Partij van de Arbeid

Den Haag, 25 februari 2002

HOOFDPUNTEN UIT DE SPEECH VAN AD MELKERT IN HARLINGEN OP 25 FEBRUARI 2002 NAAR AANLEIDING VAN HET PVDA-WADDENMANIFEST

Onze natuurschatten: de Waddenzee


* Nederland heeft weinig natuur. Dat weten we allemaal.
* En hoewel we zowaar redelijk goed zijn geworden in het maken van natuur - denk maar aan de Oostvaardersplassen - zullen we extra zuinig moeten zijn op de weinige ongerepte natuur die we nog hebben.
* Dan gaat het natuurlijk in het bijzonder om de Waddenzee.
* Een internationaal erkend natuurgebied met bijzondere kwaliteiten.
* Wat mij betreft is een duurzame omgang met de Waddenzee niet alleen een kwestie van gezond verstand, het raakt ook aan onze nationale identiteit.

* Want stel je voor dat wij deze prachtige natuurgebieden niet de bescherming zouden geven die zij verdienen. Dan ontnemen we de generaties na ons niet alleen de laatste ongerepte natuur in Nederland, maar dan ontnemen wij ze ook twee natuurgebieden waar we met zijn allen met recht trots op mogen zijn. Die onderdeel zijn van onze nationale identiteit.

Extra bescherming noodzakelijk


* Het PvdA-programma heeft gekozen voor de zwaarst mogelijke bescherming voor de Waddenzee.

* Dat opschrijven is één ding, maar de vraag is natuurlijk wat dat in de praktijk betekent.

* Een praktijk die gekenmerkt worden door uiteenlopende, weerbarstige belangen. Lokale economieën op de eilanden die moeten kunnen blijven floreren, belangen van gas- en oliemaatschappijen, defensiebelangen, visserijbelangen, toeristenbelangen en zo voorts.

Waddenmanifest


* Ik geloof dat we er via het Waddenmanifest goed in geslaagd zijn om die belangen tegen elkaar af te wegen en zo verdere invulling te geven aan ons verkiezingsprogramma.

* Dank aan iedereen die aan dit manifest heeft meegewerkt. Goed voorbeeld van hoe wij politiek willen bedrijven: heldere uitgangspunten, overleg met betrokkenen en geïnteresseerden, ambitieuze plannen voor de toekomst.

* Het manifest maakt duidelijk dat er initiatieven nodig zijn op vier terreinen:

1. Gasboringen
2. Defensie
3. Visserij
4. Meedenken over duurzame, lokale economische activiteiten

Gasboringen


* Twee jaar geleden kozen we ervoor om te stoppen met verdere gasboringen. Dat was een tijdelijke maatregel, ingegeven door het principe 'bezint eer ge begint'. (voorzorgsprincipe)

* Als je van tevoren geen goede inschatting kan maken van de negatieve gevolgen voor het milieu moet je niet gaan boren in een onvervangbare milieuschat als de Waddenzee. Die maatregel is toen op tijdelijke basis genomen. De conclusie van het Waddenmanifest is dat er geen dwingende maatregelen zijn aangereikt om van deze lijn van bezint eer ge begint af te stappen.

* Sterker nog, er is steeds meer bewijs dat elders in Nederland, vooral in de Noordzee, nog ruime gasvoorraden aanwezig zijn. Boren in de Waddenzee is daarom niet aan de orde. De rijksoverheid zal regels op moeten stellen die er voor zorgen dat deze gasvoorraden in de Noordzee verder worden geëxploreerd en ontgonnen.

* Dat is des te urgenter, omdat boren in de Waddenzee goedkoper is dan boren in de Noordzee. Zonder wetgeving zullen de gasbedrijven daarom hun oog blijven laten vallen op de Waddenzee [daarbij gesteund door de VVD en de minister van Economische Zaken]. Het Waddengebied heeft dus dringend extra bescherming nodig.

* We kiezen er daarom voor om de tijdelijke maatregel van niet boren in de Waddenzee om te zetten in een permanent verbod op gasboringen.

Defensie


* We zullen ook scherpere regels moeten stellen voor het gebruik van het Waddengebied als militair oefenterrein. Schade aan het milieu is voortaan taboe.

* Schadelijke militaire activiteiten zullen dus afgebouwd dienen te worden.

* Het wordt hoog tijd dat er alternatieven worden ontwikkeld voor de huidige, intensieve oefeningen.

Visserij


* We weten dat de kokkelvisserij een grote belasting vomt voor het Waddengebied. De huidige vorm van mechanische kokkelvisserij richt schade aan. Deze bedrijfstak zal de koers moeten wijzigen. Er is in de Waddenzee alleen plaats voor duurzame visserij.

* Er zal snel - met de vissers - een plan uitgewerkt moeten worden voor de omschakeling naar duurzame visserij, dat een eind maakt aan de schade zoals die nu wordt aangericht.

Een duurzaam perspectief voor de Waddenzee


* Waddengebied: natuur én mensen.

* Mensen die op enigerlei wijze in hun levensonderhoud moeten voorzien.

* Het zou kortzichtig zijn om het Waddengebied in economisch opzicht op slot te willen doen.

* Dat is ook helemaal niet nodig.

* Waar het om gaat is: vinden van vormen waarin menselijke bewoning en de bijbehorende activiteiten duurzaam samengaan met onze natuurschatten.
* Dat betekent: niet aarzelen om grenzen te stellen waar dit nodig is. Geen boringen, geen schadelijke militaire activiteiten. Dat betekent ook: nieuwe en verantwoorde perspectieven ontwikkelen, voor bijvoorbeeld de kokkelvisserij.

* Geen halfslachtig beleid. Daarvoor zijn de Wadden te kostbaar.