Ministerie van Buitenlandse Zaken
voor Europese Zaken en van de Vaste Commissie voor Buitenlandse Zaken van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Directie Integratie
Europa Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag
Datum 9 april 2002 Auteur G.A. Beschoor Plug
Kenmerk DIE/162/02 Telefoon 070-3485005
Blad 1/10 Fax 070-3484086
Bijlage(n) - E-mail die@minbuza.nl
Betreft Geannoteerde agenda van de Algemene Raad van 15 en 16 april 2002
Zeer geachte Voorzitter,
Conform de bestaande afspraken heb ik de eer u hierbij de geannoteerde
agenda van de Algemene Raad van 15 en 16 april as. aan te bieden.
De Minister van Buitenlandse Zaken
In het kader van zijn horizontale, coördinerende functie zal de Raad zoals
gebruikelijk kort de werkzaamheden van de overige Raadsformaties bezien en,
waar noodzakelijk, bespreken.
Commissaris Kinnock zal een presentatie geven van de voorstellen van de
Commissie voor een verordening tot wijziging van het statuut van de
EG-ambtenaren (voorstellen thans nog niet beschikbaar). De Raad zal worden
gevraagd om procedurele conclusies vast te stellen ten aanzien van het
tijdspad en de wijze van behandeling. Eventuele voorstellen voor oprichting
van adviserende organen buiten de Raad zullen niet door Nederland worden
ondersteund. Zoals bekend is Nederland hiervan geen voorstander. Bovendien
vergt het onderwerp een zeer zorgvuldige en vertrouwelijke behandeling,
vanwege het rechtspositionele karakter. Een akkoord zal alleen met de nodige
compromisbereidheid van alle partijen (Commissie, vakbonden, Raad en EP)
kunnen worden bereikt. Gelet op het feit dat de huidige afspraken tot juni
2003 lopen en een nieuwe afspraak voor die tijd gemaakt moet zijn is het
tijdsschema voor de behandeling van dit onderwerp krap.
Aanpassing van het statuut van de EG-ambtenaren is een belangrijk onderdeel van de hervormingen van de Commissie die in gang zijn gezet met de publicatie van het witboek van Commissaris Kinnock. De belangrijkste onderwerpen zijn: een nieuwe carrièrestructuur voor EG-ambtenaren, een heldere regeling voor klokkenluiders, een duidelijk kader voor een degelijk financieel management met een precieze afbakening van verantwoordelijkheden, een verbetering van het beoordelings- en promotiesysteem binnen het EG-apparaat en een aanpassing van salaris- en pensioensystematiek opdat een loopbaan bij de EG aantrekkelijk èn financierbaar blijft.
Het voorzitterschap en Commissaris Verheugen zullen rapporteren over de
stand van zaken in de toetredingsonderhandelingen. De meeste aandacht zal
daarbij naar verwachting uitgaan naar de verdere aanpak van de 'financiële'
onderhandelings-hoofdstukken: landbouw, regionaal beleid en begroting. Het
is denkbaar dat de Commissie deze gelegenheid aangrijpt om één of meer
ontwerp gemeenschappelijke standpunten op deze terreinen te presenteren. Een
inhoudelijk debat is evenwel niet voorzien.
Immigratie
Nederland wacht voorts de Mededeling van de Commissie over terugkeerbeleid
met grote belangstelling af. Indien lidstaten bij hun terugkeerbeleid meer
gezamenlijk optrekken, staan zij veel sterker ten opzichte van de landen van
oorsprong. Nederland ziet tenslotte met belangstelling uit naar het
Groenboek van de Europese Commissie over een gemeenschappelijk mechanisme
voor grensbewaking. Ook op dat terrein ligt de geleidelijke ontwikkeling van
een meer gemeenschappelijke aanpak in de rede.
De Raad zal de stand van zaken in de strijd tegen terrorisme bespreken aan
de hand van een rapport over de implementatie van EU-maatregelen (JBZ,
extern beleid, bestrijding financiering terrorisme). Naar verwachting zal
het voorzitterschap tevens verslag uitbrengen van hetgeen tijdens de EU-VS
Ministeriële van 10 april as.over dit onderwerp is besproken. Nederland is
groot voorstander van een blijvende, actieve opstelling van de Unie in de
strijd tegen terrorisme, met name op het terrein van bestrijding van
financiering van terrorisme, conform de bepalingen uit VN-Veiligheidsraad
resolutie 1373.
Tijdens de lunch zal de stand van zaken met betrekking tot het Europees
Veiligheids- en Defensiebeleid aan de orde komen. Onderwerp van bespreking
zal zijn de relatie tussen de EU en de NAVO, de eventuele overname door de
EU van de operatie Fox en de financiering van het EVDB.
Binnen de EU is inmiddels overeenstemming bereikt over een concept-tekst voor het beveiligingsakkoord tussen de EU en de NAVO. Daadwerkelijke vooruitgang in de relatie tussen de EU en de NAVO (zowel voor wat betreft het beveiligingsakkoord als met betrekking tot 'Berlijn plus') is evenwel pas mogelijk indien het participatieprobleem van Turkije is opgelost. Het voorzitterschap en Hoge Vertegenwoordiger Solana voeren hierover intensief overleg met Griekenland, dat nog steeds weigert in te stemmen met de compromis-tekst die door het VK met Turkije werd bereikt.
Wat betreft een eventuele overname van operatie Fox door de EU houdt Nederland vast aan de drie voorwaarden van de Europese Raad van Barcelona:
- een eventuele overname vindt pas plaats na de verkiezingen in Macedonië;
- deze moet gebeuren op verzoek van dat land;
- er moeten permanente regelingen tussen de EU en de NAVO zijn ('Berlijn
plus').
Het Coreper heeft inmiddels een principe-akkoord bereikt over het
financieringsmodel van EVDB operaties (costs lie where they fall met een
substantiële common costs component), dat door de Raad bevestigd zal moeten
worden.
De Raad zal zich uitspreken over de voortgang in de onderhandelingen met
Zwitserland over negen nieuwe bilaterale akkoorden. Het betreft een tweede
onderhandelingsronde met de Zwitsers nadat eerder al zeven andere bilaterale
akkoorden werden gesloten, waaronder over het vrij verkeer van personen.
Ratificatie van deze akkoorden is inmiddels afgerond. De huidige
onderhandelingen betreffen de deelname van Zwitserland aan het milieu
agentschap, samenwerking op gebied van statistiek, handel in verwerkte
agrarische producten, deelname aan EU-programma's, diensten,
fraudebestrijding, belasting op spaartegoeden, Zwitserse deelname aan
Schengen/Dublin en dubbele belasting van EU-pensioengerechtigden.
De onderhandelingen verlopen vooralsnog stroef, mede omdat Zwitserland niet
bereid is om overname van het gehele acquis te accepteren als uitgangspunt
voor de onderhandelingen. Daarnaast wordt voortgang bemoeilijkt omdat
Zwitserland hecht aan gelijktijdige voortgang in de onderhandelingen over
belangrijke dossiers waarvoor de Unie nog geen onderhandelingsmandaten heeft
vastgesteld. Bespreking in de Raad is dan ook vooral bedoeld om het
onderhandelingsproces vlot te trekken en spoedige vaststelling van de
resterende mandaten mogelijk te maken.
De Raad zal verder Zwitserland oproepen om zo spoedig mogelijk te starten
met de onderhandelingen over de belasting op spaartegoeden en om zich
flexibeler op te stellen in de onderhandelingen over samenwerking op het
gebied van fraudebestrijding.
De Raad zal de actuele situatie in het Midden-Oosten bespreken in het licht
van de inspanningen van de EU en de VS deze week om te komen tot een
de-escalatie van de crisis. Voorts zij verwezen naar hierover aan uw Kamer
geschreven brieven.
Westelijke Balkan
De Raad zal spreken over actuele ontwikkelingen in de regio en daarbij met
name ingaan op het onlangs bereikte akkoord over de handhaving van de
constitutionele band tussen Servië en Montenegro (in een nieuwe federatie).
Dit akkoord dient thans verder te worden uitgewerkt en moet nog door het
federale parlement en de parlementen van de deelrepublieken worden
goedgekeurd. Vooral in Montenegro is het akkoord omstreden, aangezien velen
aldaar hadden gerekend op een spoedig referendum over afscheiding. Gesproken
zal ook worden over de gevolgen van dit akkoord voor de toenadering van de
FRJ tot de EU in het kader van het Stabilisatie- en Associatieproces.
Nederland ziet ook in het vervolgtraject een belangrijke rol weggelegd voor de EU, mede ter politieke ondersteuning van de ondertekenaars van het akkoord. Nederland zal een concrete en publieke follow-up strategie bepleiten, waarbij maximaal rekening wordt gehouden met de bestaande (economische) verschillen tussen Servië en Montenegro.
Voorts zal de Raad aandacht besteden aan de noodzaak van samenwerking met het ICTY door de landen in de regio, in het licht van de uitblijvende overdracht van verdachten door de FRJ. Nederland zal aandringen op aanhoudende druk van de kant van de Unie en in dit verband ook refereren aan het bezoek van de Minister-President aan Belgrado op 25 maart jongstleden.
Tot slot zal de Commissie de stand van zaken weergeven van de voortgang in
het Stabilisatie- en Associatieproces (waaronder de totstandkoming van
pijleroverstijgende overeenkomsten en de implementatie van het
CARDS-programma).
De Unie heeft inmiddels Stabilisatie- en Associatieovereenkomsten getekend
met Macedonië en Kroatië. Op dit moment wordt in Raadskader onderhandeld
over onderhandelingsrichtsnoeren voor een dergelijke overeenkomst met
Albanië. Opening van de onderhandelingen met Tirana wordt nog onder het
Spaanse voorzitterschap voorzien. Nederland zal aangeven dat het
Stabilisatie- en Associatieproces essentieel is voor verdere toenadering van
de regio tot Europa.
Barcelona proces
De Raad zal kort van gedachten wisselen over de voorbereidingen voor de
bijeenkomst in het kader van het Barcelona-proces van Ministers van
Buitenlandse Zaken met de landen rond de Middellandse Zee, die zal
plaatsvinden op 22 en 23 april te Valencia. Deze bijeenkomst zal naar
verwachting grotendeels in het teken staan van de crisis in het
Midden-Oosten. Tijdens de Ministeriële zal voorts worden gesproken over
politieke, sociaal-economische en culturele aspecten van het
Barcelona-proces. Daarnaast zal ook de dialoog der beschavingen op de agenda
staan, die tijdens de bijeenkomst van de EU en de OIC in oktober 2001 te
Istanbul - naar aanleiding van de gebeurtenissen van 11 september 2001 -
speciale aandacht heeft gekregen.
Zimbabwe
In overeenstemming met de conclusies van de Europese Raad van Barcelona zal
de Algemene Raad zich beraden op verder te nemen maatregelen tegen de
regering van Zimbabwe. Naar verwachting zal hierbij worden gesproken over
een eventuele uitbreiding van het aantal personen aan wie de eerder
vastgestelde 'gerichte sancties' (visa-restricties en bevriezen van
tegoeden) kunnen worden opgelegd. Voorts zal de Raad de politieke situatie
in Zimbabwe bespreken, waaronder de voorlopige resultaten van de
onderhandelingen tussen regeringspartij ZANU-PF en oppositiepartij MDC.
De Raad zal spreken over de betrekkingen van de EU met de landen van de
Andes-groep (Colombia, Venezuela, Peru, Ecuador en Bolivia) en
Midden-Amerika. Op 17 mei vindt in Madrid de tweede Top plaats tussen de
lidstaten van de EU en de landen van Latijns-Amerika en het Caribisch
gebied. En marge van deze Top zal waarschijnlijk het Associatie Akkoord
tussen de EU en Chili worden getekend.
De onderhandelingen voor een Associatie Akkoord met de Mercosur lopen nog.
De landen van de Andes-groep en de Midden-Amerikaanse landen hebben de wens
uitgesproken om ook met de EU een vrijhandelassociatie op te zetten. Sinds
februari 2002 verricht de Commissie een studie naar dit onderwerp voor wat
betreft de Andes-groep.
Nederland geeft, waar het gaat om het liberaliseren van de wederzijdse
handel met de Andes regio en Midden-Amerika, de voorkeur aan de
multilaterale onderhandelingen over handelsliberalisatie in WTO-verband.
Deze zijn nu juist gericht op ontwikkelingslanden ('Doha
ontwikkelingsagenda'). Een multilateraal akkoord geeft àlle landen in
Latijns-Amerika de mogelijkheid te profiteren van handelsliberalisatie.
De Raad zal de recente ontwikkelingen met betrekking tot Afghanistan
bespreken.
Ik zal daarbij refereren aan het bezoek dat de Minister voor
Ontwikkelings-samenwerking op 6 april aan dit land zal brengen. Mogelijk zal
de Raad ook een kort gesprek hebben met de Afghaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Abdullah Abdullah. Voor de meest recente ontwikkelingen
in Afghanistan verwijs ik kortheidshalve naar mijn brief van 28 maart 2002
(kenmerk DPZ-076/2002).
India en Pakistan
Op verzoek van het Verenigd Koninkrijk zal de Raad de gespannen betrekkingen
tussen India en Pakistan bespreken die zijn ontstaan na de terroristische
aanslag op het Indiase parlement op 13 december 2001. Hoewel de spanning
tussen beide landen de laatste weken enigszins verminderd lijkt te zijn,
blijft de situatie intensieve betrokkenheid van de internationale
gemeenschap vergen. Het VK zal voorstellen dat de Unie een bemiddelende rol
op zich neemt. Hierbij wordt gestreefd naar een intensivering van de
contacten van resp. Hoge Vertegenwoordiger Solana, Commissaris Patten en het
voorzitterschap met de Pakistaanse en Indiase autoriteiten. Pakistan zal
meer dan tevoren aangemoedigd moeten worden het grensoverschrijdende
terrorisme te verminderen en te reageren op het verzoek van India tot
uitlevering van enkele personen van 'de lijst van 20'. Parallel hieraan zal
de EU India moeten oproepen een positievere houding aan te nemen ten aanzien
van de stappen die Pakistan tot dusverre heeft gezet. Nederland ondersteunt
de Britse voorstellen.
De Raad zal een debat voeren over 'wider Europe' (Europa in ruimere zin): de
betrekkingen van de uitgebreide Unie met Belarus, Oekraïne en Moldavië.
De betrekkingen met deze landen kunnen niet los worden gezien van die met
Rusland. De Unie heeft er groot belang bij dat grensoverschrijdende
vraagstukken gezamenlijk met haar nieuwe oosterburen worden aangepakt.
Hoewel het beleid van de Unie ten aanzien van deze landen afzonderlijke
accenten kent (zo in het algemeen restrictief ten aanzien van Belarus), moet
de aanpak gebaseerd zijn op een algemene visie. Nederland zal de
uitgangspunten van die visie benadrukken:
- eerbiediging van de beginselen van rechtstaat, democratie en mensenrechten
(van blijvend belang gelet op recente politieke verwikkelingen in Moldavië,
de verkiezingen in Oekraïne, de zorgwekkende situatie in Belarus);
- samenwerking op het gebied van JBZ: (illegale) migratie, terrorisme en
criminaliteitsbestrijding, witwassen, mensensmokkel en drugshandel (zo
bijvoorbeeld grens- en visaproblematiek en het sluiten van terug- en
overnameovereenkomsten);
- doorvoeren van economische en administratieve hervormingen die een
stabiele welvaartsgroei mogelijk maken (o.a. WTO lidmaatschap, verbetering
investeringsklimaat).
Deze aandachtspunten worden belichaamd in de Partnerschaps- en
Samenwerkings-overeenkomsten met Oekraïne en Moldavië, alsmede de
Gemeenschappelijke Strategie ten aanzien van Oekraine. Die middelen worden
echter nog niet ten volle benut. Een meer concrete aanpak aan de hand van
benchmarks en prioriteiten kan hierin verbetering brengen. Tenslotte hecht
Nederland aan het opvangen van de negatieve (sociale) aspecten van het
transitieproces. De gezondheidstoestand, in het bijzondere de exponentiële
groei van HIV/AIDS, verdient bijzondere aandacht.
En marge van de Raad zal een Associatieraad met Turkije plaatsvinden. Er zal
onder andere worden gesproken over de implementatie van de
pre-accessiestrategie en van het partnerschap voor toetreding, en de stand
van zaken met betrekking tot de douane-unie. Bijzondere aandacht zal uitgaan
naar de politieke dialoog en de voortgang van Turkije in het licht van de
politieke Kopenhagen criteria.
Samenwerkingsraad met Rusland
En marge van de Raad zal ook de vijfde Samenwerkingsraad met Rusland
plaatsvinden. De politieke onderwerpen van de agenda zullen worden besproken
tijdens een diner op 15 april as.. Daar komen aan de orde: recente politieke
ontwikkelingen in de EU en de Russische Federatie, de samenwerking met
Rusland bij het Europees Veiligheids- en Defensiebeleid, de bestrijding van
terrorisme, respect voor de mensenrechten (vrijheid van de media en
Tsjetsjenië), alsmede regionale en internationale kwesties. Op 16 april as.
zullen worden besproken: de economische samenwerking (gemeenschappelijke
economische ruimte, handel en investeringen, energiedialoog), Kaliningrad,
andere JBZ aangelegenheden, milieu en nucleaire veiligheid, alsmede de
voorbereiding van de EU-Rusland top op 28 mei aanstaande.
Samenwerkingsraad met Moldavië
Op 16 april as. zal tevens de vierde Samenwerkingsraad met Moldavië
plaatsvinden. Op de agenda staan recente politieke ontwikkelingen in de EU
en Moldavië (inclusief het belang van politiek pluralisme en de kwestie
Transdnjestrië), regionale samenwerking en de strijd tegen het terrorisme,
de macro-economische situatie en structurele hervormingen in Moldavië,
alsmede de betrekkingen tussen de EU en Moldavië in het kader van de
Partnerschaps- en Samenwerkingsovereenkomst. Er zal een vervolg worden
gegeven aan de haalbaarheidsstudie voor een vrijhandelszone EU-Moldavië.
Tot slot vinden en marge van de Raad nog Associatieraden plaats met resp.
Slowakije en Slovenië. Op de agenda staan onder meer de
pre-accessiestrategie, de stand van zaken met betrekking tot implementatie
van de Europa-akkoorden, pre-accessiesteun (Phare, Sapard, ISPA), financiële
steun van de EIB en regionale samenwerking.
Kenmerk DIE/162/02
Blad /1