Gemeente Leiden
De Eeuwigheid in stukken
Beeldje stadhuistrap deze zomer terug
Het was de tweede keer dat de Eeuwigheid in stukken viel. De eerste
keer in 1929 bij de brand in het stadhuis. In de nacht van zaterdag 10
op zondag 11 november vorig jaar werd het beeldje op de stadhuistrap
bewust vernield met een ijzerzaag. Volgens de restaurator ook nog eens
op 'knullige en sukkelige' wijze.
BESTUURSDIENST - De vernielers van het beeld hadden waarschijnlijk
niet gerekend op het zware gewicht ervan. Nadat de Eeuwigheid los
gezaagd en gewrikt was, viel het meteen van de trap van het stadhuis
op de straat. Daar spatte het in vele kleine stukjes uit elkaar. Door
al die brokstukken komt er meer bij de restauratie van het beeldje
kijken dan je op het eerste gezicht verwacht.
Vandalisme
Restaurator Pier Terwen kan er nog steeds niet over uit. 'Zonde dat
een beeld van honderden jaren oud niet eens meer veilig is in onze
stad.' Nadat hij de brokstukken van het beeld bestudeerde in januari,
stelt hij vast dat de daders ook nog dom bezig waren geweest. 'Het is
niet netjes aan de onderkant afgezaagd, maar de zaag is halverwege het
schedeltje gezet. Daardoor weten we dat dit geen geplande diefstal
was, maar gewoon vandalisme.' De daders waren wel van plan het beeld
mee te nemen, denkt Terwen. Maar verkeken zich op het gewicht. Volgens
de restaurator gebeurt dat vaak met borstbeelden van sokkels. 'Mensen
halen het los en denken dan dat ze dat wel mee kunnen tillen. Dat lukt
natuurlijk niet, en uiteindelijk moet de schade worden herstelt.'
Rank beeldje
Aanvankelijk was Pier Terwen van plan om het beeld zelf te restaureren
in zijn atelier in Leiden. Maar die klus was te ingewikkeld. Het beeld
bleek veel te kwetsbaar. 'Het is een heel rank beeldje, en dus teer.
Daarnaast kent het nog oude breuken omdat het eerder in 1929 stuk
ging. Toen is het geprepareerd met doken, ijzeren stangen die het
beeld bij elkaar houden. Het voordeel daarvan is dat het aan het beeld
stevigheid geeft. Het nadeel is dat er in het beeld geboord is en dat
het steen zelf minder stevig is. Daarom heb ik geadviseerd om het
beeld elders te restaureren en het daarnaast te laten impregneren met
een kunsthars.'
Duitsland
Op dit moment worden de brokstukken van de Eeuwigheid bij elkaar
gevoegd bij de firma De Boer in Franeker. Daarna moet het zo snel
mogelijk naar Duitsland. Daar krijgt het bij de firma Ibach dezelfde
behandeling als het bekende Oorlogsmonument op de Amsterdamse Dam en
het graf van Willem van Oranje in Delft: de Eeuwigheid wordt volledig
geïmpregneerd. 'Dat is nodig omdat anders het beeldje door vocht in de
breuklijnen alsnog stuk kan gaan. Water dat in de kieren komt en
bevriest bijvoorbeeld, zet uit en duwt de brokstukken dan in de
wintermaanden weer uit elkaar.' Pier Terwen hoopt dat het beeldje niet
alleen gespaard blijft voor nare effecten van het klimaat, maar ook
van vandalen.
Containers
Ook technisch beheerder Jan Ouwehand van de gemeente hoopt dat de
Eeuwigheid na de restauratie nog lang mee gaat. 'We willen het beeldje
van de zomer weer op de trap hebben staan.' Of dat enkele maanden en
zestienduizend euro later gaat lukken, kan Pier Terwen niet
bevestigen. 'Ik weet niet hoe snel het impregneren in Duitsland lukt.
Er moeten genoeg beelden zijn voor die behandeling. Want het gaat in
grote containers, en die gieten ze niet voor enkel zo'n klein beeldje
vol. Daarnaast: in ons vak gaat kwaliteit voor tijd.'
Gat op de trap
Het stadhuis begon het jaar met een gat op de trapleuning. Daar stond
eerst het beeldje 'de Eeuwigheid'. Nu kijkt de passant uit op een lege
plek. Hopelijk prijkt het beeldje komende zomer weer in de Breestraat,
na een restauratie die lang duurde. Het beeld wordt speciaal
geïmpregneerd in Duitsland om te voorkomen dat water dat tussen de
brokstukken komt, het beeld voor een derde keer vernielt. In 1929 werd
het beeld eerder beschadigd bij de brand van het stadhuis. In zijn
nieuwjaarsrede dit jaar betreurde burgemeester Jan Postma de 'zinloze
daad' waaraan het beeldje ten onder was gegaan.
Het beeldje voordat het vernield werd. De gerestaureerde versie moet
in de zomer weer prijken in de Breestraat.
Brokstukken van de Eeuwigheid. De restanten zijn de enige sporen op de
trap van het stadhuis van het in november vorig jaar vernielde beeld.
Foto: Pier Terwen.