Partij van de Arbeid
Den Haag, 25 februari 2002
HOOFDPUNTEN UIT DE SPEECH VAN AD MELKERT IN HARLINGEN OP 25 FEBRUARI 2002
NAAR AANLEIDING VAN HET PVDA-WADDENMANIFEST
Onze natuurschatten: de Waddenzee
* Nederland heeft weinig natuur. Dat weten we allemaal.
* En hoewel we zowaar redelijk goed zijn geworden in het maken van
natuur - denk maar aan de Oostvaardersplassen - zullen we extra zuinig
moeten zijn op de weinige ongerepte natuur die we nog hebben.
* Dan gaat het natuurlijk in het bijzonder om de Waddenzee.
* Een internationaal erkend natuurgebied met bijzondere kwaliteiten.
* Wat mij betreft is een duurzame omgang met de Waddenzee niet alleen
een kwestie van gezond verstand, het raakt ook aan onze nationale
identiteit.
* Want stel je voor dat wij deze prachtige natuurgebieden niet de
bescherming zouden geven die zij verdienen. Dan ontnemen we de generaties na
ons niet alleen de laatste ongerepte natuur in Nederland, maar dan ontnemen
wij ze ook twee natuurgebieden waar we met zijn allen met recht trots op
mogen zijn. Die onderdeel zijn van onze nationale identiteit.
Extra bescherming noodzakelijk
* Het PvdA-programma heeft gekozen voor de zwaarst mogelijke
bescherming voor de Waddenzee.
* Dat opschrijven is één ding, maar de vraag is natuurlijk wat dat in
de praktijk betekent.
* Een praktijk die gekenmerkt worden door uiteenlopende, weerbarstige
belangen. Lokale economieën op de eilanden die moeten kunnen blijven
floreren, belangen van gas- en oliemaatschappijen, defensiebelangen,
visserijbelangen, toeristenbelangen en zo voorts.
Waddenmanifest
* Ik geloof dat we er via het Waddenmanifest goed in geslaagd zijn om
die belangen tegen elkaar af te wegen en zo verdere invulling te geven aan
ons verkiezingsprogramma.
* Dank aan iedereen die aan dit manifest heeft meegewerkt. Goed
voorbeeld van hoe wij politiek willen bedrijven: heldere uitgangspunten,
overleg met betrokkenen en geïnteresseerden, ambitieuze plannen voor de
toekomst.
* Het manifest maakt duidelijk dat er initiatieven nodig zijn op vier
terreinen:
1. Gasboringen
2. Defensie
3. Visserij
4. Meedenken over duurzame, lokale economische activiteiten
Gasboringen
* Twee jaar geleden kozen we ervoor om te stoppen met verdere
gasboringen. Dat was een tijdelijke maatregel, ingegeven door het principe
'bezint eer ge begint'. (voorzorgsprincipe)
* Als je van tevoren geen goede inschatting kan maken van de negatieve
gevolgen voor het milieu moet je niet gaan boren in een onvervangbare
milieuschat als de Waddenzee. Die maatregel is toen op tijdelijke basis
genomen. De conclusie van het Waddenmanifest is dat er geen dwingende
maatregelen zijn aangereikt om van deze lijn van bezint eer ge begint af te
stappen.
* Sterker nog, er is steeds meer bewijs dat elders in Nederland,
vooral in de Noordzee, nog ruime gasvoorraden aanwezig zijn. Boren in de
Waddenzee is daarom niet aan de orde. De rijksoverheid zal regels op moeten
stellen die er voor zorgen dat deze gasvoorraden in de Noordzee verder
worden geëxploreerd en ontgonnen.
* Dat is des te urgenter, omdat boren in de Waddenzee goedkoper is dan
boren in de Noordzee. Zonder wetgeving zullen de gasbedrijven daarom hun oog
blijven laten vallen op de Waddenzee [daarbij gesteund door de VVD en de
minister van Economische Zaken]. Het Waddengebied heeft dus dringend extra
bescherming nodig.
* We kiezen er daarom voor om de tijdelijke maatregel van niet boren
in de Waddenzee om te zetten in een permanent verbod op gasboringen.
Defensie
* We zullen ook scherpere regels moeten stellen voor het gebruik van
het Waddengebied als militair oefenterrein. Schade aan het milieu is
voortaan taboe.
* Schadelijke militaire activiteiten zullen dus afgebouwd dienen te
worden.
* Het wordt hoog tijd dat er alternatieven worden ontwikkeld voor de
huidige, intensieve oefeningen.
Visserij
* We weten dat de kokkelvisserij een grote belasting vomt voor het
Waddengebied. De huidige vorm van mechanische kokkelvisserij richt schade
aan. Deze bedrijfstak zal de koers moeten wijzigen. Er is in de Waddenzee
alleen plaats voor duurzame visserij.
* Er zal snel - met de vissers - een plan uitgewerkt moeten worden
voor de omschakeling naar duurzame visserij, dat een eind maakt aan de
schade zoals die nu wordt aangericht.
Een duurzaam perspectief voor de Waddenzee
* Waddengebied: natuur én mensen.
* Mensen die op enigerlei wijze in hun levensonderhoud moeten
voorzien.
* Het zou kortzichtig zijn om het Waddengebied in economisch opzicht
op slot te willen doen.
* Dat is ook helemaal niet nodig.
* Waar het om gaat is: vinden van vormen waarin menselijke bewoning en
de bijbehorende activiteiten duurzaam samengaan met onze natuurschatten.
* Dat betekent: niet aarzelen om grenzen te stellen waar dit nodig is.
Geen boringen, geen schadelijke militaire activiteiten. Dat betekent ook:
nieuwe en verantwoorde perspectieven ontwikkelen, voor bijvoorbeeld de
kokkelvisserij.
* Geen halfslachtig beleid. Daarvoor zijn de Wadden te kostbaar.