Rijksuniversiteit Groningen

Zelfinstructie even effectief als les mét docent

Een zelfinstructiecursus voor studenten psychologie blijkt even goede studieresultaten op te leveren als dezelfde cursus onder volledige begeleiding van een docent. Dit stelt psycholoog Johanna Schönrock-Adema vast in haar promotieonderzoek. Zij ontwikkelde en evalueerde een zelfinstructieprogramma voor een training in professionele gespreksvaardigheden. Haar nieuwe onderwijsvorm draagt bij aan de wens van de overheid om het onderwijs te verbeteren met behulp van ICT en studenten meer zelfstandig te laten werken. Schönrock-Adema promoveert donderdag 27 juni 2002.

De training in professionele gespreksvaardigheden is een verplichte doctoraalcursus voor Groningse psychologiestudenten. Het blijkt dus mogelijk om een minstens even groot leereffect te bereiken met slechts de helft van de oorspronkelijke hoeveelheid begeleiding. Hoe verschillend de persoonlijkheden of leerstijlen van de studenten ook zijn, voor het succes van de cursus maakt het niet of nauwelijks uit.

Training gespreksvaardigheden

De promovendus verrichtte haar onderzoek bij in totaal 382 tweedejaarsstudenten. Een deel van de groep doorliep de training gespreksvaardigheden onder volledige begeleiding van een docent, het andere deel volgde de zelfinstructietraining. In het studiejaar 1997/98 bestond de zelfinstructie nog uit een werkboek, in het daaropvolgende jaar gebruikten de studenten de computerapplicatie GEVAT (GEspreksVAardigheidsTraining). In de cursus gespreksvaardigheden leren studenten onder meer open vragen stellen, gevoel reflecteren en samenvatten. Daarvoor bestuderen ze theorie, zien ze videobeelden en oefenen daarna zelf de vaardigheden. In de zelfinstructiecursus werd alleen bij de rollenspelen een begeleider ingezet, omdat bij dit onderdeel feedback belangrijk is. De begeleiding op dit onderdeel kon zelfs intensiever zijn, omdat de studenten de andere cursusdelen zelfstandig doorliepen. Om te weten hoeveel voortgang de studenten boekten, bracht Schönrock-Adema de gespreksvaardigheden van de deelnemers zowel voor als na de training in kaart. Dit deed zij met behulp van video- en rollenspeltoetsen die zij speciaal voor het onderzoek ontwikkelde. Het blijkt dat studenten evenveel leren van de zelfinstructie als van de begeleide trainingsvorm. En dat geldt voor alle studenten, ongeacht de manier waarop ze studeren of hun persoonlijkheid, waarbij gedacht moet worden aan karaktereigenschappen als mildheid, extraversie of zorgvuldigheid. De opzet van het computerprogramma GEVAT kan volgens de promovendus als voorbeeld dienen voor zelfinstructietrainingen in allerlei andere cursussen. /ImK

Johanna Schönrock-Adema (Leeuwarden, 1972) studeerde psychologie aan de RUG. Ze verrichtte haar promotieonderzoek bij de vakgroep Psychologie. Het onderzoek is gefinancierd uit het Kwaliteit- & Studeerbaarheidsfonds dat onderwijsminister Ritzen in 1996 beschikbaar stelde. Momenteel is de promovendus verbonden aan de afdeling Ontwikkeling en Kwaliteitszorg van het Onderwijsinstituut van de medische faculteit.

Datum en tijd

donderdag 27 juni 2002, 14.15 uur

Promovendus

mw. J. Schönrock-Adema, tel.

(050)363 83 78, fax (050)363 38 65, e-mail:
j.schoenrock-adema@med.rug.nl (werk),

Proefschrift

De ontwikkeling en evaluatie van een zelfinstructieprogramma voor een training in basisgespreksvaardigheden

Promotores

prof.dr. T. van der Molen, prof.dr. K.I. van der Zee en prof.dr. G. Lang

Faculteit

psychologische, pedagogische en sociologische wetenschappen

Plaats

Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Promotie