleinere klassen en meer handen in de klas op 'zwarte scholen'. Bij het onderwijsachterstandenbeleid dienen de wegingsfactoren van de leerlingen gehandhaafd te blijven.

Leefbaar Nederland: Niets.

Arbeidsmarkt

Aan de arbeidsmarktpositie van minderheden wordt in de diverse programma's in meer of mindere mate aandacht besteed. Groen Links, Christen Unie en SGP gaan het meest uitgebreid in op de arbeidsmarktpositie van allochtonen en hoe die te verbeteren.

PvdA: Allochtonen hebben een achterstand op de arbeidsmarkt. De positie van nieuwe Nederlanders op de arbeidsmarkt te verbeteren door stages, leerwerktrajecten, begeleiders op het werk, intercultureel personeelsbeleid en werkgerichte taalcursussen. Etnisch ondernemerschap aanmoedigen.

VVD: Niets.

CDA: Niets.

D66: Discriminatie verbieden. Overheid en bedrijfsleven moeten meer allochtonen in dienst nemen. Overheid moet een afspiegeling van de maatschappij zijn. Mogelijkheid tot werken voor asielzoekers van wie de aanvraag in behandeling is. D66 heeft voorkeur voor zelfregulering en gedragscodes boven wet- en regelgeving bij het stimuleren van verantwoord ondernemerschap.

Groen Links: Asielzoekers krijgen meer mogelijkheden voor het verrichten van werk en het volgen van scholing. Werkers in de gezondheidszorg zoveel mogelijk afspiegeling van de plaatselijke bevolking. De uitvoering van de Wet Samen moet stringenter. Bedrijven die geen uitvoering geven aan de Wet Samen krijgen een boete. Het personeelsbestand van overheidsdiensten moet in de kabinetsperiode een afspiegeling worden van de arbeidsmarkt in de regio. Politiecorps wordt daarbij met name genoemd. Meer aandacht voor vasthouden van werknemers uit minderheden en hun voor hun loopbaanontwikkeling. Overheid, werkgevers en vakbonden ondersteunen interculturalisatie ondernemingen en instellingen.

SP: Meer vrije dagen. Bijvoorbeeld de belangrijkste islamitische feestdagen. In het deltaplan voor integratie worden maatregelen opgenomen om de positie van migranten op de arbeidsmarkt te verbeteren.

ChristenUnie: Arbeidsdeelname allochtonen wordt gestimuleerd en aan allochtone werkzoekenden wordt verdere educatie en arbeidsbemiddeling aangeboden. Asielzoekers in afwachting van een besluit over verblijfsvergunning mogen werken, bouwen echter geen sociale-zekerheidsrechten op. Het scheppen van werkervaring- en stageplaatsen (voor nieuwkomers die het inburgeringsprogramma hebben gevolgd) wordt aangemoedigd.(concept)

SGP: Werkloosheid onder allochtonen is te hoog. Hoe moeilijk het ook is, overheidsinstellingen en bedrijven moeten de schroom afleggen om allochtonen in dienst te nemen, wanneer zij voldoende gekwalificeerd zijn. Het is gebleken dat wettelijke maatregelen niet helpen, dus moeten we elkaar aanpreken op eigen initiatief, waarbij de overheid een voorbeeldfunctie heeft. Evenwichtige beeldvorming over allochtonen, waarvoor ook de overheid verantwoordelijk is en aan moet bijdragen, kan stimulerend helpen. Mogelijkheden voor asielzoekers om te werken moeten worden uitgebreid. Zij kunnen geen rechten in de sociale zekerheid opbouwen.

Leefbaar Nederland: Niet uitgewezen vluchtelingen worden in het arbeidsproces betrokken.

Rest

Hieronder worden aantal punten opgesomd die ik in bovenstaande parafen niet kwijt kon.

VVD: Rechters krijgen de bevoegdheid om wetten in formele zin te toetsen aan de Grondwet. (concept)

D66: Strafrecht aanpassen zodat tegen genitale verminking van in Nederland wonende meisjes en vrouwen in het buitenland kan worden opgetreden.

Groen Links: Programmering van kunstinstellingen moet sterker worden toegespitst op allochtonen. Evenredige participatie moet ook in de staf tot uiting komen.
Werkers in de gezondheidszorg moeten zoveel mogelijk afspiegeling zijn van de plaatselijke bevolking. In gezondheidszorg meer aandacht voor culturele verschillen. Allochtonen moeten worden betrokken bij de ontwikkeling van nieuwbouwprojecten en herstructureringsplannen. Meer aandacht voor de zorg- en woonbehoefte van migrantenouderen. Rechters krijgen de bevoegdheid om wetten in formele zin te toetsen aan de Grondwet.
Ook wordt er gewezen op de problemen rond criminele jongeren van buitenlandse herkomst.

SP: Gemeenten moeten in samenwerking het woningbouwverenigingen een antisegregatieplan opstellen en uitvoeren. De woningtoewijzing dient zo te worden opgezet dat migranten gewezen wordt om te verhuizen naar 'witte' wijken. Huursubsidiewet moet hiervoor worden veranderd. Meer aandacht voor de sociale en culturele omstandigheden die crimineel gedrag bevorderen.

ChristenUnie: Voor minderheden wordt door lokale overheden een op spreiding gericht volkshuisvestingsbeleid gevoerd. De overheid draagt er zorg voordat personen met gewetensbezwaren tegen bepaalde onderdelen van de zorgverlening en personen met een andere culturele achtergrond blijvend ingezet kunnen worden in de zorgverlening. Politie en Justitie moeten in nauw overleg met bevolkingsgroepen problemen met jeugdcriminaliteit aan de orde, zoals de Marokkaanse bevolkingsgroep, actieplannen opstellen ter terugdringing van de jeugdcriminaliteit. Nederland heeft bijzondere verplichtingen tegenover de Molukkers en Papoea's en moet bijzondere betrekking aangaan met landen waaruit veel inwoners naar Nederland zijn geïmmigreerd.(concept)

SGP: Voor toetsing van wetten aan de Grondwet. Criminaliteit onder (allochtone) jongeren is een probleem.
Kinderbijslag moet omhoog, voor kinderen die in het buitenland verblijven gecorrigeerd voor het plaatselijk prijspeil.

Afsluiting

In alle partijprogramma wordt stilgestaan bij de positie van etnische minderheden in Nederland. Meeste programmapunten hebben betrekking op vreemdelingenbeleid, vluchtelingenbeleid en het integratiebeleid. Aan discriminatiebestrijding of antidiscriminatiebeleid wordt niet zoveel aandacht besteed. Nu is in Nederland wel het een en ander op dit gebied geregeld. Maar om bij de problematiek rondom de multiculturele samenleving de factor discriminatie helemaal niet te betrekken lijkt mij kortzichtig en niet juist. Beeldvorming en uitsluiting spelen bij de verhoudingen tussen de diverse bevolkingsgroepen in Nederland nu eenmaal een rol en moeten daarom ook worden benoemd en aangepakt.

Eddie Nieuwenhuizen, 19 februari 2002

Laatste wijziging: 19-03-2002

dinsdag 19 februari 2002