Gemeente Zaanstad
Wormen ingezet in strijd tegen groeiende berg GFT-afval
donderdag 18 april 2002
Als eerste gemeente in Nederland zal Zaanstad in een grootschalige
proef met de BioCom de strijd aanbinden tegen de groeiende berg
GFT-afval.
De proef vindt plaats onder 3500 huishoudens in Assendelft. Op 22
april zal burgemeester R. Vreeman de eerste BioCom in gebruik nemen in
het Wapen van Assendelft, Dorpsstraat 533, Assendelft. Inmiddels
hebben de meeste inwoners van Assendelft de nieuwe composteercontainer
ontvangen. De zwarte bak met bordeauxrode deksel, die een inhoud heeft
van 240 liter gaat de inmiddels bekende groene GFT-bak vervangen. Deze
wordt de komende dagen door de gemeente weer ingenomen. De BioCom
heeft als voordeel dat de gebruiker zelf kan composteren. Gebeurt dit
niet, dan kan de container als deze vol is gewoon aan de stoep worden
gezet om door de gemeente te worden geleegd.
Besparing op de kosten voor ophalen en verwerken
Bedoeling van de gehele operatie is om tijdens de proef te kunnen
vaststellen in welke mate de gecalculeerde kostenbesparing aan het
ophalen en doen verwerken van GFT kan worden gerealiseerd. En hoe de
gebruikers reageren op de BioCom, welke knelpunten er zich mogelijk
voor kunnen doen en met welke frequentie de niet voor composteren
gebruikte containers moeten worden geleegd. De inwoners van Assendelft
zijn bepalend voor de besluitvorming rond de inzet van de BioCom in
geheel Zaanstad. De proef, die voortdurend wordt gevolgd, gaat
anderhalf jaar duren.
Blijkens onderzoek door het CBS bestaat huishoudelijk afval voor circa
50% uit groente- fruit- en tuinafval (GFT). Ondanks de inzet van het
gescheiden ophalen van GFT-afval in de daarvoor bestemde bakken. Het
verschil tussen verbranden en composteren bedraagt gemiddeld voor
geheel Nederland 35 Euro per ton. Laten composteren kost gemiddeld in
Nederland 50 Euro per ton. Wanneer de helft van de bevolking
consequent het GFT zelf zou composteren dan bespaart dat enorm veel
geld. Voor een totale bevolking van Zaanstad zou dat wel eens een
besparing kunnen opleveren van rond 500.000 Euro op jaarbasis.
Het vocht in GFT is de boosdoener
Onderzoek wijst uit dat GFT-afval voor 60% uit vocht bestaat. Vocht
dat veel volume vraagt en bovendien debet is aan een verzuringproces
tijdens het composteren. Die verzuring veroorzaakt vooral in de zomer
onaangename luchtjes. Het heeft het composteren rond het huis daarmee
in een slechte reuk gezet.
Biologen wezen er jaren geleden al op, dat het mogelijk moest zijn een
composteringsproces te bewerkstelligen, waarbij het meeste vocht snel
geëlimineerd zou worden. Het dan droge composteren zou vrijwel
reukloos kunnen worden. Daarvoor zou het echter nodig zijn een
composteercontainer te ontwikkelen, waarin op goede wijze het vocht
uit het GFT kon worden afgevoerd. En voorts bleek het noodzakelijk een
zodanig ventilatiesysteem te ontwikkelen dat de beluchting van het
gehele proces optimaal zou zijn. Voeg daar nog bij dat de
composteerders bij uitstek, compostwormen, de kans zouden krijgen om
te helpen, en men zou een ideale composteercontainer hebben.
De BioCom, het ideale composteersysteem
Er is drie jaar gewerkt aan de realisering van de BioCom. De 240 liter
container heeft onderin een vochtverzamelreservoir, dat met behulp van
een roestvrijstalen plaat met gaatjes gescheiden is van het deel
waarin het GFT wordt verzameld. Het lekvocht wordt in het reservoir
opgevangen. Via een aftapslangetje kan het ongevaarlijke vocht in de
border lopen. Slimme Belgische gebruikers van de BioCom verkopen dit
lekvocht in flessen als voedingsvocht voor planten. De constructie met
ventilatiegaten maakt dat de BioCom als een schoorsteen gaat werken.
De ventilatiegaten zijn afgedekt met gaas, zodat er geen hinderlijke
fruitvliegjes bij de compost in wording kunnen komen. De bordeauxrode
deksel helt licht, zodat condensvocht en regendruppels niet in de bak
terechtkunnen komen.
Bij de ingebruikname wordt eenmalig onder in de bak Frans boomschors
gestrooid. Dat zorgt voor een goede doorluchting en bereikbaarheid van
de gaatjes in de bodemplaat. Wanneer er enige dagen GFT in de bak is
gedaan, wordt het meegeleverde emmertje compostwormen in de bak
gedaan. Zij gaan het composteerproces bevorderen. Compostversneller
doet de rest.
De BioCom verschaft een gemiddeld gezin met een kleine stadstuin de
mogelijkheid om alle GFT zelf te composteren. Na een half jaar kan
ongeveer de helft van de inhoud als gerede compost via een schuif aan
de onderkant van de voorzijde worden weggehaald voor gebruik in de
tuin of in bloembakken. Schors is niet meer nodig, de aanwezige wormen
gaan zich weer vermenigvuldigen. Zo kan het proces worden herhaald.
Ook aan de stoeprand zetten is mogelijk
Hoewel niet de primaire bedoeling kan de BioCom ook gewoon als
GFT-verzamelbak worden gebruikt. Als deze vol is, kan deze op de
daarvoor bestemde dagen aan de stoep worden gezet, wanneer deze door
de gemeente wordt geleegd. Daartoe is de bak uitgerust met twee flinke
wielen en een roestvrij stalen as. De BioCom heeft een inhoud die twee
maal zo groot is als de oude bak. Bovendien klinkt de inhoud door
vochtverlies zo snel in, dat de verwachting is, dat bewoners die de
container zo gebruiken, ongeveer zes keer zo lang met de BioCom kunnen
verzamelen dan ze vroeger met de oude bak deden. Ook dit levert enorme
besparing op.
Duurzaam en kostenbesparend
Het systeem van de BioCom is afgekeken van de natuur. Het is een
veilige en relatief goedkope manier om de hoeveelheid GFT bij de bron
aanmerkelijk te verminderen. Dat daar in Assendelft bijna 200.000
compostwormen bij worden ingeschakeld, maakt het proces uniek in de
wereld. Geen wonder dat er vanuit geheel Europa en daarbuiten
belangstelling bestaat voor deze nieuwe vorm van composteren.