Vrije Universiteit Amsterdam
Informatie voor de pers. Vrije Universiteit Amsterdam.
07/03/2002
---
Ratrace doet managers menselijke maat vergeten
De wasdroger maakt mogelijk dat we veel vaker dan vroeger schone
kleren aan kunnen trekken. Dat willen we dan ook, en zo kost een
wasdroger uiteindelijk meer tijd dan hij bespaart simpelweg omdat we
vaker de was doen. Versnelling roept versnelling op. Niet alleen in
het huishouden, maar ook op de werkvloer. Het is een van de conclusies
die Ida Sabelis trekt in haar proefschrift Managers" Times. A study of
times in the work and life of top managers. Ze promoveert donderdag 14
maart aan de Faculteit der Sociaal-Culturele Wetenschappen van de VU.
"Kloktijd was ooit handig ter afstemming van menselijke activiteiten,
maar nu sleept het ons voort", zegt Sabelis. "Het was een middel, nu
is het een doel geworden." Ze vroeg zich in haar proefschrift af hoe
topmanagers met tijd omgaan en wat dat betekent voor hun medewerkers.
Want managers managen niet alleen hun eigen tijd, maar ook die van hun
´onderdanen´. Zo kunnen ze hun werknemers bijvoorbeeld steeds minder
controleren door bij te houden hoeveel tijd ze aanwezig zijn, maar
alleen nog door te zien hoe snel ze een project afmaken. "En de
snelste medewerker bepaalt het verwachtingspatroon van de baas", zegt
Sabelis. Zodoende moet alles steeds sneller.
Sabelis voerde gesprekken met vijftien Nederlandse topmanagers en met
behulp van literatuur vormde ze een beeld van de rol die tijd speelt
in het werk en het privé-leven van managers. Daniël Lievegoed
bijvoorbeeld, voormalig topman bij een voedingsmultinational, maakt
zich zorgen over de verhouding tussen snelle technologische
ontwikkelingen, de druk om er ook gebruik van te maken, en wat hij
noemt de ´menselijke maat´. "Het bleek ´s avonds bij de aardappelen
steeds moeilijker uit te leggen dat je op één dag in Rome, Parijs en
Brussel hebt vergaderd", illustreert hij.
Een ander aspect van tijd bij topmanagers is het eindeloos delegeren
om tijd te besparen. Een beleidsnotitie voor de minister, zo vertelde
een topambtenaar, mag niet langer zijn dan drie kantjes. Anders is het
niet genoeg uitgekristalliseerd, heeft de schrijver er niet genoeg
tijd aan besteed. Sabelis: "Zo verdwijnt alleen wel de samenhang
tussen alle dingen, de minister krijgt geen totaalbeeld, het
visionaire is eruit. "Managers zijn nog wel betrokken bij hun
organisatie, maar door de race tegen de klok hebben ze geen
gelegenheid tot reflectie. Twee jaar vooruit kijken noemen ze al lange
termijn denken, en daarom kunnen ook de managers zelf uiteindelijk
maar weinig aan de versnelling veranderen Veel gaat onder het motto
´nog even en dan wordt het rustig´. Alleen wordt het nooit rustig,
want de tijd wordt wel weer door iets anders opgevuld."
De onderzoekster vertelt in haar proefschrift niet hoe managers nu wél hun tijd moeten indelen of met organisatieverandering moeten omgaan. "Ik houd mensen alleen een spiegel voor, zodat ze zich bewust kunnen worden van de paradoxen in hun werk en leven. Ik hoop dat bijvoorbeeld jongeren zich gaan afvragen of ze wel op die manier willen leven, zodat het in de toekomst anders wordt. Nu al lees je steeds vaker verhalen over managers die uit de ratrace zijn gestapt."
Vrije Universiteit Amsterdam