Katholieke Universiteit Nijmegen
Taalredacteur in onderzoek naar geschreven Engels van Nederlandse
bètawetenschappers:
Te veel `direct' taalgebruik in Engelstalige artikelen trekt
onderbouwing in twijfel
Als Nederlandse wetenschappers hun artikelen in het Engels schrijven,
dan heeft dat geschreven Engels duidelijke kenmerken van het
Nederlands. Het is herkenbaar door een weinig vloeiende stijl en een
grotere directheid, vergeleken met het schrift van Engelstalige
collega's (natives). Alhoewel een gebrekkige taalvaardigheid een rol
speelt, laat de hedendaagse Nederlandse wetenschappelijke
schrijfcultuur ook sporen achter in deze schrijfstijl. Zo wordt een
wetenschappelijke tekst die bestaat uit te veel korte zinnetjes door
niet-Nederlanders als storend ervaren. Nederlandse wetenschappers
moeten voorts uitkijken met het gebruik van directe beweringen.
Paradoxaal genoeg, kan deze directe stijl de lezer tot twijfelen
brengen over de wetenschappelijke onderbouwing.
Dat constateert Joy Burrough-Boenisch in het proefschrift waarop ze op
dinsdag 11 juni aan de KU Nijmegen hoopt te promoveren. Joy Burrough,
afgestudeerd in Oxford (UK) en McGill (Canada) in de aardrijkskunde is
werkzaam als taalredacteur in Nederland sinds 1976. Vandaar haar
belangstelling om het geschreven Engels van Nederlandse
bètawetenschappers te onderzoeken.
`Nederlanders doen gekke dingen met hun Engels'
De promovenda merkt op dat Nederlanders wel heel gekke dingen doen met
hun Engels. Geestige voorbeelden daarvan bundelde ze eerder in de
uitgave 'Righting English that's gone Dutch' (Sdu, 1998). "Wanneer je
in een vreemde taal schrijft, is er altijd invloed vanuit je
moedertaal. Maar zelfs afkortingen, Latijnse en Franse uitdrukkingen
en leestekens hebben een verschillende betekenis in de schrijfculturen
van Nederland en Engeland. Het besef van de soms subtiele werking van
verschillen in cultuur en conventies op het schrijven was voor mij de
aanleiding om mij in de toegepaste linguïstiek te storten", aldus Joy
Burrough.
Structurering en tijd
De Nederlandse wetenschappers maken in het Nederlands - en dus ook in
het Engels - kortere zinnen dan native-speakers. Zoals gebruikelijk in
het Nederlands, structureren ze hun tekst met behulp van alinea's.
Dat, tezamen met minder expliciete verbindingen tussen
achtereenvolgende zinnen, leidt tot een (voor niet-Nederlanders)
weinig vloeiende samenhang. Verder neigen Nederlanders ertoe minder
nuanceringen te gebruiken dan natives. Een opvallend kenmerk is hun
gebruik van de onvoltooid tegenwoordige tijd voor de beschrijving van
hun methoden en onderzoeksresultaten. Engelse wetenschappers gebruiken
die tijd voor de algemene waarheden (de feiten), terwijl men de
verleden tijd hanteert bij de beschrijving van eigen handelingen,
resultaten en bevindingen. "Dat zijn conventies: een juist gebruik van
de tijd is essentieel in het Engels", zegt Mw. Burrough. "Als je daar
fouten mee maakt, krijg je erg gekke wendingen". Ze noemt als
voorbeeld een tweetalig bordje met klok en wijzers dat ze zag op
Schiphol: dit toilet is gecontroleerd om ...uur. "De schoonmaakster
moet de tijd van de controle aangeven door middel van de wijzers.
Helaas was de vertaling daaronder: this toilet is checked at ... Daar
staat dat het toilet dagelijks om de aangegeven tijd wordt
schoongemaakt. Echt iets anders dan bedoeld'.
Receptie-onderzoek
Mw. Burrough verkreeg haar gegevens op basis van een grootscheeps
receptie-onderzoek waarin de paragraaf `Discussie' van drie
ongecorrigeerde Engelse artikelen geschreven door Nederlandse
biologen, gelezen en geannoteerd werden door biologen uit acht landen.
De reacties van deze lezers, in het bijzonder die op de aspecten van
samenhang, hedging (nuancering) en werkwoordstijden, bracht ze in
verband met het al dan niet native speaker zijn of het optreden als
referent voor Engelstalige wetenschappelijke tijdschriften.
--- einde bericht ---
Noot voor de pers:
Culture and conventions: writing and reading Dutch scientific English,
Joy Burrough-Boenisch, proefschrift KU Nijmegen, 11 juni 2002. ISBN
90-76864-20-0, uitgegeven door LOT, recensie-exemplaren verkrijgbaar
via tel. (030) 253 6006.
Voorafgaand aan de promotie organiseert SENSE (Society of
English-Native-Speaking Editors) van 10.00-12,30 uur een
paneldiscussie in De Vereeniging te Nijmegen onder te titel: Ivory
tower meets coalface. Hierbij staat de praktijk centraal van de
correctie van wetenschappelijke teksten geschreven in het Engels door
nonnative speakers.
Informatie: www.sense-online.nl
4-6-2002
* informatie over SENSE