Partij van de Arbeid

Den Haag, 28 februari 2002

BIJDRAGE VAN FERD CRONE (PVDA) AAN DE VOORTZETTING VAN HET PLENAIRE DEBAT OVER HET KYOTO-VERDRAG (27 089)

Inleiding

Marrakesh, Bonn, Den Haag, Buenos Aires, Kyoto, Berlijn, Rio de Janeiro. Pronk, De Boer, Alders, Nijpels. Een verscheidenheid aan namen en plaatsen. Als het over klimaatbeleid gaat, is het internationaal. En achter dit mondiaal milieuprobleem schaart zich een brede coalitie.

Een VVD minister gaf de aftrap, de conferentie in Noordwijk. Toen begon het echte werk: Alders bij het eerste klimaatverdrag in Rio de Janeiro. En Magreeth de Boer in Kyoto '97. En laten we hopen dat de VVD fractie zich niet laat isoleren en doorgaat met het gedachtegoed van Nijpels om de eerste fase van het klimaatvraagstuk af te ronden. Misschien kunnen we de naam van Kleinmolekamp hieraan toevoegen, aan deze bonte verzameling namen? Wil hij dat wel? Dan denk ik, het moet dan maar in het Engels: "you've come a long way baby!" Want was het niet de VVD fractie die nog lang twijfels uitte of klimaatverandering überhaupt wel bestond? En nu: de VVD is zover om het klimaatverdrag te ratificeren?

Instemming PvdA

Er zijn eigenlijk nog belangrijker vragen, voorzitter. Tonen we een brede solidariteit met de komende generaties? Met ontwikkelingslanden? Met de internationale gemeenschap? Doen we het samen? Ja, zeg ik namens de PvdA fractie. De PvdA fractie stemt in met het Kyoto verdrag, zoals vormgegeven in Marrakesh. Daarvoor alle lof aan onze PvdA minister Pronk. Zonder zijn inzet in Bonn was het niet zover gekomen in Marrekesh. Als minister van dienst heeft de heer Pronk laten zien zich begaan te voelen met het klimaatvraagstuk. Onze dank nogmaals daarvoor. Wij hebben het eerder gezegd. En natuurlijk ook dank aan de bovengenoemde ministers van milieu. Stuk voor stuk betrokken met internationaal klimaatbeleid, een proces van tien jaar! Dat kunnen we niet zo maar weggeven. Weggeven omdat de VS niet meedoen.

Halen we Kyoto wel?

We nemen onze verantwoordelijkheid, omdat per hoofd van bevolking Nederland nog altijd gemiddeld veel broeikasemissies uitstoot. En het kan. Emissies reduceren, zonder te tornen aan onze economische groei (mits emissiehandel). Maar we moeten het echt doen. En het kabinet rekent zich in dit opzicht rijk. Het kabinet zegt geen extra maatregelen te nemen om te voldoen aan de internationale klimaatafspraken. Wij zijn het daar niet mee eens. Wij gaan uit van een reductie-inspanning van 40 miljoen ton (CO2-eq.). De helft mag in het buitenland worden gereduceerd. De andere helft in het binnenland. Van de reductie binnenlands - 20 miljoen ton - is 14 miljoen ton nog haalbaar met het huidige beleid. De rest van de reductie - 6 miljoen ton - is te veel afhankelijk van 'zacht' beleid. Het is niet zeker dat wat in de pijplijn zit voldoende resultaat oplevert. Het gaat om: afspraken met kolen- en elektriciteitscentrales en de glastuinbouw, opwekking van windenergie en de kilometerheffing. Graag wil ik weten waarom minister Pronk zich hiervoor niet wat harder inspant Waarom worden geen extra maatregelen genomen? Daar hebben we wel voor gepleit in vorige debatten

PvdA dekt 'gat'

Ik wil melden dat we dit gat van 6 miljoen ton wel door ons verkiezingsprogramma willen dekken. Als je op de PvdA stemt weet je dat we onze verantwoordelijkheid nemen. De PvdA staat daar garant voor. Jammer dat we niet weten wat het CDA en de VVD op dit punt doen. Ze laten hun verkiezingsprogramma's niet doorrekenen! Willen ze zich eigenlijk wel concreet binden aan het halen van de Kyoto afspraken? Groenlinks is het andere uiterste: zij willen alles binnenlands halen wat niet helemaal realistisch is. Het is kostbaar, wat leidt tot een verzwakking van het draagvlak. Waarom kunnen we niet samen met ontwikkelingslanden werken aan het klimaatprobleem? En waarom mogen we niet met onze Europese partners samenwerken en emissies buiten onze grenzen, maar binnen Europa reduceren?

Europese aanpak

We kijken met hoop naar Europa. Wat kunnen we verwachten van een gezamenlijk Europees aanpak (emissiehandel)? Geven we meer verantwoordelijkheid aan de EU Commissie inzake handhaving en mondiale leiderschap. De EU met een mond laten spreken, het pleidooi van Staatssecretaris Benschop. De Europese Unie is naast de afzonderlijke Lidstaten ook verdragspartner. Er is dan ook een ratificatieprocedure voor het Europees Parlement. Beiden moeten ratificeren. Het Parlement wil de Kyoto Voorstellen mei 2002 behandelen. Maar de Denen lijken wel dwars te liggen. Kan de minister zijn blijk hierop werpen. Waarom willen de Denen hieraan sleutelen? Heeft dit te maken met de 'burden-sharing agreement'?

De juridische vertaling wordt volgens de Commissie gebaseerd op Art 174 en 300 en heeft consequenties voor het naleven van de EU lastenverdeling afspraak. Hierbij mag een Lidstaat:


* later aan zijn verplichtingen met een extra verplichting van 30% in een volgende budgetperiode (uitstel met milieuboete); zolang de EG haar verplichting als geheel van 8% maar behaalt is de EU als geheel niet nalatig; de reducties worden volgens het Protocol immers bij elkaar opgeteld.

* een sanctie krijgt opgelegd bij het niet naleven van eigen reductiedoelstelling; of,

* op basis van het Burden Sharing besluit zal een Lidstaat dat emissieruimte overdacht te hebben, een beroep mag doen op andere landen die hun verplichting niet nakomen, dat z.s.m. wel te doen (lastenverdeling binnen EU 'bubble').

Ik wil weten wat de voorkeur van minister Pronk is. Hoe gaan we om met de EU lastenverdeling?

Milieu effectief?

Zoals ik al zei, ronden we de eerste fase van het klimaatvraagstuk af. Kyoto is maar een bescheiden stap. Maar wel een stap die veel inspanning vergt, getuige het optreden van het kabinet. Daarom vraagt de PvdA fractie zich af: wat levert het Kyoto Protocol daadwerkelijk op? Niet alleen voor Nederland, maar wereldwijd. Het RIVM is kritisch. Nog vóór Bonn konden we rekenen op een fikse reductie (755 Mton). Na Bonn is dat flink minder geworden (130 Mton). En na Marrakesh is het nog minder geworden (115 Mton). Dit komt doordat de VS weigeren mee te doen. Ook is 'hot air' een groot probleem. Oost Europese landen hebben veel emissieruimte vanwege hun instortende economieën. Het gevolg van dit alles: er is weinig prikkel om binnenlands te reduceren. Veel emissies kunnen heel goedkoop (minder dan $1 per ton) in het buitenland opgekocht worden. Een mogelijke oplossing ligt in het reserveren/opkopen van Oost-Europese 'hot air' (ook in hun belang). Anders kunnen we werken met een shortlist om projecten snel te financieren die daadwerkelijk emissies reduceren. Te denken valt aan projecten op het gebeid van duurzame energie of efficiënte aardgas techniek. Of afzien van 'sinks'? Is de minister bereid om af te zien van het opkopen van 'hot air'.

En hoe kunnen we anders deelname van VS 'afdwingen'? De marktprijs voor buitenlandse reducties stijgt dan als de VS meedoen en wordt het weer interessant om zelf reducties te boeken, binnenlands. We vragen minister Pronk hoe hij dit ziet en wat hij wil doen om de milieu-integriteit te vergroten. Verandert het slappe initiatief van Bush voor vrijwillig en vrijblijvend klimaatbeleid iets?

Afronding

Voorzitter, ik kom tot een afronding.

Nog vóór de CoP-6, de Conference of the Parties, in Den Haag zijn we begonnen met het ratificatieproces (9 november 2000). Het was vooral een politiek gebaar om commitment te laten zien en druk op de ketel te zetten. Immers, de belangrijkste randvoorwaarden, handhaving en regels met betrekking tot de flexibele mechanismen (reducties in het buitenland) waren op dat moment nog niet beklonken. En de Europese Gemeenschap had reeds besloten z.s.m. te gaan ratificeren om het Kyoto Protocol tien jaar na de Rioconferentie '92 in werking te laten treden.

Drie conferenties verder, na Den Haag (CoP-6), Bonn (CoP-6+) en Marrakesh (CoP-7), is het Kyoto Protocol zodanig afgerond dat alle partijen tot ratificatie kunnen overgaan. Een oplossing is gevonden voor de heikele onderwerpen:


* De flexibele mechanismen (geen 'cap' op emissiehandel, maar 'significant effort' binnenlands vereist, geen gebruik van nucleaire technologie in projecten);

* Sinks (gebruik van bossen als CO2 putten toegestaan);
* Handhaving (straf mogelijkheid voor niet naleving); en,
* Financiële steun voor ontwikkelingslanden ($410 mln. jaarlijks per 2005).

Hiermee ronden we een proces van tien jaar af. Hopelijk officieel deze zomer. We stemmen ermee in het Kyoto Protocol te ratificeren. Een brede coalitie in de Kamer staat achter het klimaatverdrag. En ik wil mijn collega's danken voor hun inzet, ondanks de verschillen en soms verzet rechts van mij, om zover te komen. Ik wacht met spanning af. Kyoto is maar het begin van het einde. Er is een lange weg te gaan.