European Commission
IP/02/782
Brussel, 30 mei 2002
De Commissie start een antirookcampagne voor jongeren: "Feel free to
say no"
31 mei - de aftrap van de rookvrije World Cup 2002 en de World No
Tobacco Day vallen samen met het lanceren door de Europese Commissie
van een campagne op EU-niveau om jongeren van roken af te houden. Wat
hebben Zidane, Raul, Figo, Mpenza, Ballack en Maldini gemeen met
tientallen andere Wereldcupspelers? Samen met de UEFA hebben zij zich
aangesloten bij de EU om roken onder jongeren te bestrijden. Zij
zeggen "Nee". Nee tegen sigaretten. Een TV-spot met deze bekende
voetballers zal gedurende de Wereldcupwedstrijden overal in de EU
worden uitgezonden. Acht van de tien rokers beginnen wanneer ze tussen
de 12 en 18 jaar oud zijn. Zoals David Byrne, Commissaris voor
volksgezondheid en consumentenbescherming, zegt: "Laten we er geen
doekjes om winden: een jongere die begint met roken en verslaafd raakt
aan nicotine, heeft eigenlijk geen echte keuze meer. Daarom willen we
dat jongeren zich vrij voelen om nee te zeggen tegen tabak zolang ze
nog in vrijheid kunnen kiezen." "Feel free to say no" is de slogan van
de campagne. Er is een speciale website www.feel-free.info over de
verschillende aspecten van de campagne, evenementen, wedstrijden, enz.
De campagne is onderdeel van de bredere strategie van de Commissie om
het gebruik van tabak terug te dringen, en is gericht op de 36,2
miljoen jongeren van 12 tot 18 jaar in de EU. Het budget voor de
campagne bedraagt 18 miljoen voor drie jaar ( 6 miljoen per jaar).
Roken onder jongeren
De periode tussen 12 en 18 jaar is cruciaal wat betreft het al of niet
aannemen van een rookgewoonte. Volgens recente bevindingen van de
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) experimenteren jongeren op steeds
jongere leeftijd met tabak en neemt het percentage rokende jongeren in
alle lidstaten toe. Enkele statistieken: het percentage 15-jarigen dat
minstens eenmaal per week rookt is 33% in Oostenrijk, 28% in België
(Vlaanderen), 24% in Denemarken, 29% in Engeland, 29,5% in Frankrijk
(althans in een aantal onderzochte regio's) 30,5% in Duitsland
(althans in een aantal onderzochte regio's), 18,5% in Griekenland, 25%
in Ierland, 16,5% in Portugal, en 21% in Zweden ("Health and Health
behaviour among young people in Europe", HBSC-enquête 1997-98, WHO
Regional Office for Europe). Een op de twee jeugdige rokers zal
uiteindelijk sterven aan de negatieve gevolgen van het roken. Ieder
jaar sterven 500.000 mensen in de Europese Unie voortijdig aan ziekten
die verband houden met roken.
De campagne
Het doel van de antirookcampagne van de EU is teenagers meer bewust te
maken van de negatieve effecten van de consumptie van tabak. De
Commissie heeft een open aanbesteding uitgeschreven en in december
2001 heeft zij een contract gesloten met een PR-bureau. Het contract
kan tweemaal verlengd worden, als de evaluatie van de dienstverlening
door dit bureau positief uitvalt.
De campagne is gebaseerd op een geïntegreerde communicatiestrategie
met klassieke advertenties, televisie-, bioscoop- en
radioboodschappen, billboards, en ook klassieke public relations en
evenementen. Een ander aspect van de campagne is een uitgebreide
website in elf talen, www.feel-free.info, die ook links omvat naar
hotlines tegen verslaving, NGO's, nationale autoriteiten en
EU-websites.
"Feel free to say no" dient te worden opgevat als een campagne ter
verbetering van het image van niet roken. De boodschap is: iemand die
rookt is niet vrij, maar de gevangene van haar of zijn verslaving aan
nicotine sigaretten lossen geen problemen op, maar veroorzaken ze. De
voornaamste boodschappen van de campagne hebben niet de vorm van een
verbod of een waarschuwing, maar hebben meer een emotionele lading en
zijn gericht op creatieve communicatie. Jongeren die beginnen met
roken, brengen hun gezondheid en hun leven in gevaar. Deze boodschap
moet doorklinken in de wereld van de jongeren, door middel van een
positieve, rookvrije levenshouding.
Voetballers sluiten zich aan bij de bestrijding van het roken onder
jongeren
Het Europese voetbal en de spelers hebben een voorbeeldfunctie voor
jongeren in heel Europa. De inzet, de wil om te presteren en de
vaardigheid van de spelers zijn positieve kenmerken waarmee jongeren
zich kunnen identificeren. Ondubbelzinnige afwijzing van roken door
Europese voetbalsterren zal jongeren steunen in hun besluit niet te
roken. Verder is de UEFA van plan de nationale voetbalbonden te vragen
de antirookcampagne van de EU te ondersteunen en roken onder kinderen
en jongeren te helpen bestrijden. De samenwerkingsovereenkomst tussen
de UEFA en de Commissie is op 17 mei ondertekend door UEFA-voorzitter
Lennart Johansson en Commissaris David Byrne.
De spelers die een duidelijk "nee!" tegen roken laten horen in de
reclamespots van de campagne zijn tot nu toe: Thomas Helveg (Deen),
Paolo Maldini (Italiaan), Zinedine Zidane (Fransman), Michael Ballack
(Duitser), Shay Given (Ier), Ebbe Sand (Deen), David Trezeguet
(Fransman), Raul (Spanjaard), Olof Mellberg (Zweed), Filippo Inzaghi
(Italiaan), Gerald Asamoah (Duitser), Harald Cerny (Oostenrijker), Rui
Costa (Portugees), Marco Van Hoogdalem (Nederlander), Emile Mpenza
(Belg), Luis Figo (Portuguees), Nico Van Kerckhoven (Belg), Damien
Duff (Ier), Carsten Jancker (Duitser), Massimo Donati (Italiaan),
Didier Dheedene (Belg), José Mari (Spanjaard), Martin Stranzl
(Oostenrijker), Allan Kelly (Ier) en Jens Jeremies (Duitser).
Het campagnemateriaal omvat een World Cup Planner, speciaal voor
jongeren, met informatie over de Wereldcupteams en de wedstrijden, en
over de antirookcampagne.
Samenwerkingspartners
Er zijn contacten gelegd met nationale gezondheidsautoriteiten en
NGO's met het oog op samenwerking in de context van de
antirookcampagne. Mediabedrijven hebben een bijdrage geleverd, onder
andere door gratis zendtijd ter waarde van ongeveer 4 miljoen (tot nu
toe) ter beschikking te stellen. De campagne is aan NGO's en nationale
gezondheidsautoriteiten gepresenteerd. De meeste NGO's begroetten het
initiatief en waren geïnteresseerd in deelname. Een voorbeeld: voor
het lanceren van de campagne op 31 mei wordt samengewerkt met het
European Network on Young People and Tobacco (ENYPAT) and met de
meerjarige "Rookvrije klas-wedstrijd". Het afgelopen jaar namen
375.000 jongeren deel aan dit ENYPAT-project.
Beheersing van tabak in een bredere context
De antirookcampagne van de EU is een element van een veel bredere
strategie ter beheersing van het gebruik van tabak. Richtlijn
2001/37/EG betreft de onderlinge aanpassing van de wettelijke en
bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten inzake de productie,
de presentatie en de verkoop van tabaksproducten (zie IP/01/702).
Een voorstel van de Commissie betreffende tabaksreclame en sponsoring wordt momenteel besproken in het Europees Parlement en de Raad (zie IP/01/767). Een rapport van de Wereldbank over de gevolgen van tabak concludeert dat een verbod van tabaksreclame de consumptie zou terugdringen - op voorwaarde dat het algemeen is en alle media en ook het gebruik van merknamen en logo's omvat. De Commissie speelt een actieve rol bij de WHO-onderhandelingen betreffende een Kaderovereenkomst over de beheersing van tabak; in die context wordt ook onderhandeld over een totaal verbod van reclame.