D66-actualiteiten uit Europa
Mensenrechten nog veilig in de toekomstige EU?
11/06/2002
Landen die hun eigen burgers zo slecht beschermen dat ze elders asiel
moeten aanvragen, kunnen wat Lousewies van der Laan betreft het
EU-lidmaatschap voorlopig vergeten. Zij zegt dit naar aanleiding van
berichten dat Hongaarse zigeuners in Frankrijk asiel hebben gekregen.
"Er zijn twee mogelijkheden: ófwel de rechtstaat is in orde en mensen
zijn veilig zodat we ze geen asiel hoeven te verlenen, ófwel de
rechtstaat deugt niet en dan moeten we niet meer onderhandelen over
toetreding", aldus de D66-fractievoorzitter in het Europees Parlement.
Tijdens de top van Kopenhagen in 1993 hebben de Europese regeringen duidelijk gesteld dat nieuwe lidstaten pas kunnen toetreden wanneer ze voldoen aan de eisen van "democratie, rechtstaat, mensenrechten, en respect voor en bescherming van minderheden". Tegelijk stellen diezelfde regeringen dat tien nieuwe landen al in 2004 kunnen toetreden. Uit de rapportages van de Commissie blijkt echter dat het onwaarschijnlijk is dat dan al voldaan wordt aan de Kopenhagen-criteria. Van der Laan wil nu duidelijkheid: "Gelden de Kopenhagen-criteria nog, of niet? Willen de Europese leiders dat de mensenrechten in orde zijn voor de toetreding, of vinden ze het politieke signaal van toetreding in 2004 toch belangrijker?"
In 2001 kende een Franse rechtbank asiel toe aan 15 Roma-zigeuners uit Hongarije. De groep stelde vervolgd te worden door de Hongaarse autoriteiten, na meer dan een jaar lang het slachtoffer te zijn geweest van gedwongen dakloosheid, mishandelingen en herhaalde bedreigingen onder andere door overheidsfunctionarissen. Een paar maanden eerder had een Britse beroepscommissie asiel toegekend aan een Tsjechische Roma die bij herhaling was aangevallen en bedreigd door racistische skinheads. De Tsjechische politie deed vrijwel niets om de man te beschermen en de schuldigen te vinden, hoewel dat volgens de Britse commissie vrij eenvoudig zou zijn geweest. Naar haar oordeel werden de politiefunctionarissen gedreven door racistische motieven.
Lousewies van der Laan: "Tijdens het debat morgen krijg ik hopelijk antwoord op mijn vraag hoe ernstig dit probleem precies is, want inmiddels is wel duidelijk dat deze gevallen niet op zichzelf staan. De mensenrechtensituatie in veel kandidaatlanden laat nog heel veel te wensen over. Uit de rapportages van de Europese Commissie blijkt dat er ook andere problemen zijn, zoals corruptie en staatsinvloed op de media. Zelfs als de wetten van het land op papier wel in orde zijn, zie je in de praktijk vaak dat die niet gehandhaafd worden omdat veel overheidsfunctionarissen ze zelf maar onzin vinden."
In de EU-verdragen staat wel dat de mensenrechten en de rechtstaat
gerespecteerd moeten worden, maar dat geldt alleen voor de EU zelf.
Als een lidstaat de mensenrechten schendt, kan de EU daar wettelijk
geen enkele invloed op uitoefenen. Van der Laan: "Daarom is het zo
belangrijk dat problemen daarmee vóór de toetreding van die landen
worden opgelost. Nu kunnen we nog druk uitoefenen, door te zeggen dat
het land anders geen lid mag worden. Als ze eenmaal lid zijn kan dat
niet meer."
------
De vraag die D66 woensdag bij de Europese Commissie aan de orde stelt
luidt:
The Copenhagen European Council stated that "membership requires that
the candidate country has achieved stability of institutions
guaranteeing democracy, the rule of law, human rights, and the respect
of and protection of minorities", thereby implying that no transition
periods could be granted regarding these criteria.
A French Court has recently granted asylum to a group of Hungarian
gypsies. The EU is negotiating with Hungary and 11 other countries for
EU membership.
1. How many EU countries are accepting asylum applications from the
twelve candidate countries with whom the EU is negotiating?
2. How many applications have been processed and from which countries?
How many of these have been granted?
3. Does the Commission agree that countries where people are not
afforded sufficient protection by the state to warrant processing of
their asylum application or are even granted asylum, should resolve
these problems before accession to the EU?
4. How can this be guaranteed? Will the Commission insist on concrete
action plans with timetables and deadlines?
---