Erasmus Universiteit Rotterdam
30 mei 2002
In de VS wagen meer vrije ondernemers de stap dan in Nederland
Ondernemerschap onder de loep
Tussen 1972 en 1998 is het aantal zelfstandige ondernemers in de VS
verdubbeld, in Nederland nam het toe met bijna 40%, in Frankrijk
echter is hun aantal met ruim 10% gedaald. Hoewel het belang van
ondernemerschap in alle Westerse landen wordt onderschreven,
verschillen de feitelijke ontwikkelingen sterk. Uiteenlopende
instituties zoals de regulering van markten en het onderwijssysteem
zijn daarvoor de belangrijkste verklaringen. Maar, zo stellen
wetenschappers van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR), ook
overheidsingrijpen is van directe invloed. Samen met onderzoeksbureau
EIM in Zoetermeer en Indiana University te Bloomington in de VS
verrichten de Rotterdamse economen een onderzoek naar de determinanten
van ondernemerschap.
Onderzoekers van EUR, EIM en Indiana University hebben jaren
samengewerkt aan het ontwikkelen van een verklaringskader voor de
verschillen in ondernemerschap tussen landen. Dit
samenwerkingsverband, getiteld BRIDGE (Bloomington Rotterdam
International Doctoral and Graduate Exchange), is een transatlantisch
partnership om studenten in internationaal verband wegwijs te maken in
de wereld van ondernemerschaponderzoek.
De mate van ondernemerschap in een land is afhankelijk van vele
invloeden en kan niet met een druk op de knop worden vergroot.
Technologische ontwikkelingen, consumentengedrag en marktstructuren
bepalen de kansen voor ondernemerschap. De samenstelling en opleiding
van de van de beroepsbevolking zijn daarop van invloed. Het imago van
ondernemerschap, de financiële prikkels in arbeidsmarkt en sociale
zekerheid, de regelgeving rond bedrijfsoprichtingen en de
beschikbaarheid van startkapitaal bepalen hoevelen daadwerkelijk
kiezen voor een eigen bedrijf. Langs deze kanalen kan de overheid op
langere termijn invloed op het ondernemerschap uitoefenen.
De VS, bijna een eeuw geleden ook al de kraamkamer van de toenmalige
management revolutie, lopen nu weer voorop in de nieuwe
ondernemerschapseconomie. Opvallend is dat het beginnen van een eigen
bedrijf in Amerika zo gewoon wordt gevonden. Instituties en cultuur
vormen er een virtuous circle. De VS excelleren momenteel vooral in
innovatief ondernemerschap rond universiteiten en kennisinstellingen.
Naast Silicon Valley zijn er vele andere succesvolle clusters zoals
Research Triangle in North Carolina, Route 128 bij Boston en Austin,
Texas.
Nederland heeft een opmerkelijk herstelproces van de in de jaren
zeventig van de vorige eeuw opgelopen Dutch disease doorgemaakt. Een
meer flexibele arbeidsmarkt, minder regulering van productmarkten, een
modernisering van de vestigingswet en toenemende aandacht voor
ondernemerschap in de media en het onderwijs hebben een meer
ondernemende samenleving naderbij gebracht. Het aantal nieuwe
bedrijven is al enorm gestegen en dit heeft bijgedragen aan
economische groei en banencreatie. Nu is het in vergelijking met de VS
achterblijvend aantal innovatieve starters, met name in de omgeving
van universiteiten, een belangrijk resterend aandachtspunt voor de
komende jaren.
Ook in Frankrijk staat de bevordering van innovatie hoog in het
vaandel, maar hier is de weg gekozen van technopoles met centraal
aangestuurde R&D. Door de dominantie van staatsinstellingen en grote
ondernemingen komen kleinschalige innovatieve initiatieven er moeilijk
van de grond. En ook meer in het algemeen zijn regelgeving en
administratieve lasten niet echt bevorderlijk voor
bedrijfsoprichtingen. Buiten het tertiair onderwijs besteed het
onderwijs nauwelijks aandacht aan ondernemerschap.
Noot voor de pers
Het onderzoek is in boekvorm verkrijgbaar: Entrepreneurship:
determinants and policy in a European-U.S. Comparison. (uitgave van
Kluwer Academic Publishers). Op 30 mei 2002 overhandigt de rector
magnificus van de EUR, prof. dr. ir. J.H. van Bemmel, om 16.00 uur in
Den Haag aan de Amerikaanse minister council Reed J. Fendrick het
eerste exemplaar. Journalisten zijn welkom op zijn residentie na
aanmelding bij de persafdeling van de ambassade van de Verenigde
Staten: tel. (070) 310 9437
Info: capaciteitsgroep Algemene economie; cluster Internationale
economie en bedrijfstakanalyse, prof.dr. A.R. Thurik, tel. (010) 408
1398 / (079) 341 3634 of mw.drs. I. Verheul, tel (010) 408 1422;
e-mail: verheul@few.eur.nl
ondernemerschap onder de loep
INLINE]