Partij van de Arbeid
Den Haag, 28 februari 2002
BIJDRAGE VAN FERD CRONE (PVDA) AAN DE VOORTZETTING VAN HET PLENAIRE DEBAT
OVER HET KYOTO-VERDRAG (27 089)
Inleiding
Marrakesh, Bonn, Den Haag, Buenos Aires, Kyoto, Berlijn, Rio de Janeiro.
Pronk, De Boer, Alders, Nijpels. Een verscheidenheid aan namen en plaatsen.
Als het over klimaatbeleid gaat, is het internationaal. En achter dit
mondiaal milieuprobleem schaart zich een brede coalitie.
Een VVD minister gaf de aftrap, de conferentie in Noordwijk. Toen begon het
echte werk: Alders bij het eerste klimaatverdrag in Rio de Janeiro. En
Magreeth de Boer in Kyoto '97. En laten we hopen dat de VVD fractie zich
niet laat isoleren en doorgaat met het gedachtegoed van Nijpels om de eerste
fase van het klimaatvraagstuk af te ronden. Misschien kunnen we de naam van
Kleinmolekamp hieraan toevoegen, aan deze bonte verzameling namen? Wil hij
dat wel? Dan denk ik, het moet dan maar in het Engels: "you've come a long
way baby!" Want was het niet de VVD fractie die nog lang twijfels uitte of
klimaatverandering überhaupt wel bestond? En nu: de VVD is zover om het
klimaatverdrag te ratificeren?
Instemming PvdA
Er zijn eigenlijk nog belangrijker vragen, voorzitter. Tonen we een brede
solidariteit met de komende generaties? Met ontwikkelingslanden? Met de
internationale gemeenschap? Doen we het samen? Ja, zeg ik namens de PvdA
fractie. De PvdA fractie stemt in met het Kyoto verdrag, zoals vormgegeven
in Marrakesh. Daarvoor alle lof aan onze PvdA minister Pronk. Zonder zijn
inzet in Bonn was het niet zover gekomen in Marrekesh. Als minister van
dienst heeft de heer Pronk laten zien zich begaan te voelen met het
klimaatvraagstuk. Onze dank nogmaals daarvoor. Wij hebben het eerder gezegd.
En natuurlijk ook dank aan de bovengenoemde ministers van milieu. Stuk voor
stuk betrokken met internationaal klimaatbeleid, een proces van tien jaar!
Dat kunnen we niet zo maar weggeven. Weggeven omdat de VS niet meedoen.
Halen we Kyoto wel?
We nemen onze verantwoordelijkheid, omdat per hoofd van bevolking Nederland
nog altijd gemiddeld veel broeikasemissies uitstoot. En het kan. Emissies
reduceren, zonder te tornen aan onze economische groei (mits emissiehandel).
Maar we moeten het echt doen. En het kabinet rekent zich in dit opzicht
rijk. Het kabinet zegt geen extra maatregelen te nemen om te voldoen aan de
internationale klimaatafspraken. Wij zijn het daar niet mee eens. Wij gaan
uit van een reductie-inspanning van 40 miljoen ton (CO2-eq.). De helft mag
in het buitenland worden gereduceerd. De andere helft in het binnenland. Van
de reductie binnenlands - 20 miljoen ton - is 14 miljoen ton nog haalbaar
met het huidige beleid. De rest van de reductie - 6 miljoen ton - is te veel
afhankelijk van 'zacht' beleid. Het is niet zeker dat wat in de pijplijn zit
voldoende resultaat oplevert. Het gaat om: afspraken met kolen- en
elektriciteitscentrales en de glastuinbouw, opwekking van windenergie en de
kilometerheffing. Graag wil ik weten waarom minister Pronk zich hiervoor
niet wat harder inspant Waarom worden geen extra maatregelen genomen? Daar
hebben we wel voor gepleit in vorige debatten
PvdA dekt 'gat'
Ik wil melden dat we dit gat van 6 miljoen ton wel door ons
verkiezingsprogramma willen dekken. Als je op de PvdA stemt weet je dat we
onze verantwoordelijkheid nemen. De PvdA staat daar garant voor. Jammer dat
we niet weten wat het CDA en de VVD op dit punt doen. Ze laten hun
verkiezingsprogramma's niet doorrekenen! Willen ze zich eigenlijk wel
concreet binden aan het halen van de Kyoto afspraken? Groenlinks is het
andere uiterste: zij willen alles binnenlands halen wat niet helemaal
realistisch is. Het is kostbaar, wat leidt tot een verzwakking van het
draagvlak. Waarom kunnen we niet samen met ontwikkelingslanden werken aan
het klimaatprobleem? En waarom mogen we niet met onze Europese partners
samenwerken en emissies buiten onze grenzen, maar binnen Europa reduceren?
Europese aanpak
We kijken met hoop naar Europa. Wat kunnen we verwachten van een gezamenlijk
Europees aanpak (emissiehandel)? Geven we meer verantwoordelijkheid aan de
EU Commissie inzake handhaving en mondiale leiderschap. De EU met een mond
laten spreken, het pleidooi van Staatssecretaris Benschop. De Europese Unie
is naast de afzonderlijke Lidstaten ook verdragspartner. Er is dan ook een
ratificatieprocedure voor het Europees Parlement. Beiden moeten ratificeren.
Het Parlement wil de Kyoto Voorstellen mei 2002 behandelen. Maar de Denen
lijken wel dwars te liggen. Kan de minister zijn blijk hierop werpen. Waarom
willen de Denen hieraan sleutelen? Heeft dit te maken met de 'burden-sharing
agreement'?
De juridische vertaling wordt volgens de Commissie gebaseerd op Art 174 en
300 en heeft consequenties voor het naleven van de EU lastenverdeling
afspraak. Hierbij mag een Lidstaat:
* later aan zijn verplichtingen met een extra verplichting van 30% in
een volgende budgetperiode (uitstel met milieuboete); zolang de EG haar
verplichting als geheel van 8% maar behaalt is de EU als geheel niet
nalatig; de reducties worden volgens het Protocol immers bij elkaar
opgeteld.
* een sanctie krijgt opgelegd bij het niet naleven van eigen
reductiedoelstelling; of,
* op basis van het Burden Sharing besluit zal een Lidstaat dat
emissieruimte overdacht te hebben, een beroep mag doen op andere landen die
hun verplichting niet nakomen, dat z.s.m. wel te doen (lastenverdeling
binnen EU 'bubble').
Ik wil weten wat de voorkeur van minister Pronk is. Hoe gaan we om met de EU
lastenverdeling?
Milieu effectief?
Zoals ik al zei, ronden we de eerste fase van het klimaatvraagstuk af. Kyoto
is maar een bescheiden stap. Maar wel een stap die veel inspanning vergt,
getuige het optreden van het kabinet. Daarom vraagt de PvdA fractie zich af:
wat levert het Kyoto Protocol daadwerkelijk op? Niet alleen voor Nederland,
maar wereldwijd. Het RIVM is kritisch. Nog vóór Bonn konden we rekenen op
een fikse reductie (755 Mton). Na Bonn is dat flink minder geworden (130
Mton). En na Marrakesh is het nog minder geworden (115 Mton). Dit komt
doordat de VS weigeren mee te doen. Ook is 'hot air' een groot probleem.
Oost Europese landen hebben veel emissieruimte vanwege hun instortende
economieën. Het gevolg van dit alles: er is weinig prikkel om binnenlands te
reduceren. Veel emissies kunnen heel goedkoop (minder dan $1 per ton) in het
buitenland opgekocht worden. Een mogelijke oplossing ligt in het
reserveren/opkopen van Oost-Europese 'hot air' (ook in hun belang). Anders
kunnen we werken met een shortlist om projecten snel te financieren die
daadwerkelijk emissies reduceren. Te denken valt aan projecten op het gebeid
van duurzame energie of efficiënte aardgas techniek. Of afzien van 'sinks'?
Is de minister bereid om af te zien van het opkopen van 'hot air'.
En hoe kunnen we anders deelname van VS 'afdwingen'? De marktprijs voor
buitenlandse reducties stijgt dan als de VS meedoen en wordt het weer
interessant om zelf reducties te boeken, binnenlands. We vragen minister
Pronk hoe hij dit ziet en wat hij wil doen om de milieu-integriteit te
vergroten. Verandert het slappe initiatief van Bush voor vrijwillig en
vrijblijvend klimaatbeleid iets?
Afronding
Voorzitter, ik kom tot een afronding.
Nog vóór de CoP-6, de Conference of the Parties, in Den Haag zijn we
begonnen met het ratificatieproces (9 november 2000). Het was vooral een
politiek gebaar om commitment te laten zien en druk op de ketel te zetten.
Immers, de belangrijkste randvoorwaarden, handhaving en regels met
betrekking tot de flexibele mechanismen (reducties in het buitenland) waren
op dat moment nog niet beklonken. En de Europese Gemeenschap had reeds
besloten z.s.m. te gaan ratificeren om het Kyoto Protocol tien jaar na de
Rioconferentie '92 in werking te laten treden.
Drie conferenties verder, na Den Haag (CoP-6), Bonn (CoP-6+) en Marrakesh
(CoP-7), is het Kyoto Protocol zodanig afgerond dat alle partijen tot
ratificatie kunnen overgaan. Een oplossing is gevonden voor de heikele
onderwerpen:
* De flexibele mechanismen (geen 'cap' op emissiehandel, maar
'significant effort' binnenlands vereist, geen gebruik van nucleaire
technologie in projecten);
* Sinks (gebruik van bossen als CO2 putten toegestaan);
* Handhaving (straf mogelijkheid voor niet naleving); en,
* Financiële steun voor ontwikkelingslanden ($410 mln. jaarlijks per
2005).
Hiermee ronden we een proces van tien jaar af. Hopelijk officieel deze
zomer. We stemmen ermee in het Kyoto Protocol te ratificeren. Een brede
coalitie in de Kamer staat achter het klimaatverdrag. En ik wil mijn
collega's danken voor hun inzet, ondanks de verschillen en soms verzet
rechts van mij, om zover te komen. Ik wacht met spanning af. Kyoto is maar
het begin van het einde. Er is een lange weg te gaan.