VPRO

Amerikanen bestempelen NAVO als .irrelevant.

NAVO-raad ontgoocheld door Amerikaanse kritiek

Op het hoogste niveau binnen de NAVO, de NAVO-raad, zijn de afgelopen weken buitengewoon harde woorden gevallen tussen de Amerikanen en de Europeanen. Dit bericht het VPRO-radioprogramma Argos (radio 1, vrijdag 22 februari 2002). Tijdens een geheime informele bijeenkomst van de NAVO-ambassadeurs op 18 januari in Brussel bestempelde de invloedrijke Amerikaanse senator Lugar, daarbij bijgevallen door de Amerikaanse NAVO-ambassadeur, het Atlantische bondgenootschap ronduit als .irrelevant. indien het de bestrijding van het internationale terrorisme niet als de voornaamste taak gaat aanpakken. De Europese NAVO-ambassadeurs reageerden ontgoocheld op deze uitlatingen. Nederland heeft de NAVO-raad op 20 januari een zogenaamd .non-paper. voorgelegd in een poging de kloof te overbruggen en het dreigende uiteenvallen van de NAVO te voorkomen.

De Nederlandse defensiedeskundige prof. Rob de Wijk, als een van de weinige buitenstaanders op 18 januari aanwezig bij de NAVO-raad, ziet de bijeenkomst als teken dat het bondgenootschap zich in een zeer ernstige crisis bevindt. .Ik loop al twintig jaar mee in dit vak en heb dit nog niet eerder meegemaakt., zegt hij. Volgens De Wijk was afgesproken dat niets van de bijeenkomst naar buiten zou worden gebracht, maar tot zijn verbijstering viel er gisteren een door een Amerikaanse .Information Officer. opgesteld .Conference Report. bij hem in de bus. Hierdoor voelt ook De Wijk zich nu vrij om openlijk over de bijeenkomst in Brussel te vertellen, waar .keiharde taal. werd gesproken. Die is volgens De Wijk ook als zodanig terug te vinden in het door de Amerikanen rondgestuurde verslag. .Er staat dat de boodschap van de Amerikanen aan de NAVO-ambassadeurs is: als de NAVO niet volstrekt zijn koers bijstelt en zich niet aanpast de nieuwe dreigingen na 11 september dan wordt de NAVO irrelevant en zal de NAVO de Amerikaanse steun verliezen..

De Wijk, die naast de Nederlandse NAVO-ambassadeur Patijn de enige Nederlander was op de bijeenkomst op 18 januari, heeft de indruk dat de Amerikanen het verslag bewust naar buiten hebben gebracht, kennelijk met de bedoeling om duidelijk te maken hoe ernstig de crisis in het bondgenootschap is. Het verslag is volgens de Clingendael-deskundige en oud-topambtenaar van het Ministerie van Defensie in .ongebruikelijk ondiplomatieke taal. opgesteld. .Normaal gesproken probeer je als er dermate grote meningsverschillen zijn binnen een organisatie dat toch een beetje met de mantel der liefde te bedekken. Dat is nu gewoon niet meer gebeurd.. Uit het verslag blijkt .dat er een duidelijke consistente boodschap was van alle Amerikaanse sprekers: als de NAVO zich niet aanpast dan zal ze irrelevant worden.. De slotconclusie in het verslag is volgens De Wijk .dat er absoluut geen Europese visie was hoe je de NAVO relevant kunt houden.. De republikeinse senator Lugar, die, net als De Wijk, op de bijeenkomst een inleiding hield, zei nadrukkelijk dat hij zijn tekst had gecoördineerd met president Bush.

Tweede Kamerlid Jan Hoekema (D66) heeft minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken gevraagd of de Kamer inzage kan krijgen in het .non-paper. dat Nederland - volgens informatie die Argos deze week uit buitenlandse diplomatieke bron kreeg . op 20 januari heeft verspreid onder de NAVO-ambassadeurs. .Het is een typisch Nederlandse poging, overigens zeer gewaardeerd., zegt hij .om als vriend van Amerika en tevens als Europees land die brug te slaan naar de Verenigde Staten.. Hoekema vindt het .belangrijk om ook als parlement te weten wat minister Van Artsen doet. met het oog op de actuele crisis binnen de NAVO.

Telefoon redactie Argos: 035 67 12 360 (eventueel VoiceMail inspreken)

22 feb 02 16:33