Ingezonden persbericht
Nijmegen, 1 juni 2002
PERSBERICHT
Kijkje in de keuken van een orgelconcert
Een Duits orgel omtoveren in een zwierig Frans instrument
Als proloog van de zomerconcertserie van de Nijmeegse Orgelkring demonstreert Jetty Podt op 11 juni hoe een organist te werk gaat bij een concert op het Königorgel van de Sint Stevenskerk. Zij moet daarbij een stevig klinkend Duits instrument omtoveren in een zwierig Frans orkest. Via videocamera's die opgesteld staan bij de speeltafel is op een groot scherm beneden in de kerk te zien hoe zij dat doet. De demon-stratie met concertfragmenten begint om 20.30 uur in de Stevenskerk. De toegang bedraagt 2,50 euro.
Bij een concert van een orkest kan de luisteraar goed zien hoe een violist speelt. Maar een orgelconcert blijft een black box: de organist zit hoog achter in de kerk verborgen achter dikke rijen orgelpijpen. Jetty Podt, organist van de Stevenskerk, gunt de luisteraar een kijkje in haar keuken.
Podt neemt de bezoeker mee in de voorbereidingen van haar echte concert op 2
juli. Het programma van dat concert bestaat uit muziek van Franse componisten
uit de tijd van de Romantiek en van deze eeuw (Franck, Duruflé, Alain,
Messiaen). Die componisten hebben hun muziek geschreven voor orgels die in
Frankrijk zijn gebouwd. Deze instrumenten van de orgelbouwer Cavaillé-Coll
klinken heel anders dan het Duitse Königorgel in de Stevenskerk. Waar het
Königorgel een robuuste stevige klank heeft, zijn Franse orgels veel
zwieriger.
Franse muziek op het Königorgel spelen kan prima, maar dan moet een
organist heel nauwgezet op zoek naar de juiste klankkleur. Door uit het scala
aan registers (orgelpijpen met een specifieke klank) de juiste combinatie te
kiezen kan een Duits instrument de Franse klank vrijwel evenaren. Die
zoektocht demonstreert Podt aan de hand van muziekvoorbeelden uit haar
concert.
Een ander kenmerk van Franse muziek is dat het volume voortdurend hader
en zachter wordt om de muziek spannender te maken. Maar hoe kan de organist
op een instrument zonder volumeknop telkens harder en zachter spelen? Ook dat
demonstreert Podt aan de hand van passages uit haar concert. De truc is om
meer of minder orgelpijpen te laten klinken door registers toe te voegen of
weg te laten. Op deze manier zijn hele subtiele volumewijzigingen mogelijk.
Een extra moeilijkheid is de kerk met haar akoestiek ook een belangrijke
rol speelt bij de uiteindelijke klank van de muziek. Vanwege de ruimte klinkt
de muziek in de oren van de organist anders dan bij het publiek dat in de
kerk zit. Dus moet de organist erop inspelen dat niet zijzelf de perfecte
klank hoort, maar de mensen beneden.
Deze demonstratie is een soort proloog van de zomerconcertserie van de
Nijmeegse Orgelkring. Vanaf 11 juni tot en met 10 september is op iedere
dinsdagavond om 20.30 uur in de Sint Stevenskerk een orgelconcert te
beluisteren. Te beginnen met een Bachconcert op 18 juni door de
wereldberoemde organist Ton Koopman. Strooifolders met het volledige
programma zijn onder meer in de Stevenskerk en bij de VVV verkrijgbaar.
---
---
Noot voor de pers: Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jenneke
van de Streek, tel 024-3788696/070-3305507
Orgelmuziek in Stevenskerk Nijmegen
Zomerconcerten Nijmeegse Orgelkring 2002
In de zomermaanden is iedere dinsdagavond in de Sint Stevenskerk een
orgelconcert te beluisteren. Bekende organisten bespelen twee van de vier
orgels die de kerk herbergt, het Königorgel en het koororgel. Het beroemde
Königorgel dat in 1776 is gebouwd door Ludwig König, is in Nederland het
enige in zijn soort. Het fraaie 17deeeuwse koororgel is vanwege de
middentoonstemming bijzonder geschikt voor oude muziek.
Het openingsconcert van Bach-specialist Ton Koopman, zet de toon van de concertserie 2002: fraaie orgelmuziek gespeeld door professionele musici. Het concertprogramma beslaat naar tijd en herkomst een grote variatie aan orgelwerken. Wel staat dit jaar de Franse orgelmuziek meer op de voorgrond, beginnend bij oude muziek van Louis Marchand en eindigend bij de 20e-eeuwse componist Olivier Messiaen. Ter herdenking van de honderdste geboortedag van Maurice Duruflé, is diens gehele oeuvre in het programma opgenomen. Van Cesar Franck zijn onder meer alle drie grote koralen te beluisteren. Naast orgelliteratuur, klinkt op vrijwel ieder concert een improvisatie. Alle organisten is gevraagd om over hetzelfde thema te improviseren. Zo loopt een herkenbaar element als rode draad door de gehele concertserie, maar wel één waarmee de musicus een extra persoonlijke inkleuring aan het concert geeft.
Kijkje in de keuken
Voorafgaand aan de concertserie laat Jetty Podt op 11 juni zien en horen hoe
een concert tot stand komt. Zij demonstreert bijvoorbeeld de manier waarop ze
registraties bij een muziekstuk kiest en een crescendo maakt op een
instrument zonder volumeknop. Op een videoscherm is in de kerk precies te
volgen wat de organist bij de speeltafe doet.
Als deze demonstratie uw nieuwsgierigheid heeft gewekt naarr de werking van
het Königorgel, dan kunt u mee met een excursie onder deskundige leiding. De
tocht gaat langs de speeltafel en zelfs het orgel in. De rondleidingen zijn
op de zaterdagen 29 juni, 3 en 31 augustus, beginnen om 10.30 uur en zijn
gratis toegankelijk.
Excursie Orgelbouw
Bent u nieuwsgierig naar de wijze waarop een orgel nu precies wordt gemaakt,
dan kunt u op vrijdag 23 augustus mee met een excursie naar de werkplaats van
orgelbouwer Verschueren in Heijthuizen. De dagtrip gaat verder nog langs een
tweetal bijzondere orgels: het Robustelly-orgel in de Lambertuskerk in
Helmond en het Cavaillé-Coll-Mutin orgel in Panningen. Extra informatie en
mogelijkheid tot opgave is te vinden in een aparte folder
CD met hoogtepunten
De Nijmeegse Orgelkring heeft een cd samengesteld met hoogtepunten uit de
concertseries door de jaren heen. De cd is bij de kassa te koop of te
bestellen bij de Orgelkring.
Donateurschap
De orgels van de Sint Stevenskerk kunnen niet spelen zonder u! Draagt u de
concertserie van de Nijmeegse Orgelkring een warm hart toe, dan kunt u
donateur worden door een bedrag van minimaal 25 euro over te maken op
bankrekeningnummer 537343997 van de Stichting Nijmeegse Orgelkring onder
vermelding van 'donatie'. Als dank voor uw steun krijgt u gratis toegang tot
het openings- of slotconcert, een rijk geïllustreerd boekje over de vier
orgels van de Stevenskerk en een cd met een selectie uit de concertseries.
Programma 2002
11 juni Jetty Podt
kijkje in de keuken van een orgelconcert
18 juni Ton Koopman
Bach
.
25 juni Ruud Huijbregts
Bach, Guilmant, Manneke
2 juli Jetty Podt
Franse avond met muziek en wijn
Franck, Duruflé, Alain, Messiaen
9 juli Roman Summereder (Wenen)
Bach, Mendelssohn, Welmers
16 juli geen concert vanwege Vierdaagse
23 juli Gonný van der Maten
Marchand, Schumann, Eben
30 juli Peter van Dijk
Zuid- en Noord-Nederlandse orgelmuziek
6 augustus Dirk Luijmes
Orgel en harmonium
Franck, Guilmant, Vierne
13 augustus Toon Hagen
Bach
20 augustus Ben van Oosten
Bach, Schumann, Stanford, Dupré
27 augustus Joost Langeveld
Franck, Trois chorals
3 september Peter Ouwerkerk
Dansen voor orgel
Alain, Duruflé, Heiller
10 september Berry van Berkum en Gijs Hendriks (saxofoon)
Jazzimprovisatie in meditatieve sfeer
Aanvang concerten 20.30 uur,
Toegangsprijzen: Losse kaart: 5,- euro; studenten, CJP en 65+: 4,-.
Kaarten voor 5 concerten naar keuze: euro 20,- /16,-. Kijkje in de keuken;
2.50
Kinderen onder geleide tot 12 jaar: gratis
Overige orgelmuziek in de Stevenskerk
Orgelvespers, georganiseerd door Stichting Ontcommer in het kader van
Zaterdagmiddag in de Stevens. Een kerkmuzikale samenwerking tussen Nijmegen,
Zutphen en Zwolle. Zaterdag 24 augustus, Jetty Podt; 31 augustus, Toon Hagen;
7 september, Klaas Stok. Aanvang 16.00 uur
Internationaal Orgelfestival Nijmegen, georganiseerd door Stichting
Internationale Orgeldagen Rijnstreek (SIOR) 14 t/m 21 september. Met onder
meer internationaal orgelconcours (18 t/m 21 september), diverse
orgelconcerten, kinderconcert, korendag en workshop voor amateurorganisten.
(info: www.organfestival.org)
Jenneke van de Streek
e-mail j.streek@medischvandaag.nl
tel.024-3788696 prive/070-3305507 werk
fax 024-3788696 /070-3305510