European Commission

IP/02/282

Brussels, 21 februari 2002

Commissie beoordeelt tenuitvoerlegging van globale richtsnoeren voor economisch beleid 2001

Vandaag heeft de Commissie haar goedkeuring gehecht aan een verslag waarin een algemeen oordeel wordt gegeven over de tenuitvoerlegging van de globale richtsnoeren voor het economisch beleid 2001 (GREB). De hoofdconclusies van het verslag zijn dat het macro-economisch beleid op adequate wijze heeft ingespeeld op de verslechterende macro-economische ontwikkelingen in 2001. Hoewel de conjunctuurverzwakking haar effect op de overheidsfinanciën van de lidstaten niet heeft gemist, zijn de structurele begrotingssituaties er over het algemeen niet op achteruit gegaan. Er is verdere vooruitgang geboekt bij de bevordering van het economisch groeipotentieel en de werkgelegenheid dankzij het economisch hervormingsproces en de geleidelijke overgang naar een kennismaatschappij. Het structurele hervormingsproces lijkt in 2001 evenwel aan dynamiek te hebben ingeboet. Dit proces moet nieuw leven worden ingeblazen opdat tastbare resultaten worden geboekt en op schema wordt gebleven bij de verwezenlijking van de gedurfde en ambitieuze doelstellingen voor de Europese economie die met de strategie van Lissabon worden beoogd.

Volgens Pedro Solbes, het EU-Commissielid voor economische en monetaire zaken, "is een aanvang gemaakt met de tenuitvoerlegging van de meeste in de GREB gedane aanbevelingen en is daarbij op sommige terreinen goede voortgang geconstateerd. Globaal genomen is echter slechts weinig vooruitgang geboekt bij de realisatie van de overwegend voor de middellange termijn geformuleerde doelstellingen. De follow-up van de tenuitvoerlegging van de in de GREB uitgestippelde strategie en gedane aanbevelingen door de Commissie is van essentieel belang om te waarborgen dat het multilaterale toezicht en de druk van de overige lidstaten een extra stimulans vormen om optimale werkwijzen toe te passen en beleidsmakers er tevens toe aanmoedigen hun inspanningen te intensiveren".

Het macro-economisch beleid heeft de vuurproef met goed gevolg doorstaan

De felle inzinking van de economische groei in 2001 heeft het macro-economische beleid voor enorme uitdagingen geplaatst.
* In de praktijk hebben de monetaire autoriteiten van de door de verminderende risico's voor de prijsstabiliteit ontstane bewegingsvrijheid gebruik gemaakt om de officiële rentetarieven meermalen te verlagen. Zo zijn zij daadkrachtig opgetreden na de aanslagen van 11 september, die tot een verdere versombering van de economische vooruitzichten hebben geleid. Sinds mei 2001 laat de aan de hand van het geharmoniseerde
consumentenprijzenindexcijfer gemeten inflatie een duidelijk neerwaartse tendens zien.

* De lidstaten hebben een nagenoeg neutraal begrotingsbeleid gevoerd door gebruik te maken van de herwonnen budgettaire ruimte om de feitelijke begrotingssaldi enigszins te laten verslechteren onder invloed van de werking van de automatische stabilisatoren.
* In 2001 zijn de loonontwikkelingen globaal genomen verenigbaar gebleven met prijsstabiliteit en werkgelegenheidsschepping.

Vooruitgang merkbaar bij de verbetering van de kwaliteit en houdbaarheid van de overheidsfinanciën

* Een toenemend aantal lidstaten heeft een aanvang gemaakt met institutionele hervormingen van begrotingsregels en -procedures om de doelmatigheid te verhogen en de uitgaven beter in de hand te houden.

* Diverse lidstaten hebben vooruitgang geboekt bij het verbeteren van de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op lange termijn door hun pensioenstelsels te hervormen en reservefondsen aan te leggen. In sommige gevallen lijkt de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op lange termijn echter nog niet gewaarborgd en zijn aanvullende maatregelen vereist.

Bij de activering van de arbeidsmarkten is voortgang vastgesteld, maar de inspanningen moeten worden geïntensiveerd

Hoewel de tijdens de voorafgaande jaren gemaakte vorderingen tot uiting zijn gekomen in een werkgelegenheidsintensievere groei, die onder meer toe te schrijven was aan loonmatiging, flexibelere arbeidsovereenkomsten en op de onderkant van het loongebouw gerichte belastingverlagingen, lijkt het erop dat het tempo van de arbeidsmarkthervormingen in 2001 is vertraagd.

* In 2001 is weinig vooruitgang geboekt bij de hervorming van de belasting- en uitkeringsstelsels om deze
werkgelegenheidsvriendelijker te maken. De recentelijk doorgevoerde belastingverlagingen moeten met veelomvattender hervormingen van zowel de wetgeving ter bescherming van werkenden als de uitkeringsstelsels worden aangevuld om de vraag naar en het aanbod van arbeid te stimuleren.

* De barrières voor de geografische mobiliteit zijn nagenoeg ongemoeid gelaten.

* In het afgelopen jaar hebben slechts enkele lidstaten maatregelen genomen om tot een doelgerichter en efficiënter actief arbeidsmarktbeleid te komen.

Hardnekkige belemmeringen voor het grensoverschrijdende dienstenverkeer

In 2001 liet de bij de uitvoering van het economische hervormingsprogramma geboekte vooruitgang een gemengd beeld zien. De meeste maatregelen hadden een geleidelijk karakter, maar gingen wel de goede richting uit en sloten aan bij de in de afgelopen jaren gemaakte vorderingen. Om een volkomen geïntegreerde en efficiënt functionerende interne markt tot stand te brengen, moet echter krachtdadig worden opgetreden en een nieuwe impuls worden gegeven aan het hervormingsproces van de productmarkten, vooral op de terreinen waar tot dusver weinig vorderingen zijn gemaakt. Met name het grensoverschrijdende dienstenverkeer stuit op bijzonder hardnekkige belemmeringen.

* Algemeen genomen bleef de staatssteun als percentage van het BBP in het merendeel van de lidstaten verder teruglopen, maar dit neemt niet weg dat hij in sommige lidstaten nog vrij hoog blijft.
* Hoewel bij de openstelling van de markten voor overheidsopdrachten reeds aanzienlijke vorderingen zijn gemaakt, staat een groot deel van de overheidsopdrachten nog niet open voor concurrenten uit de hele Unie.

* De concurrentie is bevorderd door de aan de gang zijnde hervormingen en liberalisering in sommige netwerkindustrieën. Uit de nog steeds vrij grote marktaandelen van de gevestigde exploitanten kan echter worden opgemaakt dat er slechts sprake is van een beperkte daadwerkelijke openstelling van de markten. Bovendien is nog maar weinig vooruitgang geboekt bij de koppelingen en uitwisselingen tussen lidstaten.

Alle EU-instellingen moeten zich inzetten om de APFD-termijnen te halen

Ook in 2001 ging de modernisering en consolidatie van de financiële sector door.

* Hoewel in 2001 in verband met een aantal specifieke dossiers bemoedigende vorderingen zijn gemaakt, moet de algemene vooruitgang bij de uitvoering van het Actieplan voor financiële diensten (APFD) als vrij langzaam worden bestempeld. Er is nood aan een nieuwe impuls en aan de inzet van alle EU-instellingen om het APFD uit te voeren tegen 2003 voor de effectenmarkten en tegen 2005 voor de financiële markten in het algemeen.
* Er is weinig of niets gedaan om het ontmoedigende effect van faillissements- en insolventieprocedures aan te pakken.
* Verscheidene lidstaten hebben weliswaar een begin gemaakt met de hervorming van hun toezichtregelingen, maar daarbij zijn uiteenlopende wegen ingeslagen.

Inspanningen ter bevordering van het ondernemerschap
* Tal van lidstaten hebben maatregelen genomen om de administratieve lasten te verminderen en starters en kleine en middelgrote ondernemingen te ondersteunen, maar er blijven grote verschillen bestaan tussen de lidstaten wat de tijd en de kosten betreft die nodig zijn om nieuwe bedrijven op te richten.
* Fiscale belemmeringen blijven tot verstoringen op de interne markt aanleiding geven.

Verschillen tussen de lidstaten bij de overgang naar een kenniseconomie

Er is weliswaar enige vooruitgang geboekt bij de overgang naar een "kennismaatschappij", maar er blijven grote verschillen bestaan tussen de lidstaten en er moet vaart worden gezet achter de recentelijk ondernomen acties om de doelstellingen van Lissabon te halen.
* In vele lidstaten blijft het algemene onderwijsniveau ontoereikend en in sommige lidstaten zijn slechts weinig vorderingen gemaakt bij het inlopen van de aanzienlijke achterstand.
* Verscheidene lidstaten hebben actie ondernomen om O&O krachtiger te stimuleren en sterker te financieren, alsook om de samenwerking tussen de wetenschappelijke wereld en het bedrijfsleven te bevorderen. De streefdatum van eind 2001 om af te spreken hoe het Gemeenschapsoctrooi dient te worden toegekend, werd evenwel niet gehaald. In de loop van 2001 is ICT steeds beter toegankelijk geworden.

* De ontbundeling van het aansluitnet vordert weliswaar, maar slechts in een langzaam tempo.

Milieuzorg staat hoog op de beleidsagenda

* De lidstaten hebben velerlei maatregelen getroffen ter bevordering van de milieuzorg. Deze maatregelen hebben er met name toe geleid dat de milieukosten beter in de prijzen tot uiting komen.
* Bij het bereiken van overeenstemming over een kader voor een energiebelasting op Gemeenschapsniveau is in 2001 slechts weinig vooruitgang geboekt.

Het verslag van de Commissie over de tenuitvoerlegging van de globale richtsnoeren voor het economisch beleid 2001 en een werkdocument van het directoraat-generaal Economische en financiële zaken van de Commissie met landenspecifieke beoordelingen zullen vanaf 13h00 beschikbaar zijn op internet op:

http://europa.eu.int/comm/economy_finance/publications/european_econom y/implement2001_en.htm