Gemeente Rijswijk
Oude waterput gevonden bij opgravingen in Rijswijk
Rijswijk, 21 mei 2002
In Rijswijk is bij archeologisch onderzoek in de Herenstraat een oude
waterput gevonden. De waterput heeft als openbare
drinkwatervoorziening gefunctioneerd. De nu blootgelegde resten
dateren waarschijnlijk uit de zeventiende eeuw.
De waterput is gemaakt van bakstenen en aan de bovenzijde afgesloten
met een bakstenen koepel. De diameter is zo'n 120 centimeter en de
diepte bedraagt maar liefst vijf meter. De waterput ligt nu, evenals
vroeger, onder de openbare weg. Het water werd opgepompt. Het
pomphuisje staat nog steeds voor de Oude Kerk. Een loden pijp verbond
de put met het pomphuisje.
Diverse huizen hadden toentertijd de beschikking over een eigen
waterput. Daarnaast was voor algemeen gebruik een openbare waterput
aanwezig. Deze bevond zich op de kruising van de Kerklaan met de
Herenstraat. Op een kaart uit het midden van de zestiende eeuw is de
put afgebeeld als een ronde put. Aan de bovenzijde is de put open. Het
water werd geput met behulp van een emmer of een kruik. Omstreeks 1600
werd de put aan de bovenzijde afgesloten met een stenen koepel.
Mogelijk werd de oude put zelfs geheel vervangen door een nieuwe put.
Met het afsluiten van de put door het aanbrengen van een koepel werd
voorkomen dat rommel in de put terecht kwam en het water vervuilde. In
de koepel was een kleine opening vrijgelaten zodat er een loden buis
doorheen kon. De buis stond in verbinding met een pomp zodat het water
uit de put kon worden gehaald. De pomp stond in een pomphuisje op
enige meters afstand van de put. Het pomphuisje werd in de loop der
jaren enige malen vernieuwd. Voor de laatste maal gebeurde dat in
1831. Het toen vervaardigde pomphuis staat nog steeds in de
Herenstraat voor de Oude Kerk.
Vanaf 1898 werden geleidelijk steeds meer Rijswijkse huishoudens
aangesloten op het drinkwaterleidingnet en raakte de openbare put in
onbruik. In 1929 werd het pomphuis verplaatst naar het gazon voor de
Oude Kerk zodat op de rijweg meer ruimte was voor het gemotoriseerd
verkeer. Op hetzelfde moment raakte de put in onbruik en in
vergetelheid. Omstreeks 1978 -de Herenstraat was inmiddels
voetgangersgebied geworden- werd het pomphuisje verplaatst naar de min
of meer oorspronkelijke locatie.
Het archeologisch onderzoek vindt plaats in het kader van het
herbestraten van Oud-Rijswijk. Het werk maakt ook grondwerk
noodzakelijk, onder meer voor aanbrengen van nieuwe kolken.
Archeologen van de gemeente Rijswijk begeleiden het werk om eventuele
archeologische vondsten te documenteren. Nadat het onderzoek is
voltooid wordt de put opnieuw bedekt met grond.
Het archeologisch onderzoek vindt plaats in nauwe samenwerking met de
firma W. Gleym B.V. die de bestratingswerkzaamheden verricht.
Afdeling Bestuursondersteuning en Communicatie.
© 2002 Gemeente Rijswijk. Alle rechten voorbehouden.