Ingezonden persbericht

Heinekenprijs Geneeskunde (USD 150 000) voor Dennis Selkoe

AMSTERDAM, 20020415 -- De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen heeft de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Geneeskunde 2002 (USD 150,000) toegekend aan Professor Dennis J. Selkoe, M.D., Harvard Medical School, Boston, MA, Verenigde Staten 'voor zijn onschatbare inbreng in de ontwikkeling van het moleculaire onderzoek naar hersenziekten, in het bijzonder die van Alzheimer'.


Onderwerp
In de hersenen van Alzheimer-patiënten worden zogeheten 'plaques' aangetroffen, die grotendeels bestaan uit proteïnen met de naam 'amyloid beta'. Dat was voor Dennis Selkoe eind jaren zeventig het startpunt van zijn onderzoek. Door methoden toe te passen uit de biochemie en de moleculaire biologie heeft hij met veel geduld, stapje voor stapje de moleculaire delen van het raadsel dat de complexe ziekte van Alzheimer is, kunnen oplossen. Wat gebeurt er in de hersencellen? Welke stoffen spelen een rol, wat komt er eerst, wat is een gevolg van wat? Het antwoord op die vragen is nu zover dat op dit moment de eerste patiënten meedoen aan een proef met medicijnen die de ziekte moeten vertragen of voorkomen. Het maatschappelijk belang daarvan valt moeilijk te overschatten. Maar Selkoes onderzoek heeft ook onverwachte inzichten opgeleverd over de werking van membraan-proteïnen die veel verdergaande implicaties hebben voor de biologie. Inmiddels worden er ook resultaten geboekt met het beter begrijpen van de veroudering van hersenen, en van het ontstaan en verloop van de ziekte van Parkinson.

Prijswinnaar

Dennis Selkoe werd in 1943 geboren in New York. Hij behaalde in 1969 zijn Master Degree aan de University of Virginia School of Medicine en was vanaf 1975 verbonden aan de Harvard Medical School in Boston, waar hij in 1990 hoogleraar neurowetenschappen werd. Sinds 2000 is Selkoe 'Vincent and Stella Coates Professor of Neurological Diseases', ook aan de Harvard Medical School. Als neuroloog werkt hij op dit moment in de ziekenhuizen Brigham and Women's Hospital en Massachusetts General Hospital. Selkoe wordt door zijn vakgenoten internationaal erkend als de beste onderzoeker op het gebied van moleculaire ziektekiemen van de ziekte Alzheimer. Hij is lid van enkele handenvol redactiecommissies van wetenschappelijke tijdschriften over neurologische onderwerpen zoals de Annual Review of neuroscience en het American Journal of Alzheimer's Disease. Zijn wetenschappelijke artikelen in Nature, Annual Review of Cell Biology, Annual Review of Neuroscience, Cell en Neuron zijn zeer invloedrijk. Selkoe was dan ook nummer veertien op de lijst 'Best Brains of the Brain Decade', die Science Watch opstelde op basis van de tweehonderd meest geciteerde artikelen over neurowetenschappen in die tien jaren (tussen 1989 en 1998). Selkoe heeft inmiddels vele onderscheidingen ontvangen, waaronder een ere-doctoraat van de universiteit van Harvard, de 'Mathilde Solowey Award in the Neurosciences' van de Foundation for Advanced Education in the Sciences (nih), de Boerhaave-medaille van de universiteit van Leiden, en de 'Pioneer Award' van de Alzheimer's Association in de Verenigde Staten. Meer informatie over Selkoe kunt u vinden op de volgende website: http://www.hms.harvard.edu/dms/neuroscience/fac_selkoe.html

Enkele belangrijke publicaties

Haass C., Schlossmacher M.G., Hung A.Y., Vigo-Pelfrey C., Mellon A., Ostaszewski B.L., Lieberburg I., Koo E.H., Schenk D., Teplow D.B., Selkoe D.J. Amyloid beta-peptide is produced by cultured cells during normal metabolism. Nature 359 (1992) 322-325. Yamazaki T., Selkoe D.J., Koo E.H. Trafficking of cell surface ß-amyloid precursor protein: Retrograde and transcytotic transport in cultured neurons. J. Cell Biol. 129 (1995) 431-442. Xia W., Zhang J., Perez R, Koo E.H., Selkoe D.J. Interaction between amyloid precursor protein and presenilins in mammalian cells: Implications for the pathogenesis of Alzheimer's disease. Pro.Natl. Acad.Sci.USA 94 (1997) 8208-8213. Wolfe M.S., Xia W., Ostaszewski B.L., Diehl T.S., Selkoe D.J. Two transmembrane aspartates in presenilin-1 required for presenilin endoproteolysis and g-secretase activity. Nature 398 (1999) 513-517. Bertram L., Blacker D., Mullin K., Keeney D., Jones J., Basu S., Yhu S., McInnis M.G., Go R.C., Vekrellis K., Selkoe D.J., Saunders A.J., Tanzi R.E. Evidence for genetic linkage of Alzheimer's disease to chromosome 10q. Science 290 (2000) 2302-2303.

Over de prijs

De Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Geneeskunde wordt sinds 1989 toegekend. Eerdere winnaars waren onder anderen: Luc Montagnier, David de Wied, Barry Marshall en Eric Kandel. Die laatste was in 2000 een van de winnaars van de Nobelprijs voor medicijnen. Meer achtergrondinformatie vindt u op de website van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen: http://www.knaw.nl/heinekenprizes

Over de uitreiking

De Heinekenprijzen worden elke twee jaar tijdens een bijzondere zitting van de Akademie uitgereikt. Dit jaar zal de uitreiking plaatsvinden op dinsdag 24 september in de Beurs van Berlage in Amsterdam.



Ingezonden persbericht