European Commission
IP/02/750
Brussel, 22 mei 2002
De Commissie stelt een ambitieuze hervorming van de Europese Unie voor
In haar eerste mededeling aan de Conventie over de toekomst van Europa
dringt de Commissie aan op doeltreffender EU-structuren die het
mogelijk maken beter aan de verzoeken en verwachtingen van de burgers
te voldoen. De rol van de Unie moet op drie belangrijke gebieden
worden versterkt. De invoering van de euro maakt betere mechanismen
noodzakelijk om richting te geven aan de Europese economie. Er dient
een reële Europese capaciteit voorhanden te zijn om de veiligheid en
de vrijheid van de burgers te versterken. De Unie moet beschikken over
een krachtig buitenlands en veiligheidsbeleid om iets te betekenen in
de wereld. Teneinde dit doel te bereiken, wenst de Commissie een
intensievere coördinatie van het economisch beleid. Zij stelt
gemeenschappelijke grenscontroles voor met een gemeenschappelijk
immigratie- en asielbeleid. Zij wil de functie van Hoge
vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en
veiligheidsbeleid geleidelijk in de Commissie integreren. De
besluitvorming moet worden vereenvoudigd binnen een gemeenschappelijk
institutioneel kader, zodat de Europese Unie resoluut de weg naar een
grondwet kan inslaan.
De mededeling werd vandaag goedgekeurd op initiatief van Romano Prodi,
voorzitter van de Commissie, en van Michel Barnier en António
Vitorino, leden van de Commissie.
Voorzitter Prodi merkte daarbij op: "Wat wij voorstellen is geen staat
met een Europese regering. Wij stellen een unie van volkeren en staten
voor, die de burgers beter kan beschermen en hun belangen kan
bevorderen op gebieden waarop geen enkel land daartoe alleen over
voldoende macht beschikt. Dat is onze oplossing om democratisch te
regeren in een geglobaliseerde wereld".
Na de geslaagde invoering van de eurobiljetten en -munten moet de Unie
het budgettaire en economische beleid van de lidstaten beter
coördineren. Individualistisch budgettair gedrag van om het even welk
Euro-lid moet worden voorkomen. Doeltreffende coördinatie hangt af van
het gebruik van de communautaire methode. De Commissie zou het recht
moeten hebben bij de Raad voorstellen in te dienen over de globale
richtsnoeren voor het economisch beleid of over acties tegen nationale
besluiten die de macro-economische stabiliteit bedreigen. Momenteel
kan de Commissie alleen aanbevelingen doen. De Raad zou alleen de
mogelijkheid mogen hebben met eenparigheid van stemmen van voorstellen
van de Commissie af te wijken.
Voor kwesties die rechtstreeks verband houden met het functioneren van
de eurozone zou bij het Verdrag een Raad moeten worden opgericht die
uitsluitend is samengesteld uit Euro-leden, waaraan formele
besluitvormingsbevoegdheden zouden worden toegekend. Op internationale
fora zou de eurozone aan belang winnen als ze met één stem sprak via
de Commissie.
De Commissie verklaart dat de Unie ter bevordering van de veiligheid
en de rechten van de burgers een belangrijkere rol zou moeten gaan
spelen op gebieden zoals de controle aan de buitengrenzen, de
bestrijding van de georganiseerde misdaad en terrorisme en de
samenwerking op civielrechtelijk en strafrechtelijk gebied. Een op
gemeenschappelijke normen en financiële solidariteit gebaseerd systeem
zou de controle aan de buitengrenzen moeten verbeteren en zou
mettertijd moeten leiden tot een gemeenschappelijke Europese
grenswacht.
Hoewel door vrijwillige samenwerking vooruitgang kan worden geboekt,
moet ook worden nagegaan of voor bepaalde aspecten, zoals de
rechtspositie van immigranten binnen de Europese Unie of een Europese
asielregeling, bindende wetgeving nodig is. Alle wettelijke bepalingen
op het gebied van justitie en binnenlandse zaken zouden door de
Commissie moeten worden voorgesteld, door middel van de
medebeslissingsprocedure (Raad en Parlement) worden goedgekeurd en aan
de controle van het Hof van Justitie worden onderworpen.
In dit verband verklaarde commissielid Vitorino het volgende: "Het constitutionele bouwwerk van de Unie zou gebaseerd moeten zijn op het Handvest van de grondrechten. Aldus zal de bescherming van de democratische waarden en van de individuele rechten van alle personen die in de Unie verblijven, worden gewaarborgd".
Structuurwijzigingen zijn nodig indien de Unie ooit een geloofwaardige en doeltreffende speler op mondiaal niveau wil worden. Momenteel is de rol van de Unie in de wereld enkel op het gebied van het handels- en ontwikkelingsbeleid in overeenstemming met haar economisch belang. Op het gebied van het externe beleid blijft zij zwak en verward, omdat te veel stemmen het recht opeisen om beleidsinitiatieven te nemen of Europa te vertegenwoordigen. De instrumenten om te handelen zouden beter moeten worden geïntegreerd om de geloofwaardigheid en het gezag van het buitenlands en veiligheidsbeleid van de Unie te verhogen.
Teneinde de doelmatigheid en de coherentie van de verschillende instrumenten voor het externe beleid te garanderen, stelt de Commissie voor het recht om politieke initiatieven te nemen toe te kennen aan de Hoge vertegenwoordiger en deze in de Commissie te integreren.
Verduidelijking van de wijze waarop de Europese Unie gebruik kan maken
van haar bevoegdheden
De Unie moet optreden binnen de grenzen die in het Verdrag zijn
vastgelegd en de nationale identiteiten respecteren. Een lijst van
bevoegdheden is een juridische fictie en geen haalbare oplossing om
deze doelstellingen te bereiken. De instrumenten ter beperking van de
wijze waarop de Europese Unie haar bevoegdheden gebruikt, moeten
echter worden verbeterd.
De Commissie is voorstander van een nieuw mechanisme dat zou
garanderen dat de beginselen van subsidiariteit en proportionaliteit
in acht worden genomen voor de Raad en het Europees Parlement een
besluit aannemen. Bovendien zou het Europees beleid zo
gedecentraliseerd mogelijk moeten worden uitgevoerd, bijvoorbeeld in
het geval van het nieuwe regionale beleid voor de periode na 2006.
De Conventie zou een constitutionele tekst moeten voorleggen die, in
tegenstelling tot het huidige geheel van vier verdragen met meer dan
700 artikelen, zo eenvoudig en begrijpelijk mogelijk moet zijn.
Commissielid Barnier verklaarde: "De complexe structuur met "drie
pijlers", zoals deze door het Verdrag van Maastricht is ingevoerd,
moet worden afgeschaft. De Unie heeft één enkel institutioneel
bouwwerk nodig, dat haar democratischer maakt en het voor de burgers
gemakkelijker maakt haar te begrijpen".
Een beperkt aantal besluitvormingsregels zou het huidige systeem
eveneens vereenvoudigen. Stemming bij gekwalificeerde meerderheid zou
in de Raad de algemene regel moeten zijn, ook voor fiscale en sociale
zaken die verband houden met de interne markt. De
medebeslissingsprocedure zou van toepassing moeten zijn voor alle
wetgevingsactiviteiten. De constitutionele tekst zou het Parlement
ruimere begrotingsbevoegdheden moeten toekennen.
Een historische uitdaging - en een kans
Voorzitter Prodi concludeerde: "De uitgebreide Unie zal een sterke
Commissie nodig hebben die beleidsvoorstellen voorbereidt, een Raad
die in staat is beslissingen te nemen en een Europees Parlement met
verruimde bevoegdheden in het wetgevings- en begrotingsproces.
Wij hebben een zeer origineel institutioneel bouwwerk geërfd van de
grondleggers van de Unie. Wij hebben nu de politieke
verantwoordelijkheid de Europese leiders van de toekomst doeltreffende
structuren te verschaffen".